Από πού προήλθε ο θρύλος των Κυκλώπων και η σχέση με την Κύπρο

10:46 10/8/2023 - Πηγή: Sigma Live

Πολυάριθμοι αρχαίοι θρύλοι και έπη διαφορετικών λαών του κόσμου δεν προέκυψαν από το μηδέν. Αν ψάξεις και σκεφτείς καλά, όλες οι γνωστές ιστορίες έχουν μια βασική αιτία,  και οι ιστορίες θρύλοι στην συνέχεια συμπληρώνονται άφθονα με φαντασιώσεις και εικασίες. Κατορθώματα θρυλικών πολεμιστών και μάχες μεταφέρθηκαν μέσω διηγήσεων από γενιά σε  γενιά και σταδιακά μετατράπηκαν σε λαϊκή πολιτιστική κληρονομιά . Στη συνέχεια, πολλοί θρύλοι αποτέλεσαν τη βάση των γραπτών λογοτεχνικών μνημείων, όπως συνέβη με την ελληνική μυθολογία και το ποίημα «Οδύσσεια» του Ομήρου. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μυθολογικές

ιστορίες είναι αυτές που αφορούν τους μονόφθαλμους γίγαντες γνωστούς ως  Κύκλωπες. Πως αυτοί άραγε συνδέονται με την Κύπρο και άλλες περιοχές του ελληνισμού;

Τα μονόφθαλμα τέρατα εμφανίζονται όχι μόνο στην αρχαία ελληνική μυθολογία, αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου. Αλλά πραγματικά παγκόσμια φήμη oi Κύκλωπες  απέκτησαν με το έπος Οδύσσεια του Ομήρου . Εκτός από την καλά ανεπτυγμένη εικόνα ενός γίγαντα με το ένα μάτι (στο ποίημα, αυτός είναι ο γίγαντας Πολύφημος, παρεμπιπτόντως, ο γιος του Δία), υπάρχει επίσης μια ενδιαφέρουσα πλοκή με πονηριά (ποιο είναι το όνομά σου - Κανείς ) και την επιδέξια διάσωση του Οδυσσέα και των συντρόφων του.

Από πού προκύπτει όμως η εικόνα για  ένα μάτι, και μάλιστα αυστηρά στο κέντρο του προσώπου; Υπάρχει μια εκδοχή ότι οι Κύκλωπες στην ελληνική μυθολογία συνδέονταν με τη σιδηρουργία και οι σιδηρουργοί προστάτευαν τα μάτια/τα μάτια τους με έναν επίδεσμο από σπινθήρες. Αλλά αυτή η δικαιολογία είναι αδύναμη (αυτό δεν παρατηρήθηκε στους πρώτους λαούς), και ακόμη και στον Όμηρο, η νησιωτική φυλή των κακών Κυκλώπων ασχολούνταν με την κτηνοτροφία.

Πολύ πιο κομψή είναι μια άλλη εκδοχή - παλαιοντολογική. Βασίζεται αρκετά σταθερά και έχει μια πειστική απεικόνιση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο South Kensington.

Κοιτάμε το κρανίο ενός αρχαίου πυγμαίου ελέφαντα ή μαστόδοντα. Τι βλέπουμε στο κέντρο; Μια τεράστια στρογγυλή τρύπα που μπορεί εύκολα να μπερδευτεί με ένα μόνο μάτι. Στην πραγματικότητα, υπήρχε ένας κορμός και αγγεία που πήγαιναν σε αυτόν, και τα δύο μάτια βρίσκονταν, όπως όλα τα φυτοφάγα, στα πλαϊνά του κρανίου. Απλώς οι τρύπες κάτω από τα μάτια στο κρανίο δεν είναι τόσο εμφανείς και βαθιές (όπως, για παράδειγμα, σε έναν άνθρωπο).

Η σχέση με Κύπρο

Οι μαστόδοντες (ουσιαστικά πυγμαί ελέφαντες του είδους Palaeloxodon falconeri) ζούσαν στο Πλειστόκαινο στα νησιά της Μεσογείου (Κύπρος, Μάλτα κ.λπ., πολύ γνωστά στους αρχαίους Έλληνες). Το φαινόμενο της μείωσης του μεγέθους των ζώων σε απομονωμένα νησιά είναι γνωστό στην επιστήμη. Το μέγεθος των πυγμαίων ελεφάντων ήταν περίπου στο μέγεθος ενός σύγχρονου αλόγου ή μικρότερο, και το κρανίο ήταν κατάλληλο. Πέθαναν πριν από όχι πολύ καιρό με παλαιοντολογικά πρότυπα, πριν από 10-12 χιλιάδες χρόνια.

Διαβάστε επίσης: Nάνοι ελέφαντες Κύπρο - Νέα μελέτη έλυσε το μυστήριο «φαινόμενο του νησιού»

Και οι αρχαίοι Έλληνες - ταξιδιώτες στα νησιά της Μεσογείου βρήκαν κατά λάθος αυτά τα κρανία ελεφάντων που ξεβράστηκαν από τη θάλασσα ή τις βροχοπτώσεις, και ο θρύλος για τέρατα μεγαλύτερα από έναν άνθρωπο και με το ένα μάτι στο κέντρο ενός τρομερού "προσώπου" είχε γεννηθεί. Ενώ το αρχαίο πλοίο στέγνωνε στην ακτή, οι Έλληνες, εντυπωσιασμένοι από το ασυνήθιστο κρανίο, συνέθεσαν θρύλους για τους Κύκλωπες. Και ο Όμηρος στη συνέχεια συγκέντρωσε πολλές λαϊκές ιστορίες σε ένα οργανικό έπος.