ΔΝΤ: Καλεί την Κύπρο να αντισταθεί σε περαιτέρω επέκταση μη στοχευμένων μέτρων

18:07 29/3/2024 - Πηγή: Sigma Live

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) καλεί τις κυπριακές αρχές να αντισταθούν σε περαιτέρω επέκταση μη στοχευμένων μειώσεων ειδικών φόρων κατανάλωσης και ΦΠΑ, καθώς και στην περαιτέρω τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών του δημόσιου.

Αυτό αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΔΝΤ

αφού ολοκληρώθηκε σήμερα η αποστολή του Ταμείου που συναντήθηκε με τις κυπριακές αρχές μεταξύ 19–29 Μαρτίου για να συζητήσει τις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις, τις προοπτικές και τους κινδύνους και τις προτεραιότητες πολιτικής.

Στο τέλος της επίσκεψης, ο Επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ για την Κύπρο, Alex Pienkowski, δήλωσε ότι  «υποστηριζόμενη από ισχυρές πολιτικές, η Κύπρος ανέκαμψε γρήγορα από την πανδημία και έχει αποδειχθεί ευρέως ανθεκτική σε πολλαπλούς δυσμενείς κραδασμούς». Πρόσθεσε ότι η ανάπτυξη είναι πάνω από τους περισσότερους Ευρωπαίους εταίρους της και ο πληθωρισμός πλησιάζει το 2%. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις, είπε, συνεχίζουν να είναι ισχυρές, μειώνοντας σημαντικά το δημόσιο χρέος.

Το ΔΝΤ σημειώνει στη συνέχεια βασικές προτεραιότητες πολιτικής. Αναφέρει μεταξύ άλλων ότι τα δημοσιονομικά πλεονάσματα θα πρέπει να διατηρηθούν έως ότου το χρέος πέσει αρκετά κάτω από το 60% του ΑΕΠ.

Επίσης οι αρχές θα πρέπει να αντισταθούν στην πρόσθετη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών του δημόσιου τομέα και να αποφύγουν την περαιτέρω επέκταση των «λανθασμένα στοχευμένων» μειώσεων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και του ΦΠΑ.

Σημειώνεται επίσης ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας φαίνεται ανθεκτικός, αλλά απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση, συμπεριλαμβανομένου του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα.

Παράλληλα, αναφέρεται ότι μετά από πρόσφατες τροποποιήσεις, το πλαίσιο των εκποιήσεων θα πρέπει να αφεθεί να λειτουργεί χωρίς περαιτέρω αλλαγές.

Προστίθεται ότι απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις στο δικαστικό σύστημα και την εκπαίδευση για την ενίσχυση των μακροπρόθεσμων προοπτικών ανάπτυξης, καθώς και πρόσθετες πολιτικές για τη Μείωση των εκπομπών ρύπων και τη μείωση των κλιματικών κινδύνων.

Ισχυρή ανάπτυξη, υποχώρηση του πληθωρισμού και ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις

Όπως αναφέρεται, η οικονομική διαφοροποίηση στήριξε την ανάπτυξη. Παρά τις δυσκολίες από τα υψηλότερα επιτόκια και την αδύναμη δραστηριότητα στους εμπορικούς εταίρους, η ανάπτυξη στην Κύπρο ήταν πάνω από τους περισσότερους εταίρους της το 2023. Παρά την απότομη πτώση των επισκεπτών από τη Ρωσία, ο τουριστικός τομέας συνέχισε την ανάκαμψη μετά την πανδημία. Ταυτόχρονα, ο τομέας της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών αναπτύσσεται έντονα και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες διαφοροποιούνται περισσότερο. Σημειώνεται ότι η ανάπτυξη αναμένεται να είναι περίπου 2½ τοις εκατό το 2024, καθώς η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων υποστηρίζει την κατανάλωση και οι άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) και οι εισροές χρηματοδότησης του προγράμματος ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ υποστηρίζουν τις επενδύσεις. Η αγορά εργασίας αναμένεται να παραμείνει ισχυρή.

Αναφέρεται ακόμα ότι ο πληθωρισμός έχει ομαλοποιηθεί καθοδηγούμενος από την πτώση των τιμών της ενέργειας και την αυστηρότερη νομισματική πολιτική, σε περίπου 2%. Ο βασικός πληθωρισμός παραμένει ελαφρώς υψηλότερος, λόγω της ισχυρής εγχώριας ζήτησης. Ωστόσο, ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει περιορισμένος στο μέλλον.

Αναφέρεται ακόμα ότι η ισχυρή δημοσιονομική πολιτική παραμένει βασική για τη μακροοικονομική σταθερότητα. Με βάση τις ισχυρές επιδόσεις εσόδων, το πρωτογενές πλεόνασμα αυξήθηκε το 2023 στο 4,4% ΑΕΠ. Αυτό, μαζί με την ισχυρή ανάπτυξη, μείωσε το δημόσιο χρέος στο 77% του ΑΕΠ. Μεταξύ άλλων παραγόντων, η δημοσιονομική πειθαρχία, η πτώση του χρέους, τα σημαντικά ταμειακά αποθέματα ασφαλείας και η πρόσφατα αποδεδειγμένη οικονομική ανθεκτικότητα έχουν υποστηρίξει τις αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας και τη βελτίωση του κλίματος της αγοράς.

Οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την ύφεση σε μεγάλες τουριστικές αγορές και κλιμάκωση περιφερειακών συγκρούσεων, που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τις προσπάθειες της Κύπρου να αναπροσανατολίσει τις υπηρεσίες της. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, υπάρχουν δυσμενείς κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή, ενώ η επιταχυνόμενη εξισορρόπηση του αναπτυξιακού μοντέλου έχει ανοδικές δυνατότητες.

Η δημοσιονομική πειθαρχία πρέπει να διατηρηθεί

Όπως αναφέρεται, τα ισχυρά πρωτογενή πλεονάσματα — τα οποία στήριξαν την ανάκαμψη μετά την κρίση — πρέπει να διατηρηθούν βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, η κυρίαρχη δημοσιονομική παράμετρος σταθεροποίησης θα πρέπει να είναι η μείωση του χρέους κάτω από το 60% του ΑΕΠ. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ο δημοσιονομικός χώρος για την αντιμετώπιση σημαντικών μακροπρόθεσμων πιέσεων στις δαπάνες, μεταξύ άλλων από τη γήρανση και την κλιματική αλλαγή.

Σημειώνεται ότι περαιτέρω τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών θα πρέπει να αποφευχθεί και οι προσωρινές φορολογικές απαλλαγές θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά. Οι μισθοί του δημόσιου τομέα θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις μακροοικονομικές εξελίξεις και τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα, υπονοώντας ότι θα πρέπει να αποφευχθούν περαιτέρω αναθεωρήσεις προς τα πάνω της προσαρμογής του κόστους ζωής (ΑΤΑ). Οι αρχές θα πρέπει επίσης να αντισταθούν σε τυχόν περαιτέρω επεκτάσεις ή επεκτάσεις σε λανθασμένα στοχευμένες απαλλαγές από τον ΦΠΑ. Ομοίως, θα πρέπει να επιτραπεί η λήξη της επιδότησης ηλεκτρικής ενέργειας και της αναστολής του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, όπως έχει προγραμματιστεί. Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες θα πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα σύμφωνα με την πλήρη απορρόφηση των κεφαλαίων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Αναφέρεται ακόμα ότι η ολοκλήρωση της ανάπτυξης του ΓεΣΥ και οι μεταρρυθμίσεις διακυβέρνησης των ημικρατικών οργανισμών παραμένουν κρίσιμες. Είναι σημαντικό όπως αναφέρεται, να διασφαλιστεί ότι τα δημόσια νοσοκομεία θα επιτύχουν οικονομική αυτάρκεια, ενώ προσπάθειες για την ενίσχυση της οικονομικής εποπτείας των ημικρατικών οργανισμών πρέπει να συνεχιστούν.

Διασφάλιση Ανθεκτικού Χρηματοοικονομικού Τομέα

Αναφορικά με τον τραπεζικό τομέας αναφέρεται ότι υπάρχουν αποθέματα κεφαλαίου και ρευστότητας και οι κίνδυνοι φαίνεται να έχουν αμβλυνθεί. Οι τράπεζες είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και παραμένουν ανθεκτικές στα stress tests. Παρά τα υψηλότερα επιτόκια, η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων δεν φαίνεται να έχει επιδεινωθεί, υποστηριζόμενη από την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση των τιμών των ακινήτων. Ωστόσο, απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση, συμπεριλαμβανομένης της στενής παρακολούθησης της πρόσφατης αύξησης των επαναδιαπραγματεύσεων για τα δάνεια.

Αναφέρεται ακόμα η μακροπροληπτική πολιτική έχει τεθείς σε σωστές βάσεις, αλλά ο τομέας των ακινήτων απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση. Στον τομέα των ακινήτων αναφέρεται ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένου του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα.

Το πλαίσιο εκποιήσεων αναφέρεται, θα πρέπει να επιτραπεί να λειτουργήσει χωρίς περαιτέρω αλλαγές. Σημειώνεται το μεγάλο απόθεμα κληρονομημένων μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) που εξακολουθεί να επιβαρύνει τους ισολογισμούς του ιδιωτικού τομέα και την αποτελεσματική κατανομή των πιστώσεων.

Αναφέρεται ακόμα ότι η ενίσχυση των τομέων της δικαιοσύνης και της εκπαίδευσης είναι κρίσιμη για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Χαρακτηρίζει θετικές τις συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση του συσσωρεύματος δικαστικών υποθέσεων, αλλά αναφέρει ότι απαιτούνται περισσότερες για την απλούστευση των διαδικασιών, τη βελτίωση της φυσικής και τεχνολογικής υποδομής και την αντιμετώπιση των αναγκών σε προσωπικό. Το εκπαιδευτικό σύστημα, προστίθεται, θα πρέπει να επικεντρωθεί καλύτερα στις ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίες θα επιτρέψουν σε περισσότερους Κύπριους να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες απασχόλησης στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Ένα ισχυρό πλαίσιο καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) μειώνει τους κινδύνους για τη φήμη της Κύπρου όπως και τους ρυθμιστικούς και επιχειρηματικούς κινδύνους. Η Κύπρος, αναφέρεται, έχει σημειώσει καλή πρόοδο σε θέματα AML, ειδικά στον τραπεζικό τομέα. Ωστόσο, οι αρχές θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του πλαισίου με τη δημιουργία μιας ενιαίας εποπτικής αρχής για την επίβλεψη της αυτορρύθμισης από λογιστές και δικηγόρους και ενισχύοντας τις προσπάθειες καταπολέμησης του ξεπλύματος στον τομέα των ακινήτων. Η δημιουργία μιας εθνικής μονάδας επιβολής κυρώσεων θα μειώσει τους κινδύνους από πιθανή φοροδιαφυγή.

Επένδυση στην Πράσινη Μετάβαση και Προσαρμογή

------------------------------------------------

Αναφέρεται ακόμα ότι η μεγαλύτερη ενεργειακή ολοκλήρωση και διαφοροποίηση θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα στηρίξει την πράσινη μετάβαση. Τα σχέδια για τη σύνδεση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας με τους γείτονες, την εισαγωγή LNG, την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την εισαγωγή ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας είναι κρίσιμα. Όμως, σημειώνεται, η πρόοδος σε αυτά τα μέτωπα ήταν αργή και απαιτούνται προσπάθειες για την πιο αποφασιστική εφαρμογή αυτών των σχεδίων.

Προστίθεται ότι απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Κύπρου για το κλίμα. Η εισαγωγή του πράσινου φόρου θα φέρει την Κύπρο πιο κοντά στους κλιματικούς στόχους της. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη προσπάθεια, ιδίως σε τομείς που δεν καλύπτονται από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS), εκτός από τις μεταφορές. Ως εκ τούτου, το πεδίο εφαρμογής του φόρου πρέπει να διευρυνθεί.

Η ανάλυση του ΔΝΤ υποδηλώνει ότι οι επιπτώσεις μιας τέτοιας επέκτασης θα είναι διαχειρίσιμες.

Απαιτείται επίσης, αναφέρεται, μια στρατηγική προσαρμογής για τον περιορισμό του κόστους της κλιματικής αλλαγής. Η υπερβολική ζέστη, η ξηρασία και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας ενέχουν κινδύνους για την κυπριακή οικονομία. Ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ο προσεκτικός σχεδιασμός της ανάπτυξης και προστασίας των ακτών είναι σημαντικά στοιχεία μιας στρατηγικής για τη διαχείριση αυτών των κινδύνων. Απαιτούνται δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της προσαρμογής του ιδιωτικού τομέα στο κλίμα.

Διαβάστε επίσης: Τα πέντε μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας

Πηγή: ΚΥΠΕ