Ακραίες καιρικές συνθήκες του 6ου αιώνα άλλαξαν την ιστορία

10:45 9/2/2016 - Πηγή: Sigma Live

Ερευνητές του διεθνούς διεπιστημονικού προγράμματος "Past Global Changes-PAGES" (Παρελθούσες Παγκόσμιες Μεταβολές) κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες που σημειώθηκαν τον 6ο και 7ο αιώνα, μεταξύ 536 και 660 μ.Χ., συνέβαλαν σε δραματικές κοινωνικές αναστατώσεις.

Συγκεκριμένα οι ερευνητές του προγράμματος, με επικεφαλής τον δενδροκλιματολόγο Ουλφ Μπίντγκεν του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών, παρατήρησαν ότι η κλιματική αλλαγή οδήγησε στην εξασθένηση της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

(Βυζαντίου) και στην επέκταση των Αράβων.

Χρησιμοποιώντας την τεχνική της μελέτης δακτυλίων δέντρων από τις Ευρωπαϊκές 'Αλπεις και τα Όρη Αλτάι (όπου συναντιούνται Ρωσία, Κίνα, Μογγολία και Καζακστάν) συμπέραναν ότι η ξαφνική ψύχρανση του κλίματος αποτέλεσε ένα σημαντικό περιβαλλοντικό παράγοντα, που προκάλεσε μαζική καταστροφή των γεωργικών καλλιεργειών και πείνα σε μεγάλους πληθυσμούς. Παράλληλα, μεταξύ 541 και 543 μ.Χ., η Κωνσταντινούπολη επλήγη από επιδημία πανώλους που σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους.

Ως αποτέλεσμα μια σειρά από έντονες κοινωνικές αναστατώσεις στο εσωτερικό του Βυζαντίου, το κατέστησαν πιο ευάλωτο στις επιδρομές από τους Σλάβους, αλλά κυρίως από την τότε ανερχόμενη δύναμη, τους 'Αραβες. Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, την ίδια περίοδο που το Βυζάντιο περνούσε τα πάνδεινα, η Αραβική χερσόνησος δεχόταν τις μεγαλύτερες βροχές των τελευταίων αιώνων, πράγμα που οδήγησε σε ανθηση των γεωργικών καλλιεργειών και γενικότερα στην ανάπτυξη της περιοχής, διευκολύνοντας έτσι τα επεκτατικά και εξισλαμιστικά σχέδια των Αράβων.

Το μήνυμα που «στέλνουν» οι ερευνητές είναι, πως οι ξαφνικές κλιματολογικές μεταβολές, ανά πάσα στιγμή, μπορούν να φέρουν τα πάνω-κάτω σε κοινωνίες και πολιτικά συστήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η κλιματική αλλαγή αποδίδεται κυρίως σε μια σειρά από μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις, που συνέβησαν διαδοχικά κατά τα έτη 536, 540 και 547 μ.Χ. Η μαζική συσσώρευση σωματιδίων στην ατμόσφαιρα μπλόκαρε τις ακτίνες του Ήλιου και έριξε τη θερμοκρασία για δεκαετίες κατά περίπου τέσσερις βαθμούς Κελσίου. Επιπλέον, οι εκρήξεις ηφαιστείων συνέπεσαν με ένα «ηλιακό ελάχιστο», δηλαδή με μια περιοδική μεγάλη μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας. Εξαιτίας όλων αυτών, ο Μπίντσεν έκανε λόγο για «την πιο δραματική πτώση της θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο εδώ και 20 αιώνες».

Η δημοσίευση έγινε στο περιοδικό γεωεπιστημών "Nature Geoscience".

Πηγή: ΑΜΠΕ