Wall Street Journal:Πώς ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται την ουκρανική κρίση (ΒΙΝΤΕΟ)

14:45 7/6/2022 - Πηγή: Sigma Live

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί την παγκόσμια κρίση που εκτυλίσσεται γύρω από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως στιγμή για να αποσπάσει παραχωρήσεις από τη Δύση και τη Μόσχα, αξιόποιώντας μοχλούς πίεσης για να επιτύχει ορισμένους από τους μακροχρόνιους στόχους της Τουρκίας.

Σε σχετικό της άρθρο η Wall Street Journal (07/06/22) αναλύει τον τρόπο με τον οποίο ο Ερντογάν κεφαλαιοποιεί την ουκρανική κρίση:

Η Τουρκία μπλοκάρει τον δρόμο της εισόδου της Σουηδίας και της Φινλανδίας ΝΑΤΟ,

λόγω της υποτιθέμενης υποστήριξης αυτών των χωρών στους Κούρδους μαχητές που πολεμά η Άγκυρα. Ταυτόχρονα, καταβάλλει προσπάθειες για τη διευθέτηση ασφαλούς διέλευσης για πλοία που μεταφέρουν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας προμήθειας τροφίμων από την Ουκρανία, πιθανώς με την βοήθεια του τουρκικού ναυτικού τη Μαύρη Θάλασσα. Απειλεί επίσης, λόγω των αντιρρήσεων των ΗΠΑ, με νέα στρατιωτική εισβολή εναντίον Κούρδων μαχητών στη Συρία.

Υπό τον κ. Ερντογάν, η Τουρκία υποστήριξε επίσης την Ουκρανία με οπλισμένα drones που έχουν γίνει ισχυρό όπλο κατά της ρωσικής εισβολής, ενώ η Άγκυρα επίσης εμπόδισε ορισμένα πολεμικά πλοία της Μόσχας να εισέλθουν στη Μαύρη Θάλασσα και διευκολύνει τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Επέλεξε να μην επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, τοποθετώντας την Τουρκία στη διαδικασία ως βασικό προορισμό για τους Ρώσους και τα ρωσικά χρήματα. Ο κ. Ερντογάν είναι πλέον ένας από τους λίγους παγκόσμιους ηγέτες που μιλάει τακτικά με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ένα κανάλι που χρησιμοποιεί ο Τούρκος ηγέτης για να ωθήσει τη Ρωσία να αποδεχθεί τις ειρηνευτικές συνομιλίες.

Ο κ. Ερντογάν ακολουθεί ένα πολεμικό εγχειρίδιο που έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα για περισσότερες από δύο δεκαετίες δημόσιας ζωής, μετατρέποντας τις κρίσεις σε πολιτικές ευκαιρίες, λένε οι αναλυτές. Η προσέγγισή του επικεντρώνεται στην απόσπαση παραχωρήσεων τόσο από φίλους όσο και από εχθρούς, ενώ χρησιμοποιεί τον ρόλο του στις διεθνείς υποθέσεις για να οικοδομήσει την εικόνα του στο εσωτερικό, είπαν.

«Αυτός είναι ο τυπικός Ερντογάν», αναφέρει ο Ιλχάν Ουζγκέλ, ανεξάρτητος Τούρκος αναλυτής και πρώην πρόεδρος του τμήματος πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. «Έχει γίνει ‘’μάστερ’’ στο να χρησιμοποιεί κάθε ευκαιρία για να υποστηρίξει τη δημοτικότητά του τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό».

Aυταρχικός και αναξιόπιστος σύμμαχος

Ο Ερντογάν έχει τοποθετηθεί ως ζωτικός παράγοντας στην παγκόσμια κρίση που εκτυλίσσεται ως αποτέλεσμα της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Στην πορεία, έχει εκνευρίσει ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες που τον βλέπουν ως έναν όλο και πιο αυταρχικό ηγέτη και έναν αναξιόπιστο σύμμαχο. Αυτοί οι αξιωματούχοι επισημαίνουν τη συνεχιζόμενη καταστολή της Τουρκίας στους πολιτικούς αντιπάλους του κ. Ερντογάν και την επιφυλακτικότητα της Τουρκίας να συμμετάσχει σε όλο το φάσμα της δυτικής απάντησης στην εισβολή.

«Στους κύκλους του ΝΑΤΟ εξακολουθεί να υπάρχει αυτή η αντίληψη ότι η Τουρκία είναι μόνο στα μισά του δρόμου μαζί μας», δήλωσε ο Μαρκ Πιερίνι, πρώην πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τουρκία. «Δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις. Καμία πτήση δεν ανεστάλη».

Τούρκοι αξιωματούχοι απορρίπτουν την ιδέα ότι η Άγκυρα έχει υποστηρίξει μόνο με μισή καρδιά τη Δύση, επισημαίνοντας ότι οι τουρκικές δυνάμεις και οι πληρεξούσιοί τους απώθησαν τη Ρωσία σε μια σειρά πολέμων στη Συρία, τη Λιβύη και την περιοχή του Καυκάσου.

«Δεν είμαστε σε μια εκστρατεία γοητείας. Είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα της Τουρκίας», δήλωσε ο Ιλνούρ Τσεβίκ, ανώτερος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του κ. Ερντογάν. «Εμείς δεν είμαστε οι παράλογοι».

Eισβολή στο κατάλληλο timing

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήρθε σε μια στιγμή που ο Ερντογάν αντιμετώπιζε τον πιο σοβαρό κίνδυνο για την εξουσία του μετά την επιβίωση του από την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος το 2016.

Η Τουρκία βρίσκεται στη μέση μιας συνεχιζόμενης νομισματικής κρίσης που είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της οικονομικής διαχείρισης του ίδιου του κ. Ερντογάν, λένε οι αναλυτές. Ο επίσημος ρυθμός πληθωρισμού της Τουρκίας είναι τώρα σχεδόν 70%, ο υψηλότερος στους G-20 και ο έκτος υψηλότερος στον κόσμο. Ανεξάρτητοι οικονομολόγοι λένε ότι το πραγματικό ποσοστό πληθωρισμού της Τουρκίας είναι πιθανότατα πολύ πάνω από 100%.

Η κρίση έχει ωθήσει εκατομμύρια Τούρκους στη φτώχεια, διαβρώνοντας τη δημοτικότητα του κ. Ερντογάν, ακόμη και μεταξύ της συντηρητικής βάσης του, θέτοντάς τον σε κίνδυνο να χάσει τις εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2023, αλλά θα μπορούσαν να διεξαχθούν  νωρίτερα εάν το αποφασίσει η κυβέρνηση.

O ρόλος των Bayraktar

Η εισβολή του πρόσφερε την ευκαιρία να παίξει το ρόλο ενός παγκόσμιου ηγέτη, αντί ενός πολιτικού που κατηγορείται ευρέως για τα οικονομικά προβλήματα της χώρας του.

Τα τουρκικής κατασκευής οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB-2 έγιναν σύμβολο στην αντίσταση της Ουκρανίας στη ρωσική επίθεση, ανατινάζοντας ρωσικές στρατιωτικές συνοδείες και βυθίζοντας τα πολεμικά πλοία της Μόσχας. Η επιτυχία των drones έδειξε τη δύναμη της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, την οποία ο κ. Ερντογάν έχει δημιουργήσει για να καλύψει το 70% των αναγκών της χώρας, μειώνοντας την εξάρτηση από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Η Τουρκία επικαλέστηκε επίσης τα δικαιώματά της βάσει μιας διεθνούς συνθήκης για τον αποκλεισμό ρωσικών πολεμικών πλοίων από την είσοδο στη Μαύρη Θάλασσα και φιλοξένησε δύο γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών Ρωσίας-Ουκρανίας. Αυτές οι πολιτικές κέρδισαν την έγκριση των δυτικών ηγετών ακόμη και όταν η Τουρκία απέφυγε να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και καλωσόρισε τις εισροές ρωσικών χρημάτων. Η Τουρκία παραμένει ένα από τα λίγα μέρη που οι Ρώσοι μπορούν να πετάξουν απευθείας.

Ο αρχικός χειρισμός του πολέμου στην Ουκρανία από τον κ. Ερντογάν βοήθησε στην εξασφάλιση περισσότερων επαφών με δυτικούς αξιωματούχους και στην κλήση του προέδρου Μπάιντεν.

Η αλλαγή κλίματος

Αλλά όποια καλή θέληση μπορεί να είχε ο κ. Ερντογάν από τον αρχικό χειρισμό της κρίσης στην Ουκρανία εξατμίστηκε τον Μάιο όταν είπε ότι δεν θα ενέκρινε την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, απειλώντας να εκτροχιάσει μια ιστορική αλλαγή στην ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας.

Ο κ. Ερντογάν κατηγόρησε τις δύο σκανδιναβικές χώρες ότι υποστηρίζουν μια κουρδική ένοπλη ομάδα που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ευρώπη. Η Σουηδία κατηγόρησε την Τουρκία για διάδοση παραπληροφόρησης και οι δύο σκανδιναβικές χώρες έχουν δεσμευτεί να επιλύσουν τη διαφορά μέσω διαλόγου.

Με αυτή την κίνηση, ο κ. Ερντογάν απηχεί ένα μακροχρόνιο τουρκικό παράπονο  που επικεντρώνεται στην υποστήριξη των δυτικών κυβερνήσεων Κούρδους πολιτοφυλακές της Συρία, οι οποίοι αποτελούν μέρος της εκστρατείας που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ κατά των εξτρεμιστών του Ισλαμικού Κράτους.

Η τουρκική κυβέρνηση εμπλέκεται επίσης σε έναν εντεινόμενο πόλεμο κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν - μια ομάδα που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση τόσο από την Τουρκία όσο και από τις ΗΠΑ - βομβαρδίζοντας τα κρησφύγετα της ομάδας στο βόρειο Ιράκ. Ο  Ερντογάν απειλεί επίσης να ξεκινήσει νέα επιχείρηση εναντίον πολιτοφυλακών υπό την ηγεσία των Κούρδων στη Συρία παρά τις  αντιρρήσεις των ΗΠΑ.

Μεταφορά τροφίμων

Εν τω μεταξύ, ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να διαδραματίζει βασικό ρόλο σε μια σειρά από άλλες διεθνείς κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία και την Ουκρανία για τη δημιουργία ενός ασφαλούς διαδρόμου για τις εξαγωγές τροφίμων μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η πρόταση θα περιλαμβάνει τουρκικά πολεμικά πλοία που θα διασφαλίζουν μια διαδρομή για πολιτικά πλοία που μεταφέρουν σιτηρά και άλλα προϊόντα διατροφής - ένα μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας προμήθειας - από την Ουκρανία μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

Στο τέλος, ο κ. Ερντογάν θα μπορούσε να επωφεληθεί πολιτικά από την αντιπαράθεσή του με το ΝΑΤΟ, ακόμη κι αν τελικά υποχωρήσει και αποδεχτεί την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία με ελάχιστες μόνο παραχωρήσεις από αυτούς, λένε οι αναλυτές. Χρησιμοποιώντας τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης στα οποία κυριαρχεί ο ίδιος και το κόμμα του, μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως ηγέτη παγκόσμιας κλάσης που υπερασπίζεται τα συμφέροντα της Τουρκίας.