Εκθεση της Κυριακή Κώστα στο SMBA στην Ολλανδία

10:13 31/3/2016 - Πηγή: Sigma Live

Την έκθεση μιας Κύπριας δημιουργού θα φιλοξενίσει το Stedelijk Museum Bureau Amsterdam στην Ολλανδία, από τις 07-17 Απριλίου 2016. Η δημιουργός Κυριακή Κώστα θα εκθέσει τα έργα της συλλογής "Diaspora: i must have swallowed the dust".

Οπως αναφέρει η ίδια:

Το Σεπτέμβριο του 2015, εκατομμύρια σωματίδια σκόνης ταξίδεψαν από τη Συρία και κάλυψαν την Κύπρο. Το σύννεφο σκόνης ήταν τόσο μεγάλο που έγινε ορατό από

τους δορυφόρους της NASA. Καθώς το νησί της Κύπρου γέμιζε με σκόνη, η Συρία άδειαζε από ανθρώπινες ζωές.

Η καλλιτέχνης Κυριακή Κώστα, επηρεασμένη από την ιδέα της σκόνης ως υλικό μεθοριακών χώρων, συλλέγει σκόνη και την μορφοποιεί φτιάχνοντας ψηφιδωτές μορφές, υφαντική τέχνη και videoart σε σχήματα και μορφές κατεστραμμένων τοποθεσιών - τις οποίες εντοπίζει μέσω δορυφορικού χάρτη. Έτσι συνθέτει ένα έργο-ετεροτοπία φτιαγμένο από υλικό “αλλοτινών” χώρων. Δημιουργεί ένα έργο που φτιάχνεται μέσα από υλικό τοποθεσιών που συνεχώς και συστηματικά εξαιρούνται από την σύνθεση του δυτικού υποκειμένου. Το έργο ασκεί κριτική με αυτόν τον τρόπο στους αποκλεισμούς “των άλλων” και “των έξω” που προβάλλει και προωθεί η σημερινή δυτική σκέψη.

Μέσα από την ετεροτοπία που δημιουργεί, η καλλιτέχνης θολώνει τα όρια του πολιτιστικού και του φυσικού αντικειμένου αντιλαμβάνοντας τα ως μέρη των ίδιων κοινωνικο-ιστορικών διαδικασιών και του ίδιου όλου. Πόση από αυτή τη σκόνη ήταν ανθρώπινη ύλη; Και πόση από αυτή είχε σημασία στα «δυτικά λογοκρατούμενα όντα» που την ανέπνευσαν και περπάτησαν ανάμεσα σε αυτή; Τι έμεινε στη γη από το πέρασμά της και πόση ήταν η διασπορά της; Έφερε μαζί της σπόρους ή μήπως τα μικροσκοπικά κομματάκια ήτανε ανθρώπινα δόντια; Η σκόνη είναι από μόνη της ένας συλλέκτης ουσιών. Οι εκρήξεις από τη Συρία, έπεσαν από τον ουρανό στην Κύπρο γεμάτες ανθρώπινα αιωρήματα.

Ο ουρανός ως ένας τεράστιος μη – χώρος, έγινε ένας μεταφορέας, ένας κομιστής ανθρώπινης ουσίας. Καθώς άντρες και γυναίκες σκούπιζαν τις αυλές τους, η Συρία μεγάλωνε στη γη τους. Η ύλη γινόταν χώμα και μέσα από το έργο της Κυριακής Κώστα, το χώμα γίνεται πάλι ύλη. Η καλλιτέχνης μεγεθύνει και συλλέγει. Μέσα από την πράξη της ανθρώπινης χειρονομίας και διαμόρφωσης, η καλλιτέχνης ανασχηματίζει και μετουσιώνει. Καθώς η σκόνη μετασχηματίζεται και επανεγκαθίσταται, αποκαλύπτει ένα μεγαλύτερο φάσμα πραγμάτων. Μέσα από το νέο σχήμα της, μας επιτρέπει να δούμε τι περισσότερο μπορεί να προσφέρει ως επιδραστικό αντικείμενο και ως εμπεριέχουσα μιας «άλλης» χωρικότητας ενός “άλλου” τόπου.

Μέσα από αυτή τη δουλειά, η επιδραστικότητα που δημιουργείται από το χώρο και την προ-υποκειμενικότητα, επιτρέπει στην καλλιτέχνη να μιλήσει για έναν τόπο κοντινό αλλά πάντα αποκλεισμένο από την πολιτική συνείδηση του δυτικού “εμείς”¨. Ο “άλλος” που πεθαίνει στον “δικό του / της πόλεμο” και το μέρος που δεν είναι το “δικό μας μέρος”, είναι τώρα μπροστά μας και μέσα μας, καθώς τα αναπνέουμε. Χρησιμοποιώντας την ύλη και το χώρο ως ουσίες από τις οποίες φτιάχνεται το έργο αλλά και ως μορφές του, το έργο αποκαλύπτει ότι ο πολιτικός χώρος δεν είναι πια αφηρηματικός, αλλά υλικός στην υπόστασή του. Μέσα στην ετεροτοπία-έργο της Κυριακής Κώστα, η ανθρώπινη δράση είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Η ζωή εκφράζεται μόνο μέσα από τα ριζώματα και τους σπόρους, ο άνθρωπος φαίνεται να είναι απών ή άπραγος. “Έχω καταπιεί τη σκόνη” αναφωνεί η καλλιτέχνης και με αυτό τον τρόπο ανοίγει ερωτήματα για το τι άλλο καταπίνουμε με την απραξία μας: Πώς μπορούμε να αγνοούμε τη σκόνη? Έχουμε ήδη όντως καταπιεί και χωνέψει τον ιμπεριαλισμό της “δυτικής ανωτερότητας” που δίνει συνεχώς ώθηση στην καταστροφή “του άλλου”? Γιατί ξυπνούμε από την αυτοπροκαλούμενη χειμερία νάρκη μας μόνο όταν η σκόνη της έκρηξης παρουσιάζεται να είναι “πιο κοντά” σε “εμάς”? Πόσο κοντά είναι το κοντά? Το έργο, ως «το μέρος», «η ανθρώπινη ύλη», «το υλικό» από μόνο του, είναι πλέον κάτι που φθάνει σε μας- ανοίγοντας σε κριτική αυτό το “εμείς” που είναι πάντα επίμαχο μέσα στα οράματα και τις διαιρέσεις του λόγου.

Οι αντιφάσεις που αναδεικνύει συνεχώς η Κώστα μέσα από την πραγμοποίηση του χώρου και την ταυτόχρονη κριτική στην πραγμοποίηση της τέχνης, μας αποκαλύπτουν την κοινωνική εδραίωση και σημασία του έργου της. Μπαίνοντας στο χώρο βρισκόμαστε προ τετελεσμένων των γεγονότων σε μία καταστροφή και διασπορά που έχει γίνει ήδη.

Ο τόπος αυτός φτάνει σε μας ως χώρος αλλά ταυτόχρονα τον βιώνουμε απλά ως ένα αργοπορημένο καρτεσιανό αντικείμενο της γνώσης μας - τέτοιο, για το οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα πια παρά να το αναγνωρίσουμε και να αναλογιστούμε - αποκαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο την αργοπορημένη συνείδηση και αλληλεγγύη μας, την ίδια την αδράνεια μας, και την αναπαυτικά αναβληθείσα έννοια της (μη) πράξης μας.