Επιτυχής η πρώτη βλαστοκυτταρική θεραπεία σε ηλικιωμένη

11:22 16/3/2017 - Πηγή: Sigma Live

Μία ηλικιωμένη Γιαπωνέζα, που είχε μερική απώλεια όρασης λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας των ματιών της, έγινε ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο στον οποίο πραγματοποιήθηκε με επιτυχία θεραπεία με πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα.

Αν και η όραση της γυναίκας δεν έγινε πολύ καλύτερη, φαίνεται πως αποφεύχθηκε η περαιτέρω απώλεια της όρασής της, η οποία έχει παραμείνει σταθερή εδώ και δύο χρόνια. Η ίδια, μάλιστα, λέει ότι η όρασή της είναι «φωτεινότερη».

Η θεραπεία -που είναι αργή και δαπανηρή- είχε ξεκινήσει το 2014 από Ιάπωνες ερευνητές, με επικεφαλής την οφθαλμίατρο Μασάγιο Τακαχάσι του Ινστιτούτου

RIKEN, που έκαναν τώρα τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό "New England Journal of Medicine", καθώς ήθελαν να μεσολαβήσει αρκετό χρονικό διάστημα προκειμένου να βεβαιωθούν για τα αποτελέσματα της θεραπείας. Είχε προηγηθεί η προφορική ανακοίνωση σε ιατρικά συνέδρια και τώρα η επιτυχής έκβαση επισημοποιήθηκε με τη δημοσίευση.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν κύτταρα από το δέρμα της γυναίκας, τα οποία επαναπρογραμμάτισαν ώστε να γίνουν πολυδύναμα βλαστικά (iPS) και, στη συνέχεια, τα καθοδήγησαν να μετατραπούν σε εξειδικευμένα κύτταρα αμφιβληστροειδούς. Τα τελευταία μεταμοσχεύθηκαν στο μάτι της ασθενούς (αφού προηγουμένως αφαιρέθηκε χειρουργικά ο κατεστραμμένος ιστός) και βοήθησαν στην αναγέννηση του αμφιβληστροειδούς. Έτσι, την προστάτευσαν από ολική απώλεια της όρασης εξαιτίας της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας λόγω γήρανσης, της συχνότερης μορφής σταδιακής τύφλωσης στον κόσμο.

«Η ομάδα της Τακαχάσι έκανε απίστευτη δουλειά και αξίζει κάθε έπαινο. Πρόκειται για μελέτη - ορόσημο, που ανοίγει την πόρτα για παρόμοιες θεραπείες για πολλές άλλες ασθένειες», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο κορυφαίος βιολόγος Σίνια Γιαμανάκα, ο οποίος πρώτος είχε ανακαλύψει τον τρόπο να δημιουργεί πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα όχι από έμβρυα αλλά από ώριμα σωματικά κύτταρα και είχε τιμηθεί με το Νόμπελ Ιατρικής το 2012 για το επίτευγμά του.

Θα ακολουθήσουν κλινικές δοκιμές σε περισσότερους ασθενείς και θα καταβληθεί προσπάθεια να επιταχυνθεί η όλη διαδικασία. Παραμένει, πάντως, ακόμη άγνωστο αν η συγκεκριμένη θεραπεία θα καταφέρει μελλοντικά να θεραπεύσει πραγματικά την εν λόγω πάθηση που τυφλώνει σιγά σιγά τους ανθρώπους στην τρίτη ηλικία.

Μια μόνιμη ανησυχία με αυτού του είδους τη θεραπεία, είναι ότι η μετατροπή των βλαστικών κυττάρων σε νέους ιστούς μπορεί να οδηγήσει σε καρκινικές μεταλλάξεις, κάτι το οποίο δεν συνέβη στην περίπτωση της ηλικιωμένης γυναίκας. Όμως, μια κλινική δοκιμή σε έναν άλλο ασθενή είχε διακοπεί αναγκαστικά το 2015, όταν διαπιστώθηκε ότι τα μεταμοσχευμένα κύτταρα εμφάνιζαν αφύσικες μεταλλάξεις.

Αλλά τρεις γυναίκες τυφλώθηκαν

Ορισμένα ιδιωτικά ιατρικά κέντρα βιάστηκαν να διαφημίσουν μη δοκιμασμένες θεραπείες με βλαστοκύτταρα. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν, έγιναν φανεροί, καθώς μια δεύτερη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ίδιο ιατρικό περιοδικό, αναφέρει τις περιπτώσεις τριών γυναικών 72 έως 88 ετών στις ΗΠΑ, που έκαναν μια άλλου είδους θεραπεία (διαφορετική από τους Ιάπωνες επιστήμονες) για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Η μία γυναίκα τυφλώθηκε τελείως, ενώ στις άλλες δύο η όραση επιδεινώθηκε σοβαρά και έμειναν σχεδόν τυφλές. Είναι πολύ αμφίβολο αν η όρασή τους θα βελτιωθεί ξανά στο μέλλον.

Κάθε μία ασθενής είχε πληρώσει 5.000 δολάρια σε ιδιωτική κλινική της Φλόριντα το 2015 για να κάνει στα μάτια της ενέσεις με βλαστικά κύτταρα, τα οποία είχαν ληφθεί από τον λιπώδη ιστό στην κοιλιά της. Και στις τρεις ασθενείς η θεραπεία -για την οποία δεν είχε προηγηθεί κάποια επιστημονική κλινική δοκιμή- έγινε ταυτόχρονα και στα δύο μάτια, κάτι που αντενδείκνυται για λόγους ασφαλείας.

«Οι ασθενείς και οι γιατροί στις ΗΠΑ θα πρέπει να έχουν επίγνωση ότι όλες οι κλινικές 'βλαστοκυτταρικών θεραπειών' δεν είναι ασφαλείς και ότι η συγκεκριμένη 'θεραπεία' που παρέχεται από τις αμερικανικές ιδιωτικές κλινικές είναι μη αποδεδειγμένη και δυνητικά επιβλαβής», δήλωσε ο αναπληρωτής καθηγητής κλινικής οφθαλμολογίας Τόμας Αλμπίνι του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι, ο οποίος κλήθηκε να βοηθήσει δύο από τις άτυχες γυναίκες.

Η κλινική της Φλόριντα αντέτεινε ότι έχει πραγματοποιήσει χιλιάδες βλαστοκυτταρικές θεραπείες και το ποσοστό επιπλοκών είναι μικρότερο του 0,01%. Οι ερευνητές, όμως, τόνισαν την ανάγκη να υπάρξει αυστηρότερος μηχανισμός εποπτείας αυτών των ιδιωτικών κλινικών από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές, όπως η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Πηγή: AΠΕ - ΜΠΕ