Ανάλυση:Ψυχροπολεμικό πόκερ στην οικονομικά εξαθλιωμένη Βενεζουέλα

09:55 4/2/2019 - Πηγή: Sigma Live

Ο Χουάν Γκουαϊδό έχει ήδη αναλάβει τα ηνία της Βενεζουέλας, με τις ευλογίες της Εθνοσυνέλευσης. Ο Νικολάς Μαδούρο, ωστόσο, αρνείται να παραδώσει. Ανάμεσα στους δύο Προέδρους, μια χώρα διχασμένη και ένας λαός που ζει σε συνθήκες ένδειας, ενώ στον περίγυρο οι ισχυροί της Γης παίζουν μια ακόμη παρτίδα πόκερ, για να κερδίσουν την επιρροή τους και τον πλούτο της χώρας. Η Βενεζουέλα βιώνει εδώ και χρόνια την αυξανόμενη πολιτική δυσαρέσκεια που τροφοδοτείται

περαιτέρω από τον υπερβολικό πληθωρισμό, τις διακοπές του ηλεκτρικού και την έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων. Μόνο τα τελευταία χρόνια, περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Βενεζουελάνοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα.

Τα γεγονότα της 23ης Ιανουαρίου

Όλος ο κόσμος προσπαθεί να απαντήσει στο ίδιο ερώτημα: «Ποιος είναι ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας;». Τι ακριβώς συμβαίνει μετά τα γεγονότα της 23ης Ιανουαρίου, οπόταν ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Χουάν Γκουαϊδό, δήλωσε ότι ενεργεί ως προσωρινός Πρόεδρος και ότι θα αναλάβει τις εξουσίες του εκτελεστικού κλάδου; Δύο εβδομάδες νωρίτερα ο Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος σήκωσε το γάντι που του πέταξε η εξεγερμένη αντιπολίτευση της χώρας του, είχε ορκιστεί για μια δεύτερη εξαετή θητεία. Πριν προλάβει να χαθεί ο ήχος της φωνής του Μαδούρο, που κατηγορούσε τον Γκουαϊδό για συνωμοσία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε εντολή για παράδοση στον Γκουαϊδό όλων των περιουσιακών στοιχείων της Βενεζουέλας εντός της επικράτειας των ΗΠΑ.

Ποιος, τελικά, αναγνωρίζει ποιον;

Ο Πρόεδρος Τραμπ έγινε ο πρώτος επικεφαλής κράτους που ανακοίνωσε τη στήριξή του στον Γκουαϊδό. Ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών κάλεσε τα κράτη-μέλη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών να αναγνωρίσουν τον Γκουαϊδό ως «μεταβατικό Πρόεδρο της Βενεζουέλας». Λίγο πιο ουδέτερος ο Υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, δήλωσε πως η χώρα του στηρίζει τη δέσμευση του Γκουαϊδό να οδηγήσει τη Βενεζουέλα σε προεδρικές εκλογές. Η Βραζιλία, η Χιλή, η Αργεντινή, η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα, η Γουατεμάλα, η Ονδούρα, ο Παναμάς, η Παραγουάη και το Περού, που είναι επίσης μέλη της «Ομάδας της Λίμας», ανέφεραν ότι τάσσονται υπέρ του Γκουαϊδό και τον αναγνωρίζουν ως μεταβατικό Πρόεδρο. Το ίδιο έπραξαν η Γεωργία και το Κοσσυφοπέδιο, καθώς επίσης η Βρετανία. Το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναγνωρίσουν τον Γκουαϊδό.

Στον αντίποδα η Ρωσία δήλωσε τη στήριξή της στον Νικολάς Μαδούρο. Μάλιστα ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Μαδούρο, «εξέφρασε την υποστήριξή του στη νόμιμη κυβέρνηση της Βενεζουέλας σε συνθήκες όξυνσης μια εσωτερικής πολιτικής κρίσης, που έχει προκληθεί από το εξωτερικό». Στον ίδιο άξονα η Τουρκία, το Ιράν και η Κίνα. Η Κούβα και η Βολιβία στηρίζουν επίσης τον Μαδούρο. Τα Ηνωμένα Έθνη προτάσσουν τον διάλογο και καλούν τις δύο πλευρές να αποφύγουν τις ακραίες ενέργειες.

Ο αμφιλεγόμενος Πρόεδρος και γιατί αμφισβητείται

Ο Νικολάς Μαδούρο ανέλαβε τα ηνία της Βενεζουέλας μετά τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες, το 2013. Μέχρι τότε υπηρετούσε τη χώρα από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών. Κέρδισε τις τότε εκλογές με μόλις 1,6% διαφορά. Από την αρχή αμφισβητήθηκε. Αμφισβήτηση που γιγαντώθηκε μετά το τέλος της πρώτης του θητείας, αφού κατά τη διάρκεια της πενταετίας του η οικονομία της χώρας υπέστη ελεύθερη πτώση.

Ωστόσο, επανεξελέγη τον Μάιο του 2018, μέσα από μια εκλογική διαδικασία που τα κόμματα της αντιπολίτευσης μποϊκόταραν. Πήραν αυτήν την απόφαση όταν η κυβέρνηση του Μαδούρο αποφάσισε να απαγορεύσει σε συγκεκριμένους υποψηφίους της αντιπολίτευσης να συμμετέχουν στην εκλογική αναμέτρηση. Τους μήνες που προηγήθηκαν, δεκάδες μέλη της αντιπολίτευσης είχαν εγκαταλείψει τη χώρα υπό τον φόβο της σύλληψης, ενώ ακόμη περισσότεροι οδηγήθηκαν στα κελιά, ως πολιτικοί κρατούμενοι. Μεταξύ αυτών ο τότε ηγέτης του κόμματος «Λαϊκή Θέληση», Ντανιέλ Σεμπάγιος, του οποίου σήμερα ηγείται ο Γκουαϊδό. Συνολικά ο Μαδούρο είχε φυλακίσει 90 στελέχη της «Λαϊκής Θέλησης» και η επανεκλογή του δεν αναγνωρίστηκε ποτέ από την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας.

Όταν συναντήσαμε την αντιπολίτευση

Τον Δεκέμβριο του 2017 η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάρωφ. Μια μέρα από την τελετή απονομής συνάντησα στο Στρασβούργο την Πατρίτσια Γκουτιέρεζ Σεμπάγιος, του κόμματος «Λαϊκή Θέληση» και σύζυγο του Ντανιέλ Σεμπάγιος, ο οποίος βρισκόταν μέχρι και τότε στη φυλακή. Είναι προφανές ότι η απόφαση για την απονομή του βραβείου Ζαχάρωφ ήταν πολιτική, γι’ αυτό άλλωστε η αριστερή πτέρυγα είχε αντιδράσει έντονα. Αυτό, όμως, που δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί ήταν οι εικόνες που μας μετέφερε η ίδια και άλλα μέλη του κόμματος, για την καθημερινότητα των Βενεζουελάνων. Μεταξύ άλλων ανέφεραν πως «άνθρωποι πεθαίνουν από έλλειψη φαρμάκων, φαγητού και πόσιμου νερού. Η Παιδεία είναι επίσης ελλιπής. Το κόστος των τροφίμων σήμερα (2017) αυξάνεται κατά 2000% λόγω του πληθωρισμού. Τέσσερα στα δέκα παιδιά πάσχουν από κάποιου είδους υποσιτισμό. Εννιά στα δέκα φάρμακα είναι σε έλλειψη».

Η επόμενη μέρα: ΗΠΑ και Ρωσία κρατούν το μαχαίρι και το καρπούζι

Στην πραγματικότητα ο Γκουαϊδό βασίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Μαδούρο στη Ρωσία. Αυτή είναι ακόμη μια παρτίδα στο ευρύτερο πολεμικό παιχνίδι των ισχυρών. Το κλειδί κρατούν ο λαός και ο στρατός. Ο λαός μοιάζει διχασμένος. Ο στρατός, αν και επί του παρόντος δηλώνει αφοσίωση στον Μαδούρο, αφήνει τους εξεγερμένους να περνούν ανάμεσα από τα τανκς και δεν χρεώνεται το αίμα που χύνουν στους δρόμους οι διαδηλωτές.

Πρακτικά ο Γκουαϊδό δεν έχει ισχύ, παρά μόνο τον λαό που υπόσχεται να παραμείνει στους δρόμους και τις αμερικανικές δυνάμεις. Ο Μαδούρο έχει ισχύ, αλλά δεν έχει υποστήριξη. Προειδοποιεί με δεύτερο Βιετνάμ, αν «ο στρατός του Τραμπ» επέμβει στη χώρα με το πρόσχημα της ειρηνευτικής επέμβασης ή της προστασίας του λαού.

Σε επίπεδο καθημερινότητας, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες είναι ο υπερπληθωρισμός. Ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού ανήλθε σε 1.300.000% τους τελευταίους 12 μήνες. Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός μόλις που αγγίζει τα 3 δολάρια, τη στιγμή που οι τιμές στα βασικά προϊόντα διπλασιάζονται κάθε 19 μέρες.

Η επόμενη μέρα βρίσκει τη Βενεζουέλα σε συνθήκες χάους. Πρώτη επιλογή είναι η προκήρυξη εκλογών από τον ίδιο τον Μαδούρο. Αν αυτό το σενάριο δεν γίνει ιστορικό γεγονός, τότε τα ηνία θα αναλάβουν οι ισχυροί, οι οποίοι αρχικά θα χειριστούν το ζήτημα διά της διπλωματικής οδού και ακολούθως θα παίξουν «σκληρό» πόκερ πίσω από τις κλειστές πόρτες της διπλωματίας. Όποιος κερδίσει το παιχνίδι θα επιβάλει τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας, έχοντας ωστόσο υποκύψει έστω και μερικώς σε άλλο σημείο του πλανήτη.