Ένα οδοιπορικό στην κατεχόμενη πατρίδα γέννησε τη βραβεύμενη 'Νύφη του Ιούλη'

11:56 22/12/2020 - Πηγή: Sigma Live

Στις 12 Δεκεμβρίου 2020 η ποιητική συλλογή "Η Νύφη του Ιούλη", του Παναγιώτη Νικολαΐδη βραβεύτηκε με το Βραβείο Ποίησης «Jean Moréas» για την καλύτερη ποιητική συλλογή του 2019, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας 2020.

Πρόκειται για μια διάκριση, η οποία όπως ο ίδιος ο ποιητής επισημαίνει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΚΥΠΕ, "αντανακλά αφενός την πανελλήνια αναγνώριση της ποιητικής μας γενιάς, αλλά και κατ’ επέκταση ολόκληρης της κυπριακής ποίησης".

Στη συνέντευξη, ο Νικολαΐδης ανατρέχει

στο επώδυνο ιστορικό ενός οδοιπορικού στα κατεχόμενα εδάφη μας, το οποίο και κυοφόρησε τη "Νύφη", στο νυφικό που προοριζόταν αλλά λόγω της βάρβαρης τουρκικής εισβολής, έμεινε κρεμασμένο, και αναψηλαφεί το ανοικτό τραύμα του 1974 με όρους ποιητικούς αλλά και βαθιά πολιτικούς.

Αναφερόμενος στο θαύμα της ποιητικής δημιουργίας, αναδεικνύει τις πιο σημαντικές ανθρώπινες άξιες ως λίπασμα στο γόνιμο έδαφος του οίστρου, για να φυτρώνουν οι στίχοι, επισημαίνοντας, πως η ποιητική γραφή είναι "μια γενναία ανθρώπινη στάση αντίστασης στον χρόνο". Καυτηριάζει τη διαχρονική ανυπαρξία στήριξης της ποιητικής δημιουργίας, μέσω μιας ευφάνταστης κρατικής πολιτικής που θα προωθεί τον ανεξάντλητο πλούτο της κυπριακής ποίησης και λογοτεχνίας ευρύτερα, ως πρέσβη πολιτισμού στο εξωτερικό.

Μιλώντας για τη σημερινή κατάσταση της ανθρωπότητας, που μαστίζεται από βασανιστικά κοινωνικά προβλήματα τα οποία επιδείνωσε η πανδημία, συνδέει το μέλλον με τη δυνατότητα ενός γενικότερου υπαρξιακού επαναπροσδιορισμού, τονίζοντας ότι και η λογοτεχνία του μέλλοντος θα κριθεί από «τον επανανθρωπισμό του απάνθρωπου».

Ακολουθεί το κείμενο της συνομιλίας μας:

-Συνήθως όταν κανείς βραβεύεται τον ρωτούν για τα συναισθήματά του για να απαντήσει ότι είναι χαρούμενος κλπ. Υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση ότι η ποίηση έχει να κάνει με τα συναισθήματα, ενώ οι σημαντικές της εργασίες είναι με την ύπαρξη. Από υπαρξιακή οπτική λοιπόν, τι σημαίνει αυτό το βραβείο για σένα;

Παρά το γεγονός ότι η ποίηση αποτυπώνει τη διαδρομή που ακολουθεί ο εσωτερικός άνθρωπος, καθώς συμμετέχει στη ροή του φυσικού και κυρίως του προσωπικού χρόνου με όσα περιέχονται και μεταλλάσσονται, αλλά κυρίως με όσα διαφεύγουν και παρασύρονται μέσα στις περίκλειστες παρενθέσεις της ζωής, αλλά και στα αβέβαια και βουβά εισαγωγικά του χρόνου, δεν μπορώ να κρύψω, ωστόσο, αγαπητέ μου Γιώργο, τη χαρά μου γι’ αυτή τη μεγάλη τιμήˑ για την απονομή, με άλλα λόγια του σημαντικού,  πανελλήνιου βραβείου καλύτερης ποιητικής συλλογής για το 2019 Jean Moreas. Θα ήθελα, ωστόσο, να απαντήσω σε αυτό το πολύ λεπτό ερώτημα που θέτεις και να διαφοροποιήσω λίγο τη θέση μου ή καλύτερα να αναδιατυπώσω αυτό που έχεις πει για τη σχέση της ποίησης αφενός με τα συναισθήματα και αφετέρου με την ύπαρξη. Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι αντιλαμβάνομαι το σημείο που εύλογα θέτεις, αφού  αναμφισβήτητα ο υπέρμετρος συναισθηματισμός ή ο διδακτισμός τραυματίζουν σοβαρά την αισθητική θερμοκρασία της ποίησης, κατά τη δική μου άποψη είναι τα συναισθήματά μας (π.χ. η αγάπη, ο έρωτας, η αβεβαιότητα, τα διλήμματα, οι φόβοι, το άγχος για το οδυνηρό πέρασμα του χρόνου και οι ενοχές) που μας οδηγούν σε κρίσεις συνειδήσεως και ταυτότητας στις οποίες διακυβεύεται και επανακαθορίζεται ολόκληρη η ύπαρξη και η γραφή μας. Η ύπαρξή μας, εξάλλου, αλλά και η ίδια η ποίηση δεν είναι αποκομμένες, απομονωμένες από τον κόσμο και την ιστορία, αλλά είναι ριγμένες μέσα στην κοινωνία, την οποία βεβαίως το ποιητικό υποκείμενο προσλαμβάνει και επεξεργάζεται μέσω των αισθήσεων και στη συνέχεια αντανακλά αφομοιωτικά και δημιουργικά στο λευκό χαρτί. Από υπαρξιακή, λοιπόν, αλλά και συγγραφική οπτική, το βραβευθέν συνθετικό ποίημα αποτυπώνει τον απεγκλωβισμό της σύγχρονης ποιητικής γραφής από τα περίκλειστα και πολλές φορές  φορτικά αυτοαναφορικά όρια του εγώ, και τη στροφή του ποιητή προς την ιστορία και την κοινωνία. Αν, λοιπόν, το βιβλίο αυτό επαναπροσδιορίζει κάτι στην προσωπική, αλλά και στη συλλογική ύπαρξη, είναι γιατί διαπλέκει με έναν τρόπο διαφορετικό το προσωπικό με το συλλογικό, χαράσσοντας έναν δρόμο πέρα από το στενά ιδιωτικό, προς μια ποίηση που θα είναι και πάλι δυνατόν να μας αφορά όλους.

-Η νύφη του Ιούλη δεν είναι απλώς ένα συνθετικό ποίημα, είναι μια ιστορία ανθρώπων και πίσω από τη γραφή της είναι μια άσκηση οδυνηρής γνωριμίας με την κατεχόμενη πατρίδα…

Πολύ σωστά Γιώργο. Η νύφη του Ιούλη είναι εμπνευσμένη από το μοναδικό μέχρι σήμερα οδοιπορικό μου στο κατεχόμενο, από τον τουρκικό στρατό, βόρειο μέρος της Κύπρουˑ οδοιπορικό που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2019 στο πλαίσιο της Μέρας Εκπαιδευτικού του σχολείου μου Γυμνασίου Αγλαντζιάς και το οποίο ήταν για μένα μια αποκαλυπτική και συγκλονιστική εμπειρία. Για πρώτη φορά στην ηλικία των σαράντα πέντε ετών, έστω ως επισκέπτης, είδα την πατρίδα μου ολόκληρη. Έτσι οι αφηγήσεις και οι περιγραφές της μάνας μου και του πατέρα μου, που κατάγονται από την κατεχόμενη Ακανθού και την Αμμόχωστο αντίστοιχα, έγιναν ζωντανή εικόνα, βίωμα και αίσθημα. Ένιωσα πραγματικά ότι ένα χαμένο κομμάτι του εαυτού μου βρέθηκε, λες και μια τρύπα που είχα μέσα μου έκλεισε και γνώρισα καλύτερα τον εαυτό μου. Από την άλλη, ο τίτλος της συλλογής, αλλά και το ομώνυμο ποίημα είναι εμπνευσμένα από το έργο «Το νυφικό που δεν φορέθηκε» [εικαστικοί δημιουργοί: Μαριάννα Κωνσταντή, Ανδριάνα Νικολαΐδου, Νικολέτα Δημητρίου], το οποίο προβλήθηκε στην έκθεση «Νύφες» στο Λεβέντειο Μουσείο Λευκωσίας· και ειδικότερα από την τραγική ιστορία της Αργυρώς Χριστοφόρου που επρόκειτο να παντρευτεί στις 21 Ιουλίου 1974, Κυριακή της Εισβολής. Το νυφικό της έμεινε κρεμασμένο στο σπίτι της, αφού το Σάββατο 20 Ιουλίου 1974 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το χωριό της Περιστερωνοπηγή της επαρχίας Αμμοχώστου. Για μένα, ωστόσο, Η νύφη του Ιούλη δεν είναι μόνο η συγκεκριμένη Αργυρώ, αλλά η κάθε Αργυρώ. Είναι η ζωή μας που στις 20 του Ιούλη του 1974 κόπηκε βίαια στα δυο, όταν «σταματήσαν ούλλα τα πουλλιά στον αέραν».
Το γεγονός, πάντως, ότι το συγκεκριμένο βιβλίο γράφτηκε και εκδόθηκε πριν την εξαγγελία του παράνομου εποικισμού και της προκλητικής πραγματοποίησης πικνίκ στην Αμμόχωστο έχει μια ιδιαίτερη σημασία, γιατί συνοψίζει αφενός την εμπειρία του δόλου και της άπατης των συμμάχων (όπως εύγλωττα είχε επισημάνει ο Σεφέρης), αλλά και αφετέρου την παρατεινόμενη ύβρη των Τούρκων κατακτητών που τον Ιούλιο του 1974 κατέλαβαν με τη βία το βόρειο τμήμα του νησιού και έκτοτε προωθούν συστηματικά τον αφελληνισμό και τον εθνικό στραγγαλισμό των Ελληνοκυπρίων. Κι ίσως γι’ αυτό σήμερα η διατήρηση της μνήμης, ιδιαίτερα μάλιστα στους νέους, αποτελεί φλέγον ζήτημα για την επιβίωση των Ελλήνων της Κύπρου. Πιστεύω, λοιπόν, ότι τα νέα παιδιά του λυκείου πρέπει να επισκέπτονται στοχευμένα και με συνοδό τα κατεχόμενα, να βλέπουν αυτά που τους στερούν οι κατακτητές, να μετατρέπουν σε βιωμένη μνήμη και αγωνιστική διεκδίκηση τον πόνο της κατοχής, στοιχεία που μέσα στο ουδέτερο σύστημα παιδείας μας παραμένουν παγιωμένα και απρόσωπα στις αδρανείς σελίδες των βιβλίων.

-Έχεις πίσω σου 25 χρόνια ποιητικής αλλά και κριτικής δημιουργίας, με ποιητικές συλλογές, ανθολογίες, βιβλιοπαρουσιάσεις και πολυσύνθετες μελέτες για τη λογοτεχνία του τόπου μας αλλά και του ελλαδικού χώρου. Γεννιέται κανείς για να γράφει ή γράφει για να μπορεί να ζει;

Νομίζω και τα δυο. Γνωρίζεις καλύτερα από μένα ότι δεν γράφουμε ποίηση για να κερδίσουμε βραβεία, ούτε για να αποκτήσουμε χρήματα ή κοινωνική αναγνώριση, αλλά γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι ο δικός μας τρόπος να αναπνέουμε και να επιβιώνουμε μέσα σε έναν σκληρό κόσμο που επιχειρεί διαρκώς να παραμορφώσει το πραγματικό μας πρόσωπο. Και, μάλιστα, γράφουμε και εκδίδουμε σήμερα, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι το χρηματικό κόστος τόσο της έκδοσης όσο και της αποστολής των βιβλίων μας, χωρίς καμμιά ουσιαστική στήριξη από την πολιτεία, η οποία ακόμη δεν διαθέτει, αλλά ούτε και πραγματικά θέλει να εφαρμόσει μια στοιχειώδη πολιτισμική πολιτική όπως τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Γεννιόμαστε, λοιπόν, και στην πορεία συναντούμε τον βαθύτερο εαυτό μας στη γραφή. Στη συνέχεια γράφουμε για να μπορούμε να ζούμε, ενώ στην πραγματικότητα ξέρουμε ότι γράφουμε για να μπορέσουμε τελικά να πεθάνουμε. Με άλλα, λόγια παρά το γεγονός ότι η ποίηση φαίνεται να αποτελεί μια κραταιή νίκη του ανθρώπου κατά του χρόνου, αποκαλύπτει σταδιακά ένα εσωτερικό τοπίο που χτίζεται μέσα στην οδύνη και στην πικρή συνειδητοποίηση ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί εντέλει να κρατηθεί αλώβητος από την υφέρπουσα φθορά. Αυτή ακριβώς, ωστόσο, η αποδοχή του θανάτου, η αίσθηση της ματαιότητας και η σκοτεινή πλευρά του αναπότρεπτου δεν κυριαρχούν στην ποίηση και στη ζωή. Κι αυτό γιατί η προσκόλληση σε ηθικές αξίες και αρχές, ο ανθρωπισμός, η προσήλωση στην ομορφιά και κατ’ επέκταση στην αλήθεια μάς βοηθούν και μας στηρίζουν να ισορροπήσουμε ψυχικά. Για μένα η ποίηση και η δημιουργία γενικότερα αποτελούν μια γενναία ανθρώπινη στάση αντίστασης στον χρόνο.

- Λόγω της φιλίας μας δηλώνω  μη αντικειμενικός, αλλά και γνώστης της πορείας σου. Ίσως το δεύτερο να αντισταθμίζει κάπως το πρώτο. Διατέλεσες εργατικό δυναμικό σε διάφορες δουλειές πριν γίνεις φιλόλογος. Παίζεις μουσικά όργανα και ξέρω ότι για πολλά χρόνια εργάστηκες ως μουσικός και τραγουδιστής. Αισθάνεσαι να συνυφαίνεις διάφορα είδη ανάγκης με τη μέγιστη ανάγκη σου να ποιείς; Τελικά, το ένα τροφοδοτεί το άλλο;

Είναι αλήθεια ότι έχω κάνει στη ζωή μου πολλές δουλειές, ιδιαίτερα στα φοιτητικά μου χρόνια, αλλά και αργότερα, γεγονός που θεωρώ πολύ σημαντικό τόσο για την επαγγελματική όσο και την ποιητική μου διαμόρφωση και εξέλιξη. Έχω δουλέψει σε φωτογραφείο, στις οικοδομές, έχω εργαστεί ως σερβιτόρος, ως εκφωνητής στο ραδιόφωνο, αλλά και για μια εικοσαετία περίπου εργάστηκα ως μουσικός και τραγουδιστής σε επιλεγμένους μουσικούς χώρους στη Λευκωσία και σε άλλες πόλεις. Επίσης, για πάρα πολλά χρόνια έχω συνεργαστεί τόσο επαγγελματικά όσο και δισκογραφικά με τον παραδοσιακό ερευνητή και ερμηνευτή της κυπριακής παραδοσιακής μουσικής Μιχάλη Ττερλικκά. Όπως είναι φυσικό, όλη αυτή η δημιουργική και κοινωνική εμπειρία έχει επηρεάσει τον εκπαιδευτικό, φιλόλογο Παναγιώτη Νικολαΐδη, αλλά παράλληλα έχει τροφοδοτήσει με ποικίλα και πολλές φορές αντιφατικά βιώματα τον ποιητή και τον κριτικό που είμαι σήμερα. Γι’ αυτό και θεωρώ πολύ σημαντικά τα βιώματα αυτά, καθοριστικά θα έλεγα, γιατί με βοήθησαν να συνδέσω τελικά τη γραφή με την πραγματικότητα της ύπαρξής μου. Αυτό  που θέλω στην ουσία να πω εδώ, είναι ότι τα βιώματα είναι πολύ σημαντικά για έναν καλλιτέχνη. Κι αυτό γιατί σήμερα οδηγηθήκαμε, δυστυχώς, σε μια λογοτεχνία θεωρητική, εγκεφαλική και άρα τεχνητή, δειλή, ξέπνοη, στερημένη από σθένος, σφρίγος και δροσιάˑ μια ποίηση αυτοαναφορική και κλειστή που έχει περιορίσει δραματικά το αναγνωστικό κοινό της. Η καλή λογοτεχνία, ωστόσο, πρέπει να ανοίγει διάπλατα τα πνευμόνια της και να ανασαίνει τον καθαρό αέρα της ζωήςˑ προϋποθέτει, επομένως,  ότι ο ποιητής αφήνει ελεύθερο τον εαυτό του να δημιουργήσει ανάμεσα στους ανθρώπους, για τους ανθρώπους και όχι αφηρημένα για την ποίηση και για λίγους ομοτέχνους. Αυτή τη  βιωματική ποίηση νομίζω υπηρετείς και συ Γιώργο με συνέπεια από την πρώτη μέχρι την τελευταία σου ποιητική συλλογή Μυστικοί άνθρωποι.

-Η κυπριακή ποίηση δικαιούται ένα κομμάτι από αυτό το βραβείο; Αν υποθέσουμε ότι η συλλογική ποίηση κάθε λαού αποτελείται από ψηφιδωτά σε ένα παλίμψηστο, αισθάνεσαι ότι το δικό σου ψηφιδωτό λάμπει τώρα αυτόνομα και περισσότερο, ή τροφοδοτεί με λάμψη το παλίμψηστο;

Καταρχάς Γιώργο, το βραβείο αυτό καταδεικνύει σε εξαιρετικά κρίσιμες για τον ελληνισμό ιστορικές συνθήκες ότι η Κύπρος «δεν κείται μακράν», αλλά βρίσκεται μέσα στην καρδιά της Ελλάδας. Η σημαντική αυτή βράβευση, ωστόσο, δεν θεωρώ ότι αποτελεί προσωπική μόνον αναγνώριση και τιμή, αλλά αντανακλά αφενός την πανελλήνια αναγνώριση της ποιητικής μας γενιάς, αλλά και κατ’ επέκταση ολόκληρης της κυπριακής ποίησης, η οποία  αποτελεί ανθισμένο κλαδί της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, με τις ιδιαιτερότητες, και τις ιδιομορφίες της ανθρωπογεωγραφίας, του τόπου και της διαλέκτου, να λειτουργούν μόνον εμπλουτιστικά και επιβεβαιωτικά. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο το βραβευθέν συνθετικό ποίημα που αποτυπώνει ποιητικά το ανοικτό ακόμη σε μας τραύμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας μικρός-μικρός συνδετικός κρίκος μιας αδιάσπαστης ποιητικής και δημιουργικής συνέχειας. Κοίταξε Γιώργο, παρά το γεγονός ότι δεν θεωρώ ότι είμαι επίγονος κανενός, ωστόσο έχω ποιητές που αγαπώ και τους κουβαλώ πάντα μαζί μου, μέσα μου. Δεν μπορείς να γίνεις ποιητής αν δεν έχεις μέσα σου κορυφαίες στιγμές ποίησης, αν δεν έχεις αγαπήσει ποιητές και ποιήματα, αν δεν έχεις κλάψει με ποιήματα, αν δεν έχεις φάει κλωτσιές στο στομάχι από ποιήματα. Οι κορυφαίες στιγμές της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας που κουβαλώ μέσα μου αποτελούν την πλάστιγγα με την οποία συνειδητά και ασυνείδητα ζυγίζω το κάθε ποίημα που γράφω ή διαβάζω. Επομένως, ναι. Αγάπησα και αγαπώ παράφορα πολλά λαμπερά ψηφιδωτά, πολλούς ποιητές Έλληνες και ξένους, ζώντες και τεθνεώτες. Κι ακόμη νιώθω την ανάγκη να επανέρχομαι σ’ αυτούς κοιτώντας τους μέσα απ’ το παλίμψηστο καλειδοσκόπιο της ποίησης.

-Η βράβευσή σου έγινε στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας 2020, ένα φεστιβάλ που φέτος πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά λόγω της πανδημίας. Έχεις συμμετάσχει ξανά εκεί. Θέλω να μας πεις τι είναι ένα φεστιβάλ ποίησης και ειδικότερα, τι είναι το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας και πώς το βλέπεις να εξελίσσεται.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας, το οποίο διοργανώνουν το «Γραφείον Ποιήσεως», το  Culture Book (culturebook.gr) και το Επίκεντρο Ιστορία &Τέχνες είναι ένας σχετικά νέος, αλλά πολύ σημαντικός ετήσιος θεσμός που αφενός προωθεί εδώ και τρία χρόνια την ποιητική ώσμωση και επικοινωνία όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο και αφετέρου επιχειρεί και επιτυγχάνει να λειτουργήσει, κατά τη γνώμη μου, ως εναλλακτικό πολιτισμικό και ποιητικό κέντρο. Φέτος το 3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας είχε τον τίτλο «National Poets» (Εθνικοί Ποιητές) και πέτυχε σε εξαιρετικά δυσμενείς και πρωτόγνωρες συνθήκες να φιλοξενήσει διαδικτυακά 60 ποιητές και ποιήτριες από 16 διαφορετικές χώρες του κόσμου που διάβασαν ποιήματα, αλλά και εξέφρασαν τις απόψεις τους για φλέγοντα κοινωνικά και ποιητικά ζητήματα. Στο πλαίσιο, μάλιστα, αυτού του θεσμού, ψυχή του οποίου αποτελεί ο Πατρινός ποιητής Αντώνης Σκιαθάς, αλλά και οι εκλεκτοί συνεργάτες του, απονέμονται τα Βραβεία «Jean Moréas» για την ελληνική ποιητική τέχνη και την ελληνική ποιητική παραγωγή σε όλο της το φάσμα. Είναι αναγνωρίσιμα πανελλαδικά και αφορούν τις ποιητικές συλλογές που εκδόθηκαν καθ’ όλο το προηγούμενο ημερολογιακό έτος από αυτό της απονομής. Συγκεκριμένα απονεμήθηκαν τα εξής βραβεία:

μεγάλο βραβείο για το «σύνολο του ποιητικού έργου και τη συνολική προσφορά στα ελληνικά γράμματα»: Αλέξης Ζήρας

βραβείο για την «καλύτερη ποιητική συλλογή του έτους»: Παναγιώτης Νικολαΐδης για τη συλλογή Η νύφη του Ιούλη (εκδόσεις Σμίλη)

βραβείο «πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή»: Πηνελόπη Ζαρδούκα για τη συλλογή Αιωρείν (εκδόσεις Θράκα) και Φιλία Κανελλοπούλου για τη συλλογή Το Μέσα Μου (εκδόσεις Οροπέδιο).

Στην φετινή διοργάνωση εκτός των τριών θεσμοθετημένων βραβεύσεων απονεμήθηκε στον Κωστή Παπακόγκο το «Ειδικό Βραβείο Κωστής Παλαμάς», και στη νεοελληνίστρια Mariarosa Caracausi το «Βραβείο για την ανάδειξη των Ελληνικών Γραμμάτων». Την Επιτροπή Βράβευσης συγκροτούν Έλληνες και Ελληνίδες καθηγητές και καθηγήτριες Πανεπιστημίων, καθώς και πολύ σημαντικοί ποιητές και κριτικοί της ποίησης.

-Ζούμε σε πρωτόγνωρη εποχή, πολλοί λένε ότι ό κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος ακόμη κι όταν αφήσουμε πίσω μας την πανδημία. Ένας ποιητής ποια γνώμη μπορεί να καταθέσει επ’ αυτού;

Σε αυτές τις πρωτόγνωρες για την ανθρωπότητα συνθήκες που έχει επιβάλει η τρέχουσα πανδημία, η ποίηση αλλά και οι θεσμοί που προάγουν τη λογοτεχνία γενικότερα, όπως το Φεστιβάλ Πάτρας, παραμένουν ένα βαθύ ανθρώπινο στήριγμα. H ποίηση, λοιπόν, σε δύσκολους καιρούς επιβεβαιώνει την αντίληψη ότι υπάρχει για να μας θυμίζει ότι είμαστε άνθρωποι κι ότι οι ποιητές γράφουν όχι μόνο για να κατανοούν τους άλλους, αλλά κυρίως για να γνωρίσουν τον εαυτό τους. Και τούτο δεν σημαίνει, σε καμιά περίπτωση, απόδραση από το ιστορικοκοινωνικό παρόν, αλλά ακριβώς το αντίθετοˑ είναι ένας τρόπος να σταθούμε απέναντί του με τις δικές μας εσωτερικές δυνάμεις και να τον αποτιμήσουμε αλλιώς, όχι με τον τρόπο που αυτός τρομοκρατικά προσπαθεί να μας επιβάλει. Ιδιαίτερα σήμερα στον τεχνολογικό κόσμο του άμεσα ευανάγνωστου όπου τίποτα δεν μένει αρκετά, ώστε να αφήσει βαθιά ίχνη στη μνήμη, από τα οποία εξαρτάται η γνήσια εμπειρία και συνεπώς κινδυνεύουμε σοβαρά να απωλέσουμε την πρωταρχική εμπειρία της γλώσσας, η ποίηση και η λογοτεχνία γενικότερα αποτελούν ένα σημαντικό αντίδοτο. Κι αυτό γιατί αν αυτός ο ολοένα αυξανόμενος τεχνολογικός πυρετός, ο άκρατος καπιταλισμός και η κοινωνική αδικία δεν εξισορροπηθούν από ανθρωπισμό, από την ποίηση, την αγάπη και τον ανθρώπινο πόνο, το αληθινό πρόσωπο του ανθρώπου θα χαθεί οριστικά. Η λογοτεχνία του μέλλοντος θα κριθεί από «τον επανανθρωπισμό του απάνθρωπου». Αυτό, εξάλλου, υποδηλώνει το καταληκτικό ποίημα της Νύφης του Ιούλη.

ιη΄
Arbeit Macht Frei

Ακόμα κι αν πούμε
την Εισβολή σας                                        φτερούγισμα
τους έποικους                                            πρόσφυγες
την Κατοχή                                                  ουρανό

ακόμη κι αν πούμε
τις σφαίρες σας                                         βάλσαμο
τα παγωμένα σας σύμφωνα                 θάλασσα
και τους νεκρούς μας                              απλώς πλεονάζοντες
                                                                            σε κακό καιρό

το θέμα είναι πως
είμαστε όλοι μολυσμένοι με θάνατο
και πως το αίμα θα ’ναι για πάντα
το τελευταίο βερνίκι της ανθρωπότητος.

Πηγή: ΚΥΠΕ