Έδωσαν πολλές υποσχέσεις…

07:54 1/12/2015 - Πηγή: Sigma Live

Αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες για την εμβέλεια της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας
«Αυτό που ζητούν οι Ευρωπαίοι από την Τουρκία είναι μη ρεαλιστικό και απραγματοποίητο», εκτιμά ο καθηγητής Τσενγκίζ Ακτάρ του πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ της Κωνσταντινούπολης

Οι Ευρωπαίοι και οι Τούρκοι δεσμεύθηκαν ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Άγκυρας με την ΕΕ θα επαναληφθούν, ως αντάλλαγμα για τη συνεργασία της Τουρκίας με στόχο να περιοριστεί η ροή μεταναστών προς την Ευρώπη, ωστόσο αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες για την εμβέλεια της συμφωνίας τους. Ο ισλαμοσυντηρητικός πρωθυπουργός

της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου εξέφρασε την Κυριακή την ικανοποίησή του μετά τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, κάνοντας λόγο για «μια ιστορική ημέρα» για την Τουρκία, η οποία επιδιώκει την επανάληψη των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της, που άρχισαν το 2005, αλλά βρίσκονται σε νεκρό σημείο.

Η ΕΕ αποφάσισε να προσφέρει στην Τουρκία 3 δισεκ. ευρώ για να βοηθήσει τη χώρα να υποδεχθεί στο τουρκικό έδαφος τους Σύρους πρόσφυγες και τα δύο μέρη συμφώνησαν σ' ένα σχέδιο κοινής δράσης, το οποίο προβλέπει πως η Άγκυρα θα καταστήσει λιγότερο διαπερατά τα σύνορά της με την Ευρώπη. «Αυτό που ζητούν οι Ευρωπαίοι από την Τουρκία είναι μη ρεαλιστικό και απραγματοποίητο», εκτιμά ο καθηγητής Τσενγκίζ Ακτάρ του πανεπιστημίου Μπαχτσέσεχιρ της Κωνσταντινούπολης. «Θα νόμιζε κάποιος ότι ονειρευόμαστε.

Κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει να πάνε αυτοί οι μετανάστες προς την Ελλάδα ή τη Βουλγαρία, επειδή δεν έχουν κανένα μέλλον ούτε στη χώρα τους ούτε στην Τουρκία. Φοβάμαι πως το αποτέλεσμα θα είναι μηδέν», σχολίασε ο πολιτειολόγος, εκτιμώντας πως η Τουρκία και η ΕΕ παίζουν ένα «παιγνίδι πόκερ με μπλόφες». Ο Αχμέτ Νταβούτογλου διαβεβαίωσε από την πλευρά του ότι η χώρα του «θα τηρήσει τις υποσχέσεις της» στο θέμα της μετανάστευσης, υπογραμμίζοντας πως μια οριστική λύση στην κρίση των μεταναστών δεν μπορεί να βρεθεί χωρίς μια συνολική πολιτική λύση στη Συρία.

Σοβαρά σημεία τριβής
Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά σημεία τριβής στις διμερείς τουρκοευρωπαϊκές σχέσεις, ιδιαίτερα οι παραβιάσεις των θεμελιωδών ελευθεριών στην Τουρκία υπό το ισλαμοσυντηρητικό και αυταρχικό καθεστώς του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας που βρίσκεται στην εξουσία από το 2003.

Δεν υπάρχει «ούτε μια λέξη» στην τελική δήλωση της συνάντησης κορυφής αναφορικά «με το κράτος δικαίου, τα μέσα ενημέρωσης και το κουρδικό ζήτημα», υπογραμμίζει ο Μαρκ Πιερίνι, πρώην πρεσβευτής στην Άγκυρα και ερευνητής στο Carnegie Europe. Πρόκειται για «τη ρεαλπολιτίκ της ΕΕ στη χειρότερη έκφρασή της», εκτιμά. Αυτή η συνάντηση κορυφής «δεν θα μας κάνει να ξεχάσουμε τις διαφορές που εξακολουθούν να υφίστανται με την Τουρκία στα ανθρώπινα δικαιώματα ή την ελευθερία του Τύπου, θα επανέλθουμε σ' αυτά», διαβεβαίωσε πάντως ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

«Με όλα τα σημερινά προβλήματα της Τουρκίας, η οποία βάζει δημοσιογράφους στη φυλακή και όπου ένας Κούρδος δικηγόρος σκοτώνεται στη μέση του δρόμου, αναρωτιέμαι αν αυτή η συνάντηση κορυφής θα διεξαγόταν ποτέ αν δεν υπήρχε η κρίση των μεταναστών», σχολιάζει ο πολιτειολόγος Σερκάν Ντεμιρτάς. Για τον Σερκάν Ντεμιρτάς, «οι Ευρωπαίοι κολάκεψαν τους Τούρκους για να λάβουν μια δημόσια υπόσχεση από την Άγκυρα, ώστε να πείσουν την κοινή γνώμη τους που έχει τρομοκρατηθεί από τη μαζική άφιξη προσφύγων». Όμως «η ΕΕ είναι ένας θεσμός αξιών και προδιαγραφών, τις οποίες η τουρκική εξουσία δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί στο σύνολό τους», λέει ο Ντεμιρτάς.

Χωρίς λύση δεν…
Δύο δημοσιογράφοι της κεντροαριστερής αντιπολιτευόμενης εφημερίδας «Cumhuriyet» προφυλακίσθηκαν το βράδυ της Πέμπτης από την τουρκική δικαιοσύνη για «κατασκοπία» και «αποκάλυψη απορρήτων εγγράφων» (βλ. σελίδα 24), για ένα αποκλειστικό ρεπορτάζ τους σχετικά με τις παραδόσεις όπλων από την Άγκυρα σε ισλαμιστικές οργανώσεις στη Συρία που πολεμούν εναντίον του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Το Σάββατο, ο Ταχίρ Ελτσί, ένας γνωστός και σεβαστός Κούρδος δικηγόρος, επικεφαλής του δικηγορικού συλλόγου του Ντιγιάρμπακιρ, σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στην αστυνομία και Κούρδους.

Εκτός από τα θέματα που συνδέονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι υποσχέσεις για επανάληψη των ενταξιακών συνομιλιών σκοντάφτουν επίσης σε εμπόδια που εξακολουθούν να φαίνονται αξεπέραστα. Η Κύπρος, η οποία μπλοκάρει ορισμένα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων, «δεν θα αλλάξει ποτέ θέση όσο δεν θα υπάρχει επανένωση», εκτιμά ο αναλυτής Τσενγκίζ Ακτάρ. «Η διαδικασία έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια και δεν υπάρχει λόγος ούτε να επιταχυνθεί ούτε να επιβραδυνθεί», επέμεινε την Κυριακή ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, φανερώνοντας την επιφυλακτικότητα των κρατών-μελών.

Οι θεωρήσεις στο επίκεντρο
Διαφορετική ανάγνωση έκανε, ωστόσο, ο τουρκικός Τύπος. Η προοπτική της κατάργησης των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην Ευρώπη από τον Οκτώβριο του 2016 είναι αυτό που πρόταξαν στα χθεσινά τους δημοσιεύματα οι τουρκικές εφημερίδες. Το δημοσίευμα της «Χουριέτ» φέρει τον τίτλο «Άνοιξη με την Ευρώπη» και αναφέρει ότι «η Σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας συνιστά νέα σελίδα και εμπεριέχει τη δυναμική να μεταφέρει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας σε ανώτερο επίπεδο, στην περίπτωση που εκπληρωθούν συγκεκριμένοι όροι».

Η εφημερίδα κάνει λόγο για «υπόσχεση περί Ευρώπης δίχως θεωρήσεις τον ερχόμενο χρόνο» και προβάλλει τη δήλωση του Τούρκου πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου ότι «υπάρχει ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα σχετικά με την κατάργηση των θεωρήσεων. Κι αυτό αφορά την έκθεση που θα ετοιμαστεί τον προσεχή Μάρτιο, την έναρξη της εφαρμογής της συμφωνίας επανεισδοχής και στη συνέχεια την κατάργηση των θεωρήσεων. Για τον σκοπό αυτό υπάρχουν αυτά που θα κάνουμε εμείς κι αυτό που θα κάνει η ΕΕ».

«Γίνεται πραγματικότητα η Ευρώπη δίχως θεωρήσεις» αναφέρει η φιλοκυβερνητική «Σαμπάχ», η οποία γράφει ότι «στη σύνοδο αποφασίστηκε η παροχή οικονομικής στήριξης 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία για τους πρόσφυγες και το άνοιγμα του 17ου κεφαλαίου στις διαπραγματεύσεις ΕΕ-Τουρκίας». Ο αρθρογράφος της «Σαμπάχ» Σερέφ Ογούζ, στην προσπάθειά του να «αναλύσει το ενδιαφέρον της ΕΕ προς την Τουρκία», σημειώνει ότι η ΕΕ «ξόδεψε εκατοντάδες δισ. ευρώ για να σώσει την Ελλάδα, η οποία είναι όση και η Χαλκηδόνα» (συνοικία της Κωνσταντινούπολης) και κάνει λόγο «για αδύναμα βήματα που κάνει η ΕΕ πάνω στον πανικό, τον οποίο προκαλούν οι μερικές χιλιάδες προσφύγων που περιμένουν στα σύνορά της». Υποστηρίζει μάλιστα ότι, πέρα από τα βήματα αυτά, το ζητούμενο είναι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και προβλέπει ότι «στο επόμενο βήμα η ΕΕ θα μας προσφέρει σε χρυσό πιάτο την ένταξη. Θα το δούμε αυτό πριν από 2020».

«Να το εκμεταλλευτούμε»
Ο Γκιουνγκιόρ Ουράς, αρθρογράφος της «Μιλιέτ», γράφει ότι «εδώ και καιρό είχε χαθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη στις σχέσεις με την ΕΕ. Τώρα αναζητείται τρόπος επιστροφής στην κανονική κατάσταση. Η ΕΕ μάς θυμήθηκε εξαιτίας της κρίσης με τους πρόσφυγες. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε».
«Δωροδοκία χρημάτων και θεωρήσεων για τους πρόσφυγες» είναι ο τίτλος του σχετικού δημοσιεύματος της «Τζουμχουριέτ», η οποία σημειώνει ότι «η Άγκυρα πήρε αυτά που ήθελε στη σύνοδο που πραγματοποίησε η ΕΕ με την Τουρκία, την οποία χρειάστηκε η πρώτη, όταν δεν μπόρεσε να τα βγάλει πέρα με τα κύματα των μεταναστών».

Η εφημερίδα γράφει ότι «η σύνοδος πραγματοποιήθηκε υπό τη σκιά της σύλληψης των δημοσιογράφων Τζαν Ντουντάρ και Ερντέμ Γκιούλ και της δολοφονίας του προέδρου του δικηγορικού συλλόγου του Νταγιάρμπακιρ Ταχίρ Ελτσί» και δίνει μια διαφορετική διάσταση στο θέμα, αναφέροντας τα εξής: «Οι ηγέτες των 28 χωρών μελών της ΕΕ και ο Νταβούτογλου ξέχασαν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι Τουσκ, Γιούνκερ και Νταβούτογλου, κατά τη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, δεν αναφέρθηκαν στην ελευθερία του Τύπου και στο Κουρδικό. Και οι Τούρκοι δημοσιογράφοι που παρακολούθησαν τη σύνοδο, δεν διατύπωσαν αντίστοιχες ερωτήσεις. Ο Γιούνκερ αρκέστηκε στη δήλωση "μπορεί να έχουμε διαφορετικές απόψεις στα θέματα της ελευθερίας του Τύπου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις επόμενες συναντήσεις μας, μπορεί να επανέλθουμε στα ζητήματα αυτά"».