Αντισυνταγματικό το νάρκοτεστ; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

11:12 8/1/2018 - Πηγή: Sigma Live

Σε εφαρμογή τίθεται μια εβδομάδα πριν από την εκπνοή του πρώτου μήνα του 2018 το νάρκοτεστ, έλεγχος ο οποίος θα διενεργείται από τα μέλη της Τροχαίας. Απομένει η τυπική έγκριση του νομοσχεδίου από το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού το μέτρο αυτό έχει ψηφιστεί στις 26 Φεβρουαρίου του 2016.

Η ολομέλεια της Βουλής άναψε κατά πλειοψηφία το πράσινο φως στα νομοσχέδια, εν μέσω έντονων αντιδράσεων από το ΑΚΕΛ για παραβίαση

των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των οδηγών. Οι συζητήσεις στη Βουλή διήρκεσαν 5 χρόνια.

Όπως πληροφορείται το SigmaLive στις 09/01 το Υπουργικό θα επικυρώσει και επίσημα τα σχετικά νομοσχέδια ενώ στις 15/01 με την συμπερίληψη στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας θα μπορεί η Τροχαία να διενεργεί σχετικούς ελέγχους.

Νάρκοτεστ: Πώς θα γίνεται/Πότε και γιατί θα πληρώνει οδηγός

Η υιοθέτηση του ελέγχου νάρκοτεστ από την τρέχουσα χρονιά προκύπτει ύστερα από συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό να αυξηθεί η ασφάλεια στην οδήγηση. Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας, σε αρκετά θανατηφόρα δυστυχήματα τα τελευταία χρόνια συσχετίστηκε η χρήση αλκοόλης με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Κατά τον έλεγχο, θα εντοπίζονται ουσίες όπως κάνναβη, ηρωίνη, κοκαΐνη, μορφίνη, έκσταση, crystallize.

Από πλευράς ΥΚΑΝ, υπογραμμίστηκε σε σχετικές δηλώσεις του Διοικητή της στο SigmaLive, η σημαντικότητα του εν λόγω μέτρου στο πλαίσιο της πρόληψης. Σε δηλώσεις του, ο Στέλιος Σεργίδης ανέφερε ότι είναι ένα προληπτικό μέτρο, το οποίο θα βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη ιδιαίτερα των θανατηφόρων δυστυχημάτων.

Εξάλλου, όπως προκύπτει από την υφιστάμενη νομοθεσία, το νάρκοτεστ δεν θα εξετάζει θέμα χρήσης αλλά το ζήτημα της ικανότητας στην οδήγηση. Δεν εξετάζεται κατ΄ επέκταση που έγινε η χρήση ναρκωτικών (σε άλλη χώρα για παράδειγμα, που είναι νόμιμη η χρήση κάνναβης) αλλά θα εξετάζεται το αδίκημα της οδήγησης υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών. Το αδίκημα αυτό δεν θα συνδέεται με άλλο αδίκημα, όπως για παράδειγμα αυτό της εμπορίας ναρκωτικών.

Ζητήματα αντισυνταγματικότητας;

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η συζήτηση επί των νομοσχεδίων που αφορούν το νάρκοτεστ, άναψε αρκετές φορές τα αίματα στη Βουλή. Για τον λόγο αυτό, σε διάφορες φάσεις έγιναν σχετικές αλλαγές σε εξόφθαλμα αντισυνταγματικά ζητήματα. Στην παρούσα φάση, ενδεχομένως να υπάρχουν πτυχές που να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και τα προσωπικά δεδομένα, ζητήματα τα οποία, εάν και εφόσον επιβεβαιωθούν κατά την εφαρμογή του μέτρου αυτού, θα μελετηθούν.

Φωνές που στηρίζουν την αντισυνταγματικότητα καταγράφουν τα εξής:

- Το σάλιο (όπως και το αίμα) περιέχει γενετικό υλικό και μόνο με δικαστικό διάταγμα δικαιούται να το ζητήσει η Αστυνομία.

- Αντιβαίνει στα Συνταγματικά άρθρα περί ισότητος. Τα πλείστα ψυχοφάρμακα (όπως τα αντιψυχωτικά, νευροληπτικά, ηρεμιστικά, υπνωτικά), καθώς και τα αναλγητικά (μορφίνη), καθιστούν τον οδηγό επικίνδυνο, αλλά οι χρήστες-οδηγοί δεν διώκονται.

- Δεν διαχωρίζει μεταξύ νόμιμων και παράνομων οπιούχων, νόμιμης ή παράνομης τετραϋδροκανναβινόλης.

- Ανιχνεύει την παρουσία κάνναβης σε ποσότητες που δεν συσχετίζονται με την ικανότητα οδήγησης, ενώ δεν διερευνά την ικανότητα οδήγησης.

- Δεν έχει καμία επιστημονική βάση, γι’ αυτό και δεν εφαρμόζεται σε καμία πολιτισμένη χώρα όπου λειτουργούν αμερόληπτα δικαστήρια. Ούτε καν σε χώρες και πολιτείες όπου είναι νόμιμη και ευρέως διαδεδομένη η προσωπική χρήση της κάνναβης.

- Αντιβαίνει στις επιστημονικές μελέτες που έχουν δείξει ότι:
α. η ποσότητα της κάνναβης στο σάλιο, στο αίμα ή στα ούρα δεν αποτελεί δείχτη για την ικανότητα στην οδήγηση,
και,
β. η ορθή χρήση κάνναβης καθιστά τους οδηγούς πιο προσεκτικούς.

Οι έλεγχοι στα μέλη της Αστυνομίας

Στη σύσταση της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας, έτσι όπως ψηφίστηκε, τα μέλη της Υπηρεσίας, χωρίς δικαστικό ένταλμα δεν θα μπορούν να προβαίνουν στις έρευνες που μπορούν να γίνουν για οποιαδήποτε άλλα αδικήματα.

Με την τελευταία τροπολογία επί του νομοσχεδίου, τα μέλη της Υπηρεσίας, χωρίς δικαστικό ένταλμα, δεν θα μπορούν να προβαίνουν στις έρευνες που μπορούν να γίνουν για οποιαδήποτε άλλα αδικήματα. Ακόμα και για τη διενέργεια αλκοτέστ και ναρκοτέστ, όπως διαμορφώθηκε το νομοσχέδιο, απαιτείται δικαστικό διάταγμα. Καταργείται, δηλαδή, ο αιφνιδιασμός, που ήταν ένας από τους σκοπούς της Υπηρεσίας αυτής, όπως επισήμανε και ο Υπουργός Δικαιοσύνης σε δηλώσεις του από τη Βουλή.

Τι προνοεί η νομοθεσία

Στον νόμο, που τροποποιεί τους Περί Οδικής Ασφάλειας Νόμους του 1986, αναφέρονται τα εξής, που απαντούν, εν μέρει, στις φωνές αυτές, χωρίς να επιβεβαιώνουν ωστόσο τα ζητήματα που ενδεχομένως να εξακολουθούν να υφίστανται.

Σε ποιον θα κάνουν έλεγχο;

Τα μέλη της τροχαίας θα διενεργούν έλεγχο, σε περίπτωση που μέλος της έχει εύλογη υποψία ότι έγινε ή γίνεται χρήση ναρκωτικών από πρόσωπο που οδηγεί ή αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα, σε οποιαδήποτε οδό, δύναται να ζητήσει από το πρόσωπο αυτό να παράσχει δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 11Δ. Σε περίπτωση που πρόσωπο που οδηγεί ή αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα, σε οποιαδήποτε οδό, διέπραξε τροχαίο αδίκημα, μέλος της Αστυνομίας δύναται να ζητήσει από το πρόσωπο αυτό να παράσχει δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 11Δ.

Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 11Δ και ανεξάρτητα από την ύπαρξη της εύλογης υποψίας που αναφέρεται στο εδάφιο (1), μέλος της Αστυνομίας δύναται να ζητήσει από οποιοδήποτε πρόσωπο που οδηγεί ή αποπειράται να οδηγήσει οποιοδήποτε όχημα, σε οποιαδήποτε οδό, να παράσχει δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση. 8 (5) Μέλος της Αστυνομίας δύναται να ζητήσει από πρόσωπο, δυνάμει των διατάξεων των εδαφίων (1), (2), (3) ή (4) του παρόντος άρθρου, να παράσχει επιτόπου δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση και αν αυτό δεν είναι δυνατό, μέλος της Αστυνομίας ζητά από το πρόσωπο αυτό να παράσχει δείγμα σάλιου στον πλησιέστερο αστυνομικό σταθμό, δυνάμει των διατάξεων των εδαφίων (1), (2), (3) ή (4).

Μπορεί κάποιος να αρνηθεί έλεγχο;

Πρόσωπο το οποίο αρνείται ή αποφεύγει να μεταβεί με βάση τις διατάξεις 9 του εδαφίου (5) στον καθοριζόμενο αστυνομικό σταθμό ή αρνείται ή αποφεύγει με οποιοδήποτε τρόπο να δώσει δείγμα σάλιου για προκαταρκτική ή εργαστηριακή εξέταση όταν αυτό του ζητηθεί με βάση τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, διαπράττει ποινικό αδίκημα: Νοείται ότι αποτελεί υπεράσπιση του προσώπου αυτού η επίκληση ιατρικών λόγων που δικαιολογούν την πιο πάνω άρνηση.

Το μέλος της Αστυνομίας που ζητά δείγμα σάλιου είτε για προκαταρκτική είτε για εργαστηριακή εξέταση, είτε επιτόπου είτε σε αστυνομικό σταθμό δυνάμει των διατάξεων των εδαφίων (5) και (6), εφιστά την προσοχή του προσώπου αυτού στο ότι η άρνηση ή αποφυγή παραχώρησης του ζητηθέντος δείγματος δυνατό να συνιστά ποινικό αδίκημα.

Μέλος της Αστυνομίας, σε περίπτωση που η προκαταρκτική εξέταση που διεξάγεται με βάση τις διατάξεις του εδαφίου (5) του παρόντος άρθρου, ανιχνεύσει ναρκωτικά στο δείγμα σάλιου οποιουδήποτε προσώπου ή στην περίπτωση άρνησης ή αποφυγής παραχώρησης δείγματος σάλιου για προκαταρκτική εξέταση ή εργαστηριακή εξέταση, με βάση τις διατάξεις του εδαφίου (7) του παρόντος άρθρου, μεριμνά για τη μεταφορά του οχήματος του προσώπου αυτού στον πλησιέστερο αστυνομικό σταθμό και απαγορεύει στον οδηγό να συνεχίσει την οδήγηση.

Σε ποιους δεν επιτρέπεται να γίνει έλεγχος;

Δεν επιτρέπεται να ζητηθεί από πρόσωπο το οποίο βρίσκεται για σκοπούς περίθαλψης στο νοσοκομείο η παροχή δειγμάτων σάλιου για προκαταρκτική εξέταση ή εργαστηριακή εξέταση για τους σκοπούς 13 του παρόντος Μέρους, εκτός αν ο ιατρός που έχει υπό την άμεση ιατρική παρακολούθησή του το πρόσωπο αυτό το επιτρέψει, τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (2) του παρόντος άρθρου: Νοείται ότι η λήψη των δειγμάτων σάλιου για προκαταρκτική εξέταση ή για εργαστηριακή εξέταση διενεργείται εντός του χώρου του νοσοκομείου. (2) Ιατρός ο οποίος έχει υπό την άμεση ιατρική του παρακολούθηση οποιοδήποτε πρόσωπο από το οποίο έχει ζητηθεί δείγμα σάλιου για προκαταρκτική εξέταση ή εργαστηριακή εξέταση για τους σκοπούς του παρόντος Μέρους, δύναται να αρνηθεί να επιτρέψει την παραχώρηση από το πρόσωπο αυτό, δείγματος σάλιου για προκαταρκτική εξέταση ή εργαστηριακή εξέταση, μόνο αν κρίνει ότι η παραχώρηση αυτού του δείγματος δυνατό να επηρεάσει αρνητικά τη θεραπευτική αγωγή ή την κατάσταση της υγείας του προσώπου.