Ανάλυση: Έκθεση Γκουτέρες-Ενσωμάτωση συγκλίσεων-παραχωρήσεων

12:45 11/10/2017 - Πηγή: Sigma Live

Η Έκθεση Γκουτέρες προκαλεί πολλά ερωτήματα, δίνει όμως και σαφείς απαντήσεις σε απορίες που θα είχε κάποιος παρατηρητής των συνομιλιών.

Μετά την κατάθεση της Έκθεση αυτής, οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων οφείλουν να ενημερώσουν τους πολίτες για το ακριβές περιεχόμενο όλων όσων ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ συμπεριλαμβάνει στην Έκθεσή του ως συμφωνημένα. Είναι όντως το πλαίσιο λύσης συμφωνημένο στον βαθμό που ο Γ.Γ. έχει διαπιστώσει;

Το ουσιώδες είναι ότι κάποιος μπορεί να έχει άποψη επί της Εκθέσεως Γκουτέρες μόνο όταν τη διαβάσει.

Σε

μια προσπάθεια να γίνει η Έκθεση αυτή κατανοητή, κατατίθενται με το παρόν κείμενο δεκαπέντε βασικές διαπιστώσεις:

Ο Γενικός Γραμματέας θεωρεί ότι προτάσεις που κατατέθηκαν και συζητήθηκαν στην τελευταία φάση του Κυπριακού, έφεραν τα μέρη πολύ κοντά σε συμφωνία.Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι έχει επέλθει συμφωνία σε όλα τα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης και απομένουν κυρίως λεπτομέρειες. Εκτιμά, επίσης, ότι μια συμφωνία στο ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων είναι δυνατή εφόσον συμφωνηθούν οι λεπτομέρειες που απέμειναν στα άλλα κεφάλαια.Ο αναγνώστης της Έκθεσης θα διαπιστώσει ότι ο Γ.Γ. έχει ενσωματώσει ως συμφωνημένα όλα όσα κατατέθηκαν. Θεωρεί, για παράδειγμα, ότι υπάρχει πλήρης συμφωνία (full agreement) στα ζητήματα ομοσπονδιακής εκτελεστικής εξουσίας και στην αποτελεσματική συμμετοχή (παρ. 21 και 27).Με σαφή τρόπο, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θεωρεί ότι η εκ περιτροπής προεδρία είναι συμφωνημένη. Ενώ στην παρ. 20 γράφει ότι το ζήτημα αυτό ήταν σε εκκρεμότητα, στην παρ. 21 αναφέρει ότι στο τέλος υπήρξε πλήρης συμφωνία σε όλα τα ζητήματα της εκτελεστικής εξουσίας, στην οποία συμπεριέλαβε και την εκ περιτροπής προεδρία.Πλήρης συμφωνία, θεωρεί ο Γ.Γ., ότι έχει επέλθει και στο ζήτημα της ισότιμης μεταχείρισης των Τούρκων πολιτών. Στην παρ. 21 (και στην παρ. 27), σημειώνει ότι παρόλο που παραμένουν κάποιες διαφορές, αυτές είναι περιορισμένης έκτασης και κυρίως αφορούν την ελεύθερη διακίνηση ατόμων, για την οποία αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίοι ήταν παρόντες στη Διάσκεψη, αξιολόγησαν ως περιορισμένες και αντιμετωπίσιμες με πρακτικούς τρόπους.Στο θέμα δηλαδή της απόδοσης ίσων δικαιωμάτων σε Τούρκους πολίτες, ο Γ.Γ. θεωρεί ότι υπάρχει συμφωνία. Οι λεπτομέρειες, σημειώνει, είναι τεχνικής φύσεως, αφού επήλθε συμφωνία επί της ουσίας.Στο περιουσιακό, ο Γ.Γ. θεωρεί ότι υπάρχει πλήρης συμφωνία ως προς τα δικαιώματα των χρηστών σε περιοχές που δε θα τύχουν εδαφικών αναπροσαρμογών. Δηλαδή, σύμφωνα με τον Γ.Γ., τα δικαιώματα όλων όσοι κατέχουν σήμερα περιουσία σε περιοχές που θα οριστούν ως έδαφος του Τουρκοκυπριακού και Ελληνοκυπριακού Συνιστώντως Κράτους, θα τύχουν προνομιακής αντιμετώπισης.Eπί της ουσίας, ο Γ.Γ. θεωρεί ότι το μόνο που απομένει στο εδαφικό είναι η συμφωνία επί λεπτομερειών των κριτηρίων.Για το εδαφικό, ο Γ.Γ. θεωρεί ότι η συμφωνία είναι πολύ κοντά.Στο ζήτημα της ασφάλειας, ο Γ.Γ. επικεντρώνεται σε δύο σημεία. Εκφράζει την άποψη ότι τα μέρη πρέπει να λάβουν υπόψη το γεγονός ότι το παρόν σύστημα εγγυήσεων και συγκεκριμένα το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεως, το οποίο περιλαμβάνει το μονομερές δικαίωμα επέμβασης, δεν είναι βιώσιμο. Επιπλέον, εκφράζει την άποψη ότι χρειάζεται ένα αξιόπιστο σύστημα επιτήρησης της εφαρμογής της συμφωνίας, στο οποίο οι εγγυήτριες δυνάμεις θα έχουν ρόλο.Επί του ζητήματος της ασφάλειας, σημειώνονται τα εξής: (α) Λανθασμένα ο Γ.Γ. θεωρεί ότι το άρθρο 4 της Συνθ. Εγγυήσεως δίνει το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης, (β) ο Γ.Γ. δεν θεωρεί ότι πρέπει να τερματιστεί το καθεστώς εγγυήσεων, αλλά αφήνει στα μέρη να αποφασίσουν τον ρόλο που θα έχουν οι σημερινές εγγυήτριες δυνάμεις.Όσον αφορά το ζήτημα των στρατευμάτων, ο Γ.Γ. δεν παίρνει θέση, παρά μόνο θεωρεί ότι το ζήτημα αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο ανώτερο δυνατό πολιτικό επίπεδο, με τη συμμετοχή των Πρωθυπουργών των εγγυητριών δυνάμεων. Επί του πιο πάνω σημείου, ο Γ.Γ. παίρνει σαφή θέση, υποστηρίζοντας ότι οι Υπουργοί Εξωτερικών δεν ήταν σε θέση, ούτε και μπορούσαν να είναι σε θέση να αποφασίσουν για τα στρατεύματα.Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο Γ.Γ. σημειώνει ότι η απόφαση για ολοκλήρωση και τερματισμό της Διάσκεψης πάρθηκε από κοινού από όλα τα μέρη της Διάσκεψης.Η γενική διαπίστωση είναι ότι ο Γ.Γ. έχει ενσωματώσει όλα όσα τα μέρη είπαν ή δεσμεύτηκαν στη Διάσκεψη, τα οποία θεωρεί πια κεκτημένο της διαδικασίας.

Υπάρχει μία σωρεία άλλων θεμάτων, στα οποία θα μπορούσε να αναφερθεί κάποιος και τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο μια άλλης συζήτησης.