Ελ.Υπηρεσία:Δεν υπάρχουν κανονισμοί για τους Συμβούλους Προεδρικού

12:06 17/7/2019 - Πηγή: Sigma Live

«Μη ύπαρξη Κανονισμών αναφορικά με τους Συμβούλους/Συνεργάτες στην Προεδρία και τους Επιτρόπους», διαπιστώνει η ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με τίτλο: «Έλεγχος Προεδρίας και Προεδρικού Μεγάρου».

Συγκεκριμένα, η έκθεση σημειώνει ότι: «Δεν υπάρχουν Κανονισμοί που να διέπουν το ύψος των απολαβών, και θέματα όπως καθήκοντα θέσης, σχετική πείρα, ακαδημαϊκά προσόντα κ.λπ., αλλά το ύψος των απολαβών των Συνεργατών και τα καθήκοντα της θέσης των πλείστων εξ αυτών καθορίζονται στη Συμφωνία Παροχής Υπηρεσιών».

Οι απολαβές

«Στις 31.12.2018 στην Προεδρία υπηρετούσαν 10 Ειδικοί

Συνεργάτες στους οποίους καταβλήθηκε το συνολικό ποσό των €289.730 πλέον ΦΠΑ. Οι αμοιβές των Συμβούλων- Συνεργατών για το 2018, κυμαίνονται από €17.400 - €47.519 (πλέον ΦΠΑ). Επίσης υπήρχαν 8 σύμβουλοι που παρείχαν τις υπηρεσίες τους αμισθί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας», αναφέρει η έκθεση.

Διαδικασία Πρόσληψης Συμβούλων- Συνεργατών

Σε σχέση με την διαδικασία πρόσληψης, η έκθεση αναφέρει:

Με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ. 78.396 ημερ. 17.2.2015, από το 2016 και μετά,  ενσωματώθηκε σχετική Σημείωση (με αρ. 38) στον περί Προϋπολογισμού  Νόμο  η οποία προνοεί ότι:

«(α)       Οι πιστώσεις κάτω από την υποομάδα 03551 (Άρθρο 03558.2) «Αμοιβή Συμβούλων» αποσκοπούν στην κάλυψη της αμοιβής των ειδικών συμβούλων – συνεργατών του Προέδρου της Δημοκρατίας, των Υπουργών, του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, του Κυβερνητικού Εκπροσώπου και του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, η απασχόληση των οποίων θα είναι για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και θα τερματίζεται με τη λήξη της θητείας της Κυβέρνησης ή την αποχώρηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, των Υπουργών, του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, του Κυβερνητικού Εκπροσώπου ή την αποχώρηση του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων  ή νωρίτερα.

(β)          Την ευθύνη για τη σύναψη και υλοποίηση της σύμβασης των συμβούλων-συνεργατών, σύμφωνα με τους όρους αυτής όπως αυτοί περιλαμβάνονται στο Πρότυπο Συμβόλαιο, αντίγραφο του οποίου επισυνάπτεται στο Επεξηγηματικό Υπόμνημα του Ετήσιου Προϋπολογισμού, έχει ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω για το σύμβουλο – συνεργάτη του καθώς και για τους συμβούλους – συνεργάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι Υπουργοί για τους συμβούλους – συνεργάτες τους, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος για το σύμβουλο – συνεργάτη του και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων για τους συμβούλους – συνεργάτες του».

Επισημαίνεται ότι, το πιο πάνω Κονδύλι είναι δεσμευμένο, αφού σύμφωνα με τις επεξηγήσεις στον Προϋπολογισμό, «Ουδεμία δαπάνη δύναται να διενεργηθεί, χωρίς να ενημερώνεται εκ των προτέρων η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού και να εξασφαλίζεται η γραπτή συγκατάθεση της». 

Σύμφωνα με την υφιστάμενη διαδικασία που ακολουθείται, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, οι Υπουργοί και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, επιλέγουν οι ίδιοι τους στενούς συνεργάτες τους. 

Δεν υπάρχουν Κανονισμοί που να διέπουν το ύψος των απολαβών, και θέματα όπως καθήκοντα θέσης, σχετική πείρα, ακαδημαϊκά προσόντα κ.λπ., αλλά το ύψος των απολαβών των Συνεργατών και τα καθήκοντα της θέσης των πλείστων εξ αυτών καθορίζονται στη Συμφωνία Παροχής Υπηρεσιών.

Οι συστάσεις της Ελεγκτικής

•             Επισημαίνεται ότι, στις προηγούμενες επιστολές μας εισηγηθήκαμε όπως θεσπιστεί, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, νομικό πλαίσιο και, στη βάση αυτού, Κανονισμοί αναφορικά με την αμοιβή και τα άλλα ωφελήματα των Επιτρόπων και Ειδικών Συμβούλων του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας.

•             Επίσης για σκοπούς διαφάνειας και χρηστής διοίκησης, εισηγηθήκαμε όπως, στο Επεξηγηματικό Υπόμνημα του Προϋπολογισμού, η Προεδρία καθορίζει τις ανάγκες της σε συμβούλους - συνεργάτες, το ύψος της αμοιβής τους ανάλογα με τα καθήκοντα της θέσης και τα απαραίτητα προσόντα. Στη συνέχεια εισηγηθήκαμε όπως η Προεδρία προβαίνει σε αγορά  υπηρεσιών για κάλυψη των αναγκών αυτών, βάσει καθορισμένων διαδικασιών και για σκοπούς διαφάνειας να δημοσιοποιούνται τα ονόματα, τα προσόντα, η θέση και η αμοιβή των συμβούλων που επιλέγονται. 

•             Ο όρος 2.2. των Συμφωνιών Παροχής Υπηρεσιών των Συμβούλων-Συνεργατών προνοεί ότι «Ο Συνεργάτης/Συνεργάτιδα υποχρεούται να καταβάλλει φόρο εισοδήματος και φόρο προστιθέμενης αξίας, καθώς και την εκ του Νόμου αναγκαία συνεισφορά στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Αμυντικής Θωράκισης και/ή οποιαδήποτε άλλη εκ του Νόμου εκάστοτε αναγκαία συνεισφορά με την προσκόμιση Φορολογικού Τιμολογίου». Για σκοπούς ελέγχου της συμμόρφωσης  με τον πιο πάνω όρο και διασφάλισης της καταβολής των εισφορών/φόρων, οι εν λόγω συμφωνίες όπως και όλες οι άλλες συμφωνίες αγοράς υπηρεσιών της Προεδρίας θα πρέπει να κοινοποιούνται στον Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στον Έφορο Φορολογίας.   

(ii)           Σε σχέση με τα πρόσωπα (Παράρτημα 3) για τα οποία τέθηκαν ερωτήματα στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού ημερ. 22.3.2019, κατά την συζήτηση του θέματος «Αποδεσμεύσεις Κονδυλίων του Κρατικού Προϋπολογισμού 2019 Ομάδα Δαπανών 03550 «Συμβουλευτικές Υπηρεσίες/ Έρευνες» έχουμε διαπιστώσει τα ακόλουθα:

Στον περί Κοινοβουλευτικών Συνεργατών και περί Συναφών Θεμάτων Νόμο (Ν.41(I)/2019) που ψήφισε πρόσφατα η Βουλή των Αντιπροσώπων, ορθά έχει καθοριστεί ότι οι κοινοβουλευτικοί συνεργάτες θα πρέπει να κατέχουν τίτλο σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου αναγνωρισμένο στη Δημοκρατία. Θεωρούμε αυτονόητο ότι, κατ΄ ανάλογο τρόπο, για να μισθωθούν οι υπηρεσίες ενός προσώπου ως σύμβουλος στην Προεδρία της Δημοκρατίας ή ως Σύμβουλος Υπουργού, θα πρέπει να κατέχει τίτλο σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου.

Στον πιο πάνω Νόμο Ν.41(Ι)/2019, προβλέπεται ότι ο Κοινοβουλευτικός Συνεργάτης δεν δικαιούται να ασκεί οποιοδήποτε επάγγελμα ή να ασχολείται με οποιαδήποτε εργασία ή επιχείρηση η οποία έρχεται σε σύγκρουση, έμμεσα ή άμεσα, με τα καθήκοντα που περιγράφονται στην παρούσα Σύμβαση. Θεωρούμε αυτονόητο ότι, κατ΄ ανάλογο τρόπο, για να μισθωθούν οι υπηρεσίες ενός προσώπου ως σύμβουλος στην Προεδρία της Δημοκρατίας ή ως Σύμβουλος Υπουργού, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι δεν συντρέχουν τέτοιες καταστάσεις σύγκρουσης συμφερόντων. Για παράδειγμα η περίπτωση της Συμβούλου/ Συνεργάτη του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, που εργάζεται ταυτόχρονα σε ιδιωτική εταιρεία παροχής υπηρεσιών επικοινωνίας φαίνεται να δημιουργεί τέτοιες καταστάσεις. Ουσιαστικά, είναι ως εάν ο Υπουργός να μισθώνει υπηρεσίες από το συγκεκριμένο γραφείο παρακάμπτοντας τις νόμιμες διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων. Άλλωστε, στο Πρότυπο Συμβόλαιο που περιλαμβάνεται στο Επεξηγηματικό Υπόμνημα του Προϋπολογισμού αναφέρεται ότι «ο Σύμβουλος –Συνεργάτης υποχρεούται να παρέχει τις υπηρεσίες του σε αποκλειστική βάση» (παρ. 2.4).

Οι θέσεις της Προεδρίας

Ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας πληροφόρησε ότι όσον αφορά τις συστάσεις της Ελεγκτικής για τη θέσπιση κανονισμών σε σχέση με την αμοιβή και τα άλλα ωφελήματα των Επιτρόπων και Ειδικών Συμβούλων του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς επίσης για τον εκ των προτέρων καθορισμό των αναγκών και των προσόντων των συμβούλων – συνεργατών του, κατόπιν μελέτης της εισήγησης μας έχει την άποψη ότι ένα τέτοιο πλαίσιο, θα προσέδιδε ταυτόχρονα μεγάλη ανελαστικότητα στην ευχέρεια λειτουργίας του Προέδρου της Δημοκρατίας και την απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων του κατά τον αποτελεσματικότερο τρόπο.

Η θέση της Ελεγκτικής

«Η Υπηρεσία μας δεν συμμερίζεται τη θέση αυτή και θεωρεί ότι, κατ’ ανάλογο τρόπο που η Βουλή θέσπισε νόμο που ρυθμίζει το θέμα των κοινοβουλευτικών συνεργατών, έτσι θα μπορούσε να ρυθμιστεί και νομοθετικά (με νόμο ή κανονισμούς)  το θέμα των συνεργατών του Προέδρου της Δημοκρατίας, των Υπουργών/Υφυπουργών/ Κυβερνητικού Εκπροσώπου και του Προέδρου της Βουλής. Οι δε ανάγκες θεωρούμε ότι θα πρέπει να εξειδικεύονται σε  κάθε ετήσιο προϋπολογισμό», αναφέρει.

Και προσθέτει: «Ως προς τη σύσταση μας για κοινοποίηση των συμφωνιών αγοράς υπηρεσιών στον Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας μας πληροφόρησε ότι αυτή θα υιοθετηθεί και παράλληλα ανάφερε ότι οι υπό αναφορά συμφωνίες χαρτοσημαίνονται από τον ΄Εφορο Φορολογίας».

Και συνεχίζει λέγοντας:  «Όσον αφορά τους τρεις συμβούλους που προηγουμένως εργοδοτούνταν από τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων μέσω του Ιδρύματος που φέρει το όνομα του, εκφράσαμε την άποψη ότι η μίσθωση των υπηρεσιών τους από την Δημοκρατία συγκρούεται με τις αρχές χρηστής διοίκησης αφού δίνεται η εικόνα ότι ουσιαστικά η Δημοκρατία αναλαμβάνει τα έξοδα λειτουργίας ενός ιδιωτικού Ιδρύματος, την στιγμή που ο Επίτροπος αναπτύσσει επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή και είναι διευθυντής και μέτοχος (ο ίδιος και στενά συγγενικά πρόσωπα του) σε μεγάλο αριθμό εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα. Σημειώνεται ότι ο ένας εκ των τριών αυτών συμβούλων όχι μόνο εργοδοτείτο από τον Επίτροπο στις ιδιωτικές του επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά ταυτόχρονα διετέλεσε διευθυντής σε αριθμό εταιρειών που ανήκουν στον Επίτροπο και σε συγγενικά πρόσωπα του, και οι οποίες εξασφάλισαν χρηματοδότηση για αναπτύξεις στο Τρόοδος από ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούσαν τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος. Θεωρούμε συνεπώς προφανές πως εγείρονται ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων».

Ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας ενημέρωσε ότι ο Επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, ενεργώντας ως Σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, είχε προηγουμένως εργοδοτήσει ορισμένα πρόσωπα προκειμένου να τον βοηθήσουν στο έργο του. Οι υπηρεσίες των εν λόγω προσώπων κατά το διάστημα εκείνο χρηματοδοτούνταν από το ΄Ιδρυμα Γιαννάκη Παπαδούρη.

«Η Υπηρεσία μας εξακολουθεί ωστόσο να έχει την άποψη ότι εγείρονται ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων, όπως εξηγείται πιο πάνω», αναφέρει η έκθεση.

«Ως προς το θέμα της εργοδότησης συνταξιούχων ως συμβούλων,  το άρθρο 22 του Προϋπολογισμού επιτρέπει την διενέργεια δαπάνης για την απασχόληση συνταξιούχου σε περίπτωση που η απασχόληση δεν δημιουργεί υπαλληλική σχέση», σημειώνει η έκθεση. Για να προσθέσει ότι: «Ο δε Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας μας παρέπεμψε στις πρόνοιες του Πρότυπου Συμβολαίου (παρ. 2.7 και 2.8) που αναφέρουν ότι η μίσθωση των υπηρεσιών των συμβούλων δεν δημιουργεί οποιαδήποτε υπαλληλική σχέση».

«Η Υπηρεσία μας επιβεβαιώνει την ύπαρξη των προνοιών αυτών, σημειώνει ωστόσο ότι αυτές δεν αρκούν από μόνες τους για να διασφαλίσουν τη μη δημιουργία υπαλληλικής σχέσης», απαντά η Ελεγκτική.

Παράλληλα παραθέτει τα κύρια χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στην ύπαρξη υπαλληλικής σχέσης είναι:

•             Η δυνατότητα του εργοδότη να επιλέγει τον εργοδοτούμενο του,

•             Ο καθορισμός της αμοιβής υπό τύπο μισθού ή ημερομισθίου,

•             Το δικαίωμα το εργοδότη να εποπτεύει και ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο ο εργοδοτούμενος διεξάγει την εργασία του, και

•             Το δικαίωμα του εργοδότη να απολύει και/ή να τερματίζει τις υπηρεσίες του εργοδοτούμενου.

«Συνεπώς, λόγω της ρητής απαγορευτικής πρόνοιας στον Προϋπολογισμό, και της σαφούς πρόθεσης του νομοθέτη να εμποδίζει την εργοδότηση συνταξιούχων προσώπων, θεωρούμε ότι πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσο η εργοδότηση υπό το μανδύα της μίσθωσης υπηρεσιών είναι επιτρεπτή. Προς τούτο εισηγηθήκαμε να ζητηθεί γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας», τονίζει.

Ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας ενημέρωσε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, αναγνωρίζοντας την ανάγκη διασφάλισης της διαφάνειας κατά τον μέγιστο δυνατό βαθμό, με Απόφασή του, που λήφθηκε στις 27 Μαρτίου 2019, ενέκρινε ολοκληρωμένο πλαίσιο απασχόλησης Συμβούλου – Συνεργάτη τόσο για το Γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας, όσο και των Υπουργών/Υφυπουργών/Κυβερνητικού Εκπροσώπου και του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Στο πλαίσιο απασχόλησης αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «πρόσωπο δύναται να εργοδοτηθεί ως Σύμβουλος – Συνεργάτης εφόσον δεν είναι συνταξιούχος, εκτός εάν το Υπουργικό Συμβούλιο αποφασίσει διαφορετικά, μετά την υποβολή σχετικής αιτιολογημένης Πρότασης». ΄

Έχουμε την άποψη, συνεχίζει η Ελεγκτική, ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ενδεχομένως να μην είναι σύννομη καθότι φαίνεται να αντίκειται στον περί Προϋπολογισμού Νόμο, ο οποίος στο άρθρο 22 αναφέρει ότι απαγορεύεται ρητά η απασχόληση με οποιοδήποτε τρόπο συνταξιούχου προσώπου εκτός της περίπτωσης που δεν δημιουργείται υπαλληλική σχέση. Δεν φαίνεται συνεπώς να μπορεί το Υπουργικό Συμβούλιο να αποφασίζει αντίθετα από την ρητή νομοθετική πρόνοια. Στο πλαίσιο απασχόλησης περιλαμβάνεται επίσης πρόνοια για εφάπαξ φιλοδώρημα για όσους απασχολούνται για τουλάχιστον τρία έτη και ταυτόχρονη αποκοπή ύψους 3% επί των μηνιαίων απολαβών του Συμβούλου – Συνεργάτη ενώ γίνεται αναφορά και σε παραχώρηση άδειας ανάπαυσης, στοιχεία που επίσης παραπέμπουν σε δημιουργία υπαλληλικής σχέσης.

Ο Προϊστάμενος Διοίκησης Προεδρίας πληροφόρησε επίσης ότι υπάρχει ανάγκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να πλαισιώνεται από ικανούς και έμπιστους, κατά την κρίση του, συνεργάτες, σημειώνοντας ότι στους συνεργάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ανατίθενται εκτελεστικές αρμοδιότητες ούτε είναι εντεταλμένοι να ασκούν εκτελεστική εξουσία παρά μόνο να συμβουλεύουν και να υποβοηθούν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην άσκηση των εξουσιών του.

«Η Υπηρεσία συμφωνεί με την ανάγκη εργοδότησης ικανών και έμπιστων προσώπων για να πλαισιώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους Υπουργούς, έχει όμως την άποψη πως τούτο δεν αναιρεί την ευχέρεια ρύθμισης του θέματος», καταλήγει.