Ένα στα 4 παιδιά θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στην Κύπρο

18:25 27/4/2015 - Πηγή: Sigma Live

Γραπτές μαρτυρίες από εκπαιδευτικούς ότι γνωρίζουν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης ανηλίκων εντός των σχολικών μονάδων και συγκαλύπτονται είτε επειδή οι γνωρίζοντες δεν θέλουν “να βγει το όνομα των συναδέλφων τους”, είτε επειδή είναι σε γνώση του διευθυντή που συγκαλύπτει το αδίκημα, ανέφερε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η Συντονίστρια της Κλινικής Εκπαίδευσης του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Ελένη Καραγιάννη, η οποία συντόνιζε την έρευνα που διενήργησε το Τμήμα με τη χρηματοδότηση από το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ίδρυμα Λεβέντη για καταγραφή του εγκλήματος της σεξουαλικής κακοποίησης των ανηλίκων.

Η έρευνα διενεργήθηκε στο πλαίσιο της εκστρατείας του Συμβουλίου της Ευρώπης για τερματισμό της σεξουαλικής βίας σε βάρος των παιδιών, “Ένα στα πέντε”, που χρηματοδοτεί στο Συμβούλιο το Ίδρυμα Λεβέντη.

Τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, αφού ενημερώθηκαν για τα συγκλονιστικά στοιχεία της έρευνας που φέρουν το 23,8% των εφήβων και νέων της Κύπρου ηλικίας 15 μέχρι 22 ετών να έτυχαν τουλάχιστον μίας εκ των τριών μορφών βίας, αποφάσισαν να συνεχίσουν τη συζήτηση ώστε να βεβαιωθούν ότι θα λειτουργήσει συντονιστικός μηχανισμός των υπηρεσιών, οι οποίες επωμίζονται με τις ευθύνες της εφαρμογής της νομοθεσίας που ψήφισε το καλοκαίρι η Βουλή για τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση ανηλίκων και της κυρωθείσας σε νόμο Σύμβασης Λανζαροτε του Συμβουλίου της Ευρώπης, που θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιουνίου 2015.

Τα μέλη της Επιτροπής της Βουλής εξέφρασαν δυσφορία για το γεγονός ότι η έρευνα διενεργήθηκε μόνο μεταξύ εφήβων και νέων, άνω των 15 ετών καθώς όπως εκτιμούν τα σεξουαλικά αδικήματα σε βάρος των παιδιών συμβαίνουν και σε πολύ μικρότερες ηλικίες στις οποίες τα παιδιά χρήζουν ακόμα μεγαλύτερης προστασίας. Όπως ανέφερε στην Επιτροπή η κ. Καραγιάννη, δεν κατέστη δυνατή η έρευνα μεταξύ παιδιών μικρότερης ηλικίας επειδή δεν δόθηκε άδεια από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, εξηγώντας ότι και η άδεια για διενέργεια της έρευνας για εφήβους και νέους άνω των 15 ετών δόθηκε μετά από παρέμβαση της Επιτρόπου για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού.

“Δεν πέρασαν στα παιδιά τα σωστά μηνύματα”

Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Λήδα Κουρσουμπά, μιλώντας τόσο ενώπιον της Επιτροπής όσο και σε δήλωση μετά τη συνεδρία ανέφερε ότι σε αυτό τον τόπο πάσχουμε γενικώς από συντονισμό. Τόνισε ότι “πιστεύαμε ότι ήταν ένα στα πέντε, τώρα ξέρουμε ότι είναι τραγικό και είναι ένα στα τέσσερα, τα παιδιά θύματα”. “Δεν πέρασαν στα παιδιά τα σωστά μηνύματα”, σημείωσε και τόνισε πως όταν διαπιστώνεται πρόβλημα πρέπει οι υπηρεσίες να τρέχουν στην οικογένεια και όχι η οικογένεια να εκλιπαρεί τις υπηρεσίες.

Εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να εκπονηθεί εθνική στρατηγική που θα καθορίζει τη διαχείριση της οικογένειας, των θυμάτων και των θυτών με συγκεκριμένα σχέδια δράσης. Πρόσθεσε ότι εάν δεν ετοιμασθεί εθνική στρατηγική θα συνεχίσουμε να λειτουργούμε αποσπασματικά. Η κ. Κουρσουμπά ανέφερε ότι έχουν καθοριστικό ρόλο να διαδραματίσουν στην εφαρμογή της νομοθεσίας τα Υπουργεία Δικαιοσύνης, Εργασίας και Υγείας.

Σε ό,τι αφορά τη εφαρμογή της πρόνοιας της Σύμβασης Λανζαρότε για τη σεξουαλική αγωγή στην εκπαίδευση, ανέφερε ότι η εκπαίδευση στα θέματα σεξουαλικότητας στην αγωγή υγείας και τις θεματικές δεν είναι ικανοποιητική. Οι έφηβοι δηλώνουν ότι είτε δεν διδάσκονται ή δεν διδάσκονται επαρκώς σε αυτό το επίπεδο και σημείωσε ότι υπάρχει υποχρέωση και μέσα από το νόμο να μαθαίνουν και να γνωρίζουν τι είναι επιτρεπτό και τι δεν είναι στο πλαίσιο της κοινωνικής συμπεριφοράς και ότι μπορούν να πουν όχι.

Η Γενική Εισηγήτρια στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Παιδιά, Βουλευτής Στέλλα Κυριακίδου, ανέφερε στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι η σύμβαση Λανζαρότε στην Κύπρο τίθεται σε εφαρμογή 1η Ιουνίου 2015.

Σε δήλωση μετά τη συνεδρία, η κ. Κυριακίδου ανέφερε ότι η έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου επιβεβαίωσε ότι ισχύει ελαφρώς επαυξημένο το ποσοστό ότι ένα στα πέντε παιδιά στην Κύπρο τυγχάνουν κάποιας μορφής εκμετάλλευσης, παρενόχλησης ή κακοποίησης.

Η κ. Κυριακίδου ανέφερε ότι το στοίχημα τώρα είναι η σωστή εφαρμογή της Σύμβασης Λανζαρότε και προς τούτο απαιτείται συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση όλων.

Ερωτηθείσα εάν το Συμβούλιο της Ευρώπης διαπιστώνει ότι η ύπαρξη στην Ευρώπη ανθρώπων από πολιτισμούς στους οποίους τα δικαιώματα των παιδιών και ειδικά των κοριτσιών είναι ανύπαρκτα συμβάλλει στα αυξημένα φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών, η κ. Κυριακίδου τόνισε ότι σε καμία χώρα του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν είναι επιτρεπτή η σεξουαλική κακοποίηση, εκμετάλλευση ή παρενόχληση ανηλίκων. Είπε ότι σε χώρες εκτός Ευρώπης συναντώνται πεποιθήσεις ανοχής αυτών των αδικημάτων.

Είπε πως την περασμένη εβδομάδα διεξήχθη στην Κοινοβουλευτική του Συμβουλίου της Ευρώπης συζήτηση που αφορούσε τη δράση του ISIS εντός της οποίας απήχθησαν και χρησιμοποιούνται ως σεξουαλικά αντικείμενα παιδιά και ιδιαίτερα τα κορίτσια. Τόνισε ότι η θέση του Συμβουλίου είναι μηδενική ανοχή σε αυτού του είδους τα αδικήματα.

Η κ. Καραγιάννη εξήγησε στην Επιτροπή ότι ολόκληρη η έρευνα έχει υποβληθεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης και θα καταστεί δυνατή η κατάθεση της ολόκληρη εφόσον υπάρξει τελική έγκριση από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Παραθέτοντας τα στοιχεία της έρευνας, η κ. Καραγιάννη είπε ότι το δείγμα ήταν 2000 άτομα ηλικίας 15 με 22 ετών, κατά 90% οι συμμετέχοντες ήταν Κύπριοι πολίτες και μεταξύ των ηλικιών 15 με 18 ετών το ποσοστό ανήλθε στο 62%.

Είπε ότι η παρενόχληση μέσω διαδικτύου ή κινητού τηλεφώνου ανήλθε στο 23,8%. Πρόσθεσε ότι η παρουσίαση ενήλικα ως ανηλίκου κατά την επικοινωνία που ζήτησε συνάντηση ανήλθε στο 3,4 %.

Ζητήθηκε από ανήλικο να το βιντεοσκοπήσει ή να το δει live στο διαδίκτυο με σκοπό τη σεξουαλική διέγερση ή ικανοποίηση 8,7%. Ζητήθηκε να στείλει μέσω μηνύματος κινητού τηλεφώνου ή διαδικτύου γυμνές ή σεξουαλικού περιεχομένου φωτογραφίες σε ποσοστό 7,8%.

Οι καταγεγραμμένες, στην έρευνα περιπτώσεις που ζητήθηκε από ανήλικο να κάνει σεξ ή άλλα σεξουαλικά πράγματα με αντάλλαγμα χρήματα, ή άλλες μορφές δωροδοκίας, ανήλθε στο 1,7%

Η μετάβαση σε άλλη επαρχία ή τα κατεχόμενα για να εμπλακεί σε σεξουαλικές πράξεις με οικονομική ανταμοιβή ανήλθε 0,8%, ενώ η εκπόρνευση ανήλθε σε ποσοστό 1,9%.

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας το 1% υπέστη και τις 3 μορφές σεξουαλικής κακοποίησης (κακοποίηση, παρενόχληση, εκπόρνευση), το 10,8% δύο μορφές και το 19,6% μία μορφή.

Σημαντικό στοιχείο της έρευνας που επεσήμαναν οι Βουλευτές είναι το γεγονός ότι μόνο το 14% ζήτησε βοήθεια εκ των οποίων το 8% το ανέφερε σε ειδικό. Το ποσοστό αναφοράς στους γονείς ή κηδεμόνες ανήλθε στο 6%.

Η κ. Καραγιάννη είπε ότι στο εξωτερικό υπάρχουν προγράμματα για τους γονείς και τα θύματα και ότι φαίνεται ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες και τους θεσμούς.

Σε ό,τι αφορά τους θύτες, η κ. Καραγιάννη ανέφερε πως στο εξωτερικό υπάρχουν προγράμματα με ποσοστό επιτυχίας, μη επανάληψης, 30%. Δηλαδή όπως είπε το 70% επαναλαμβάνουν το αδίκημα. Διατύπωσε ωστόσο τη θέση ότι το 30% είναι σημαντικό ώστε να επενδύσει σε ανάλογο πρόγραμμα το κράτος.

Εισηγήθηκε τέλος τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών και συμμετοχή των ΜΜΕ στη συνεχή ευαισθητοποίηση και την εκπόνηση προγραμμάτων για ευάλωτες ομάδες εντός των κοινοτήτων ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος για θυματοποίηση ή επανάληψη της κακοποίησης.

Η εκπρόσωπος του Ιδρύματος Λεβέντη Αναστασία Παπαδοπούλου διευκρίνισε ότι το Ίδρυμα χρηματοδοτηθεί σε όλη την Ευρώπη τη δράση “Ένα στα πέντε”, αναφέροντας πως όταν διαπραγματεύθηκε τους όρους της Συμφωνίας για χρηματοδότηση ζήτησε όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης στηρίξει διενέργεια έρευνας στην Κύπρο. Είπε ότι η εκστρατεία λήγει το 2016 και βεβαίωσε ότι το Ίδρυμα θα συνεχίσει να στηρίζει και μετά το 2016 την προσπάθεια μείωσης και εξάλειψης της σεξουαλικής βίας σε βάρος των παιδιών.

Χαρακτήρισε επίσης λυπηρό δεδομένο τη χαμηλή ανταπόκριση των επαγγελματιών στην έρευνα και εξέφρασε την πεποίθηση ότι εάν δεν λάβουμε μέτρα να προωθήσουμε την αυτοπροστασία στην εκπαίδευση δεν θα υπάρξει επαρκής πρόληψη. “Η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά δεν προστατεύτηκαν επαρκώς επειδή δεν εκπαιδεύτηκαν επαρκώς”, συμπλήρωσε.

Η Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας Λουίζα Ζανέτου ενημέρωσε την Επιτροπή ότι μετά την ψήφιση της νομοθεσίας, απέστειλε επιστολή στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες στην οποία απαριθμεί τις υποχρεώσεις του κάθε Υπουργείου. Πρόσθεσε ότι κάποια Υπουργεία ανταποκρίθηκαν, επισημαίνοντας ότι παρόλο που έγιναν κάποια πράγματα, δεν ενημερώθηκε η Νομική Υπηρεσία για τις δράσεις που αναλήφθηκαν.

Ο εκπρόσωπος του οργανισμού Hope for Children ανέφερε ότι τα τραγικά στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι η Κύπρος είναι πιο κοντά στο ένα στα τέσσερα. Ανακοίνωσε επίσης ότι έχει
δημιουργηθεί από τον οργανισμό κέντρο όπως στο μοντέλο της Ιρλανδίας, για όλα, τα στάδια, από τη λήψη καταθέσεων, μέχρι τη στήριξη των παιδιών και ανέφερε ότι ο οργανισμός είναι έτοιμος να λειτουργήσει το κέντρο υπό κάποιες προϋποθέσεις.

13 νέες υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης

Αναφερόμενος στις νέες 13 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης, παρατήρησε ότι η εκτίμηση είναι ότι μάλλον αυξάνονται οι περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας ανέφερε στην Επιτροπή ότι το Υπουργείο Παιδείας έχει οργανώσει σεμινάρια για επιμόρφωση των Διευθυντών και έχει δημιουργήσει συντονιστική επιτροπή με όρους εντολής της πρόνοιες του νόμου. Είπε ακόμα ότι τον Απρίλιο ο Υπουργός διαβουλεύτηκε με τους εφήβους συμβούλους της Επιτρόπου και βεβαίωσε ότι κάθε Υπηρεσία άρχισε να εργάζεται σε δράσεις και ανέφερε ότι απαιτείται συντονισμός.

Είπε ακόμα πως το Υπουργείο κατευθύνεται προς την ολιστική προσέγγιση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης που αρχίζει από τη β' δημοτικού. Ανέφερε ότι από τον περασμένο μήνα ετοιμάστηκε κείμενο πολιτικής για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Σοφοκλής Φυττής ανέφερε ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί σε συνεδρία την ερχόμενη Δευτέρα, στην οποία οι υπηρεσίες θα προσκληθούν να καταθέσουν τις δράσεις που ανέλαβαν.

Ανέφερε πως δεν είναι βέβαιος εάν οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν τροχιοδρομήσει τις ενέργειες τους ώστε να εφαρμοστούν οι νόμοι που ψηφίστηκαν για την σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση των παιδιών.

Παρατηρώντας ότι το ποσοστό είναι ψηλότερο από ότι ο μέσος όρος στο Συμβούλιο της Ευρώπης, είπε ότι το χειρότερο είναι ότι η έρευνα δεν κάλυψε παιδιά κάτω των 15 ετών.

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά είπε πως στην Κύπρο τα πράγματα είναι τραγικά και και ανέφερε πως εάν το κράτος δεν προτίθεται να συντονίσει τις υπηρεσίες θα αναλάβει το συντονισμό η Βουλή. Είπε ακόμα πως μια παράμετρος που πρέπει να μελετηθεί είναι τα παιδιά που βρίσκονται σε ιδρύματα σε σχέση με τη δυνατότητα που έχουν να αναφέρουν τα περιστατικά παρενόχλησης ή κακοποίησης τους.

Η Βουλευτής του ΚΣ ΕΔΕΚ Ρούλα Μαυρονικόλα ανέφερε ότι στα αποτελέσματα της έρευνας περιέχονται πολύ τραγικά στοιχεία και σημείωσε το γεγονός μόνο το 14% των παιδιών ανέφεραν την κακοποίηση ή την παρενόχληση, παρατηρώντας ότι οι θεσμοί δεν τυγχάνουν εμπιστοσύνης στα παιδιά.