Επείγει η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, τονίζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

10:13 24/1/2020 - Πηγή: Sigma Live

Τη θέση ότι επείγει η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση στην Κύπρο εκφράζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, τονίζοντας πως θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με κίνητρα και άλλα μέτρα η συνταξιοδοτική αποταμίευση, τονίζοντας πως όσο καθυστερεί η μεταρρύθμιση τόσο θα αυξάνονται οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι.

«Είναι θέση του Συμβουλίου ότι η μεταρρύθμιση του συγκεκριμένου τομέα επείγει να προχωρήσει το συντομότερο και να αντιμετωπίζει σφαιρικά μεταξύ άλλων όλες τις πιο κάτω προκλήσεις

και αδυναμίες με απώτερο στόχο τη διασφάλιση επαρκών συντάξεων για το μέγιστο δυνατό αριθμό πολιτών», αναφέρει σε σημερινό του δελτίο τύπου το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

Το Συμβούλιο υπενθυμίζει τα «ανησυχητικά στοιχεία» που παρουσιάζονται διαχρονικά στις εκθέσεις του και ότι πέραν της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης του μέσου προσδόκιμου ζωής, μεγάλο ποσοστό των κυπριακών νοικοκυριών ενώ έχουν ψηλό χρέος και σημαντικές αδυναμίες στην εξυπηρέτηση του, ταυτόχρονα έχουν ένα υπερβολικά χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα.

«Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με κίνητρα και άλλα μέτρα η συνταξιοδοτική αποταμίευση και παράλληλα να αποθαρρυνθούν ή και να απαγορευτούν πρακτικές του παρελθόντος όπως αυτές που έχουν προαναφερθεί και επηρεάζουν αρνητικά την αποταμίευση ή τα συσσωρευμένα κεφάλαια», σημειώνει το Συμβούλιο.

Παράλληλα, το Συμβούλιο επισημαίνει πως το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς και αντικίνητρα, ενώ σε μερικές περιπτώσεις επιβάλλει την πρόωρη διάλυση ταμείων ή και απόσυρση των συσσωρευμένων κεφαλαίων από τους δικαιούχους. Παράλληλα, σε άλλες περιπτώσεις τα υφιστάμενα φορολογικά κίνητρα ενθαρρύνουν τη απόσυρση των αποταμιευμένων κεφαλαίων υπό τη μορφή εφάπαξ ποσών, αντί τη διατήρηση τους για το σύνολο της συνταξιοδοτικής περιόδου υπό τη μορφή μηνιαίας σύνταξης.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο, άλλο ένα αποθαρρυντικό στοιχείο για τη δημιουργία και λειτουργία συνταξιοδοτικών ταμείων είναι η έλλειψη ασφάλειας και εμπιστοσύνης από τους πολίτες.

«Η διαχρονική αδυναμία της εποπτείας να προλάβει και να περιορίσει την κακή διαχείριση, η απουσία θεσμικού πλαισίου για τη διασφάλιση ορθολογιστικής διαχείρισης, η αστάθεια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η απουσία αξιόπιστων επενδυτικών επιλογών αποτελούν μερικούς από τους σημαντικότερους παράγοντες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα» αναφέρει, επισημαίνοντας πως «οι προσπάθειες που ήδη καταβάλλονται από τα Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για καλύτερη ρύθμιση και εποπτεία του τομέα, μέσα στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Οδηγιών αποτελούν βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της συνολικής προσπάθειας».

Λέγοντας ότι αντιλαμβάνεται πλήρως το δικαίωμα που έχουν οι εργαζόμενοι και εργοδότες να καθορίζουν τους όρους εργοδότησης, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου αμοιβής και ότι είναι κατανοητή η θέση που εκφράζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ότι τα αποταμιευμένα κεφάλαια αποτελούν ιδιοκτησία των μελών και αυτά θα πρέπει να αποφασίζουν ελεύθερα το πώς θα τα διαχειριστούν / χρησιμοποιήσουν, το Συμβούλιο θεωρεί πως όπως όμως και σε άλλες περιπτώσεις ο περιορισμός των ελευθεριών μπορεί να είναι επιθυμητός και αναγκαίος ώστε να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον.

Μεταξύ άλλων, το Συμβούλιο επιχειρηματολογεί πως μπορούν να επιβληθούν όροι και προϋποθέσεις για τον τρόπο λειτουργίας τους, συμπεριλαμβανομένων της υποχρεωτικής συμμετοχής ή εγγραφής των εργοδοτουμένων, των περιορισμών στις πρόωρες αναλήψεις και στον τρόπο διαχείρισης των αποθεματικών, μεταξύ άλλων και για τους πιο κάτω λόγους:

Για την επίτευξη του στόχου της διασφάλισης επαρκούς σύνταξης.

Γιατί ο φορολογούμενος με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα αναλαμβάνει την υποχρέωση να καλύπτει μεταξύ άλλων και τη διαφορά μεταξύ των πραγματικών εισοδημάτων ενός συνταξιούχου και του ποσού που θα έχει καθοριστεί ως το ελάχιστο απαραίτητο εισόδημα του. Σε αυτό το σημείο υποδεικνύει πως αν κάποια άτομα κατά τη διάρκεια της εργοδότησης τους έχουν την ευχέρεια να συμμετάσχουν σε συνταξιοδοτικό ταμείο και αποφασίσουν να μην το πράξουν και στη συνέχεια τα εισοδήματα τους κατά τη συνταξιοδότηση τους θα είναι χαμηλότερο από το καθορισμένο ελάχιστο ποσό, η διαφορά θα επιβαρύνει το φορολογούμενο.

Γιατί για τη σύσταση και λειτουργία των συνταξιοδοτικών σχεδίων/ ταμείων παρέχονται φορολογικά κίνητρα και δημιουργούνται εποπτικοί / ρυθμιστικοί θεσμοί και διαδικασίες με κόστος για το φορολογούμενο πολίτη.

Το Συμβούλιο θεωρεί επίσης πως μια επιπρόσθετη επιλογή για τους πολίτες θα ήταν η δυνατότητα να συνεισφέρουν/ αποταμιεύουν εξατομικευμένα εκτός των οργανωμένων συνταξιοδοτικών ταμείων. «Πολίτες που έχουν τις γνώσεις, δυνατότητα και χρόνο, θα μπορούσαν να έχουν την επιλογή να αποταμιεύουν για τη σύνταξη τους με αντίστοιχους περιορισμούς και κίνητρα όπως αυτά που ισχύουν στον υπόλοιπο τομέα», προσθέτει.

Το Συμβούλιο σημειώνει πως σημαντική προϋπόθεση που ήδη άρχισε να εφαρμόζεται είναι η δυνατότητα / υποχρέωση των μελών ενός Συνταξιοδοτικού Ταμείου να μεταφέρουν το αποθεματικό τους από ένα ταμείο / σχέδιο σε άλλο «για να περιορίζεται η δυνατότητα που υπάρχει μέχρι σήμερα πρόωρης απόσυρσης των αποταμιευμένων κεφαλαίων».

«Αυτό θα διευκολύνει τον εργαζόμενο κατά την αλλαγή εργοδότησης του, ενώ θα του δίνεται η ευχέρεια να επιλέγει ο ίδιος το Συνταξιοδοτικό Ταμείο που θα θεωρεί καταλληλότερο για τις δικές του συνθήκες/ ανάγκες», συνεχίζει.

Σε σχέση με τα φορολογικά κίνητρα, το Συμβούλιο σημειώνει πως μέσα στα πλαίσια της μεταρρύθμισης θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα σχέδιο παροχής ορθολογιστικότερων κινήτρων που θα ενθαρρύνουν την αποταμίευση για συνταξιοδοτικούς σκοπούς για το σύνολο της κοινωνίας.

Κατά το Συμβούλιο, η φορολογική απαλλαγή που παραχωρείται σήμερα από τη σχετική νομοθεσία για την καταβολή ασφαλίστρων ωφελεί και αποτελεί κίνητρο για περιορισμένο αριθμό πολιτών, αφού ένας μεγάλος αριθμός πολιτών έχει εισοδήματα κάτω από το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα έχοντας μεγαλύτερη ανάγκη ενθάρρυνσης για συνταξιοδοτική αποταμίευση.

Επισημαίνει πως «θα μπορούσε να εξεταστεί ο καθορισμός ενός ανώτατου ποσού εισοδημάτων στο οποίο θα παραχωρείται το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής και το δημοσιονομικό όφελος που θα προκύψει να δοθεί υπό άλλης μορφής κινήτρων στους πολίτες με χαμηλά εισοδήματα».

Τέλος, το Συμβούλιο υπενθυμίζει πως τόσο το ίδιο όσο και άλλοι θεσμοί και οργανισμοί τονίζουν επαλειμμένα την ανάγκη για προώθηση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών που θα βοηθήσουν την κυπριακή οικονομία να γίνει πιο ανταγωνιστική και να διατηρήσει βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης προς όφελος όλων των πολιτών.

«Ιδιαίτερα όσο αφορά στο συνταξιοδοτικό τονίζεται ότι από την τελευταία κρίση έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα και για σημαντικό αριθμό πολιτών το κενό που έχει δημιουργηθεί λόγω της περιορισμένης ή μηδενικής αποταμίευσης ή και της απόσυρσης συσσωρευμένων συνταξιοδοτικών αποθεμάτων πολύ δύσκολα θα καλυφθεί.. Όσο καθυστερεί η μεταρρύθμιση τόσο θα αυξάνονται οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι», καταλήγει.