Δεν μπορεί να βάζει χέρι σε όλα…

07:21 10/4/2015 - Πηγή: Sigma Live

Τι προνοεί ο Καταστατικός Χάρτης αναφορικά με την εκκλησιαστική περιουσία
Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, φαίνεται πως δεν έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει στα ενοριακά ταμεία και τις καταθέσεις

Τον… γρίφο σε σχέση με την αρμοδιότητα ή μη του Αρχιεπισκόπου να βάζει «χέρι» στις καταθέσεις των ενοριών επιχειρεί να λύσει σήμερα η «Σ», ανατρέχοντας στον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου, ο οποίος εγκρίθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή

το 2010. Βάσει των άρθρων του εν λόγω Χάρτη, και όπως αυτός είναι δημοσιευμένος στην ιστοσελίδα της Αρχιεπισκοπής, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου φαίνεται πως δεν έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει στα ενοριακά ταμεία και τις καταθέσεις.

Σύμφωνα με το Άρθρο 12 του Καταστατικού Χάρτη, «ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου έχει την ευθύνη της διαποιμάνσεως της αρχιεπισκοπικής περιφέρειας, είναι ο, κατά τους Ιερούς Κανόνες, Πρώτος της Εκκλησίας της Κύπρου και απολαμβάνει των προνομίων, που ανήκουν στον Πρώτο, σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες και την εκκλησιαστική παράδοση, καθώς και των, κατά την τοπική εκκλησιαστική παράδοση, αρχαίων προνομίων του, τελετουργικής και εθιμοτυπικής φύσεως.

Στα δικαιώματα του Αρχιεπισκόπου ανήκουν ειδικότερα τα εξής:
1. Συγκαλεί την Ιερά Σύνοδο και προεδρεύει αυτής και διατηρεί την ενότητα στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Κύπρου.
2. Μνημονεύεται κατά τη Θεία Λειτουργία από τους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κύπρου και τους υπ’ Αυτόν Επισκόπους, καθώς και κατά τις ιεροπραξίες στις Σταυροπηγιακές Μονές.
3. Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου και αποτελεί τον σύνδεσμο στις σχέσεις με τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες, καλλιεργεί τις σχέσεις με τους Προκαθημένους Αυτών και διατηρεί την εκκλησιαστική κοινωνία με αυτούς.
4. Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου στις σχέσεις της με τις Ετερόδοξες Εκκλησίες και Ομολογίες και τα λοιπά θρησκεύματα.
5. Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου στις σχέσεις της με την Πολιτεία.
6. Αναλαμβάνει, ως Τοποτηρητής, την προσωρινή διοίκηση μητροπολιτικών Θρόνων, που έχουν κενωθεί, την οποία μπορεί να αναθέσει σε έξαρχό του.
7. Απευθύνει, κατά τις εορτές της Αναστάσεως και των Χριστουγέννων, εγκυκλίους σε όλη την Εκκλησία της Κύπρου, και έχει το δικαίωμα να δώσει εντολή για την ανάγνωσή τους στους ιερούς ναούς.
8. Προΐσταται των χειροτονιών των Αρχιερέων, ή παρέχει εντολή, προς τούτο, σε άλλον Αρχιερέα.
9. Ιερουργεί σε όλη την Κύπρο, με απλή ανακοίνωση στον οικείο Αρχιερέα».

Πώς γίνεται η διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας
Σε σχέση με τη Διαχείριση της Εκκλησιαστικής Περιουσίας, στον Καταστατικό Χάρτη (Παράρτημα Γ) επισημαίνεται πως ο Αρχιεπίσκοπος είναι Πρόεδρος του πενταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου του Κεντρικού Εκκλησιαστικού Ταμείου, αλλά σε κανένα άρθρο δεν αναφέρεται πως είναι ο ίδιος διαχειριστής της εκκλησιαστικής περιουσίας. Στο προαναφερθέν Δ.Σ. του Κ.Ε.Τ. συμμετέχουν επίσης ο Ηγούμενος Κύκκου, ως Αντιπρόεδρος, δύο επαρχιούχοι Αρχιερείς και ένας Ηγούμενος Σταυροπηγιακής Μονής, που ορίζεται εκ περιτροπής ανά διετία, από την Ιερά Σύνοδο.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη, το Κεντρικό Εκκλησιαστικό Ταμείο:
- Αναλαμβάνει τη μισθοδοσία των κληρικών της Εκκλησίας της Κύπρου.
- Συντηρεί τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Εκκλησίας.
- Καλύπτει τους μισθούς του προσωπικού του Ελεγκτικού Τμήματος της Εκκλησίας της Κύπρου.
- Καλύπτει τις δαπάνες εκδόσεως του ετήσιου Εορτολογίου της Εκκλησίας της Κύπρου, του επίσημου δελτίου Αυτής «Απόστολος Βαρνάβας» και τις λοιπές εκδοτικές δαπάνες της Εκκλησίας.
- Καταβάλλει τις δαπάνες, για τις διάφορες αποστολές της Εκκλησίας της Κύπρου, για το Γραφείο της Εκκλησίας της Κύπρου στους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς και για άλλους συναφείς σκοπούς.
- Καταβάλλει οποιεσδήποτε άλλες δαπάνες, τις οποίες τυχόν θα προσδιορίσει η Ιερά Σύνοδος.
- Εκπληρώνει οποιοδήποτε άλλο συναφές έργο, το οποίο τυχόν θα αναθέσει σ’ αυτό η Ιερά Σύνοδος.

Οι πόροι Κ.Ε.Τ. και Ενοριακών Ταμείων
Στο Άρθρο 3, δε, του ιδίου Παραρτήματος, τονίζεται πως «οι πόροι του Κ.Ε.Τ. είναι: (α) οι ειδικές εισφορές της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, των Αρχιερατικών Επαρχιών, των Σταυροπηγιακών Μονών, των Επαρχιακών Μονών και Ενοριών, που αποβλέπουν στη μισθοδοσία του κλήρου, (β) ποσοστό επί των ακαθάριστων εισπράξεων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, των Αρχιερατικών Επαρχιών, των Σταυροπηγιακών Μονών και Επαρχιακών Μονών και Ενοριών, (γ) έσοδα από επενδύσεις κινητών και ακίνητων αξιών του Κ.Ε.Τ. και (δ) πάσης φύσεως εισφορές, δωρεές, κ.τ.λ. εκ μέρους τρίτων».

Με βάση τα προαναφερθέντα, καμία εξουσία δεν δίδεται είτε στον Αρχιεπίσκοπο είτε ακόμη και σε ολόκληρο το Δ.Σ. του Κ.Ε.Τ. να βάζει χέρι στις καταθέσεις ενοριών (Ενοριακών Ταμείων). Σύμφωνα με τον Κ.Χ. της Εκκλησίας της Κύπρου, πρόσοδοι του Ενοριακού Ταμείου είναι: (α) τα εισοδήματα από την κινητή και ακίνητη περιουσία του ναού, (β) το προϊόν των πωλούμενων κεριών, (γ) οι εισπράξεις των δίσκων, (δ) τα δικαιώματα από τις ιεροτελεστίες και εκδόσεις πιστοποιητικών, και (ε) δωρεές, κληρονομιές και κληροδοτήματα. Βάσει, επίσης, του Κ.Χ., από τα Ενοριακά Ταμεία καλύπτονται: (α) οι εισφορές προς την Επαρχία, για την εκπλήρωση της αποστολής της, (β) η μισθοδοσία των ψαλτών και των νεωκόρων, (γ) η δαπάνη για την προμήθεια των υλικών για τη Θεία Λειτουργία, (δ) η δαπάνη για τη συντήρηση και τη διατήρηση σε ευπρεπή κατάσταση του ναού ή των ναών της Ενορίας, (ε) οι ελεημοσύνες και οι συνδρομές σε φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά καθιδρύματα, (στ) οι φόροι, (ζ) οι δαπάνες για τη βελτίωση και επιδιόρθωση της κινητής και ακίνητης περιουσίας, και (η) οι εισφορές προς το Κ.Ε.Τ. Υποδεικνύεται, δε, πως όλες οι προαναφερθείσες δαπάνες πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, που εγκρίνεται από τον οικείο Αρχιερέα, κατά την έναρξη του οικονομικού έτους. «Για κάθε δαπάνη, εκτός προϋπολογισμού, πρέπει να ζητείται εκ των προτέρων ειδική έγκριση από τον οικείο Αρχιερέα», προστίθεται περαιτέρω.

Τι γίνεται με τα ενοριακά ταμεία
Συνεπώς, με βάση τα προαναφερθέντα, στον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου δεν αναφέρεται πουθενά ότι ο Αρχιεπίσκοπος είναι διαχειριστής των ενοριακών ταμείων (ακόμη και καταθέσεων ναών). Επίσης, δεν αναφέρεται πουθενά ότι δίδεται δικαίωμα σε Ενοριακά Ταμεία ή ακόμη και το Κ.Ε.Τ., του οποίου Πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος, να επενδύουν σε αξιόγραφα ή χρεόγραφα, όπως είναι και η απαίτηση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στην περίπτωση της ενορίας της Παναγίας του Τράχωνα. Μάλιστα, προς επιβεβαίωση τούτου, παραθέτουμε αυτούσια τα σχετικά άρθρα που υπάρχουν στον Κ.Χ. της Εκκλησίας της Κύπρου.

Στο Άρθρο 26 του Παραρτήματος Γ' αναφέρεται πως «η ακίνητη εκκλησιαστική περιουσία επιτρέπεται να εκποιηθεί μόνο με σκοπό αντικαταστάσεώς της από άλλην, περισσότερο προσοδοφόρα, ή ευχερέστερης διαχειρίσεως, ή για την κάλυψη επειγουσών αναγκών, οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με άλλα εισοδήματα. Για την εκποίηση ή ανταλλαγή ακίνητης περιουσίας ενοριακών ναών ή ενοριακών μονών, απαιτείται η έγκριση του οικείου Αρχιερέως (…)». Εξάλλου, στο Άρθρο 27 του ιδίου Παραρτήματος τονίζεται πως «σύναψη ή εγγύηση δανείου, ή ανάληψη οποιασδήποτε άλλης σοβαρής οικονομικής υποχρέωσης από Αρχιερατική Επαρχία ή Μονή ή Ενορία ή Εκκλησιαστικό Ίδρυμα, επιτρέπεται μόνο για αντιμετώπιση εκκλησιαστικών αναγκών και οικονομικών δραστηριοτήτων της Εκκλησίας. Για τη σύναψη ή εγγύηση δανείου ή ανάληψη οποιασδήποτε άλλης σοβαρής οικονομικής υποχρέωσης από Ενορίες ή Ενοριακές Μονές, απαιτείται η έγκριση του οικείου Αρχιερέως».