Γενετική Έρευνα - Ήταν ο Γολιάθ και η Δαλιδά Έλληνες;

12:53 4/7/2019 - Πηγή: Sigma Live

Το ενδεχόμενο οι μεγάλοι αντίπαλοι των βιβλικών Ισραηλιτών, οι Φιλισταίοι (με πιο «διάσημους» εκπροσώπους τον Γολιάθ και τη Δαλιδά), να είχαν καταγωγή από τους Έλληνες και άλλους Νοτιοευρωπαίους εξέτασε μια νέα διεθνής γενετική έρευνα, η οποία κατάληξε στο συμπέρασμα ότι ίσως πρόκειται για απογόνους όσων μετακινήθηκαν στην αρχή της Εποχής του Σιδήρου στην Παλαιστίνη από το Αιγαίο, τη Νότια Ευρώπη και τη Μεσόγειο.

 

Ουσιαστικά

η γενετική φαίνεται να επιβεβαιώνει τους αρχαιολόγους που θεωρούν ότι οι Φιλισταίοι είχαν μεταναστεύσει από το Αιγαίο – η θεωρία αυτή μέχρι σήμερα ήταν αμφιλεγόμενη.

 

Η καταγωγή των Φιλισταίων φωτίζεται από τη συγκριτική μελέτη σύγχρονου και αρχαίου DNA δέκα ανθρώπων που έζησαν πριν από 3.600 έως 2.800 χρόνια στην αρχαία παράκτια πόλη της Ασκελόν (Ασκάλωνας), κοντά στα νότια σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας. Η Ασκάλωνα ήταν ένα από τα βασικά κέντρα των Φιλισταίων κατά την Εποχή του Σιδήρου και οι σκελετοί ανακαλύφθηκαν το 2016.

 

Η μελέτη που δημοσιεύεται στο Science Advances υπογράφεται από την ομάδα της αρχαιογενετίστριας Μίχαλ Φέλντμαν του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ. Στην ομάδα συμμετείχε και ο αρχαιολόγος Ντάνιελ Μάστερ, ο οποίος ήταν διευθυντής της Αποστολής Λέον Λέβι, του προγράμματος που από το 1985 έως το 2016 μελέτησε την Ασκάλωνα και βρήκε στοιχεία για σημαντικές αλλαγές στη ζωή της περιοχής τον 12ο αιώνα π.Χ. που αποδόθηκαν στην άφιξη των Φιλισταίων. Αν και η παρουσία της ελληνικής κεραμικής ήταν έντονη, μέχρι σήμερα αρκετοί αρνούνταν ότι υπήρξε μαζική μετακίνηση πληθυσμών και επέμεναν ότι ήταν απλώς τοπική μίμηση ξένων (μυκηναϊκών και αιγαιακών) συνηθειών με τις οποίες οι ντόπιοι είχαν έρθει σε επαφή μέσω εμπορικών και άλλων ανταλλαγών.

 

Με τα νέα δεδομένα, όμως, που είναι το αποκορύφωμα δεκαετιών αρχαιολογικής και γενετικής έρευνας, φαίνεται ότι όντως οι Φιλισταίοι μετανάστευσαν μαζικά στο νότιο Λεβάντε από τη Δύση μέσω της θάλασσας κατά τη μεταβατική φάση μεταξύ της Εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου (12ος αιώνας π.Χ.), μια ταραχώδη περίοδο για όλη την Ανατολική Μεσόγειο, στη διάρκεια της οποίας πολλές πόλεις καταστράφηκαν και αυτοκρατορίες κατέρρευσαν.

 

Το ζήτημα της καταγωγής των Φιλισταίων είναι ιδιαίτερα φορτισμένο μέχρι σήμερα από επιστημονικής πλευράς, αλλά και με σύγχρονες πολιτικές προεκτάσεις.

 

Η Μίχαλ Φέλντμαν δήλωσε ότι η μελέτη παραπέμπει σε καταγωγή των Φιλισταίων από τη Νότια Ευρώπη, συνδέοντάς τους πιθανώς με τους λεγόμενους Λαούς της Θάλασσας, αλλά, όπως είπε, θα χρειαστούν περαιτέρω γενετικές αναλύσεις σε μεγαλύτερο δείγμα για να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι πρόγονοί τους. Η ίδια, σύμφωνα με το New Scientist, θεωρεί πολύ πιθανή την καταγωγή τους από την Ελλάδα. Το DNA των Φιλισταίων, για παράδειγμα, εμφανίζει ομοιότητα 25-70% με το DNA αρχαίων σκελετών από την Κρήτη, ενώ ομοιότητες προκύπτουν επίσης με ανθρώπους της Ιβηρικής και της Σαρδηνίας.

 

Είναι πάντως αξιοσημείωτο ότι μέσα σε μόνο δύο αιώνες από την άφιξή τους, το γενετικό αποτύπωμα των Φιλισταίων είχε τόσο πολύ «αραιωθεί» λόγω επιμιξιών, που είχε ουσιαστικά εξαφανιστεί. Παρόλο που στα μάτια των εχθρών τους, των Ισραηλιτών, παρέμεναν Φιλισταίοι, στην πραγματικότητα το DNA τους ήταν πια λεβαντίνικο, καθώς είχε χαθεί σχεδόν κάθε ελληνικό ίχνος. 

 

Οι Φιλισταίοι (όπως ο Γολιάθ που μονομάχησε με τον Δαβίδ και η Δαλιδά που έκοψε τα μαλλιά του Σαμψών) κατονομάζονται από την εβραϊκή Βίβλο ως βασικοί εχθροί των Ισραηλιτών. Σε αρχαίες πηγές δεν υπάρχουν καταγραφές, παρά μόνο μια κατοπινή αναφορά για την καταγωγή τους από την «Καφθόρ» (όνομα της Εποχής του Χαλκού για την Κρήτη). Πριν από περίπου έναν αιώνα οι αιγυπτιολόγοι βρήκαν αναφορές σε ιερογλυφικά κείμενα του ύστερου 12ου αιώνα π.Χ. ότι ένας λαός ταξίδεψε από «τα νησιά» και εισέβαλε στην Κύπρο και στις ακτές της σημερινής νότιας Τουρκίας, Συρίας και Λιβάνου, με τελικό στόχο την ίδια την Αίγυπτο.

 

«Συνυπολογίζοντας τα γενετικά και τα αρχαιολογικά δεδομένα, ενισχύεται πλέον η άποψη ότι υπήρξε μετανάστευση από τις περιοχές που σήμερα αποκαλούμε Ελλάδα και δυτική Τουρκία», δήλωσε ο Κρίστοφ Μπαχούμπερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

 

Δείτε ΕΔΩ την επιστημονική δημοσίευση.