Η ολλανδική «ασθένεια»

12:58 31/5/2017 - Πηγή: Sigma Live

Στις προκλήσεις και τους κινδύνους όσον αφορά την εφαρμογή του λεγόμενου νορβηγικού ενεργειακού μοντέλου στην Κύπρο αναφέρθηκε ο ειδικός σε θέματα Ενεργειακής πολιτικής Κωνσταντίνος Παπαλουκάς με αφορμή το νομοσχέδιο για το υπό σύσταση Ταμείο Υδρογονανθράκων που οδεύει προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής.

Μιλώντας στην Πρώτη Εκπομπή του «Ράδιο Πρώτο», ο κ. Παπαλουκάς, ο οποίος υπήρξε Συνεργάτης της Δεξαμενής Σκέψεως του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και έχει υπηρετήσει στην Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου του Αμερικανικού Κογκρέσου, δήλωσε αρχικά πως στην περιοχή μας συμβαίνουν πολλά πράγματα και εμείς έχουμε εγκλωβιστεί σε διάφορες αγκυλώσεις χωρίς να βλέπουμε ολόκληρο τον χάρτη.

Ο ειδικός σε θέματα ενέργειας μίλησε για την «oλλανδικής ασθένειας», όπου τη βιώνουν όλα τα κράτη τα οποία δραστηριοποιούνται στον τομέα ανάπτυξης των υδρογονανθράκων και του φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, είπε πως συχνά, ενώ όλοι οι τομείς της οικονομίας συγκεντρώνονται γύρω από τους υδρογονάνθρακες, όταν υπάρξει μια κρίση στον ευρύτερο τομέα, τότε παρουσιάζονται έντονα οικονομικά προβλήματα.

«Αυτό το έχουμε δει πάρα πολλές φορές σε κράτη της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής», σημείωσε.

Ταμείο πρότυπο

«Οι Νορβηγοί κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα πρότυπο ταμείο, το οποίο θεωρείται από παγκόσμιους οργανισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ως πρότυπο και καλούν άλλες χώρες που βρίσκονται στην πορεία δημιουργίας του δικού τους ταμείου να υιοθετούν τις βέλτιστες πρακτικές των Νορβηγών», είπε, προσθέτοντας «Όταν ένα κράτος έχει ανακαλύψει ένα σημαντικό κοίτασμα και έχει μπει στην ενεργειακή σκακιέρα, υπόσχεται στους πολίτες του ότι θα υιοθετήσει το νορβηγικό μοντέλο και θα πάρει τις βέλτιστες πρακτικές. Αυτό που γίνεται στο τέλος είναι να χρησιμοποιούμε λεκτικά τον όρο «νορβηγικό μοντέλο» και τελικά οι πολιτικοί να πράττουν κατά το δοκούν. Αυτή είναι η ασθένεια της «νορβηγικοποίησης που κινδυνεύει να πλήξει σήμερα και την Κύπρο, όπως εξήγησε τον όρο.

Η ιδιαιτερότητα των Νορβηγών

Κατ’ ακρίβεια, εξήγησε ότι το νορβηγικό μοντέλο έχει καταφέρει ουσιαστικά να θωρακίζει το Ταμείο, ως ανεξάρτητη μονάδα, ενάντια στον κρατικό παρεμβατισμό των εκάστοτε κυβερνήσεων, ώστε να μην λαμβάνονται αποφάσεις πενταετίας. Δηλαδή, καμία κυβέρνηση να μην θεωρεί το ταμείο υδρογονανθράκων ως τον κουμπαρά του κράτους όταν κάτι δεν πάει καλά.

Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Παπαλουκάς είπε πως από την ίδρυσή του το Ταμείο έχει παρουσιάσει πιο πολλά έσοδα φέτος από τα έσοδα που έρχονται από τους υδρογονάνθρακες της Νορβηγίας. Οι Νορβηγοί έχουν αναλώσει περίπου το 45% των συνολικών αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο και η σημερινή αξία αγοράς του Ταμείου φτάνει τα 943 δισ. δολάρια.

«Από την αρχή, συνεπώς, οι Νορβηγοί κατανόησαν ότι μια μέρα το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο θα τελειώσει, αλλά τα έσοδα θα έπρεπε να ωφελούν τον νορβηγικό λαό. Αυτό είναι που πρέπει να καταφέρουμε και να θεσπίσουμε και εμείς», εξήγησε.

«Για να αντιγράψουμε το νορβηγικό μοντέλο, θα πρέπει να είμαστε Νορβηγοί πολίτες», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η αποπληρωμή του χρέους

Ερωτηθείς αν θα μπορούσαν τα έσοδα από το φυσικό αέριο να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του χρέους, έφερε ως παράδειγμα το Νορβηγικό Επενδυτικό Ταμείο, λέγοντας ότι αποτελείται σήμερα από δύο ξεχωριστά Ταμεία: Το Government Pension Fund Global, το οποίο είναι το ανάλογο Ταμείο Υδρογονανθράκων το οποίο θέλουμε να φτιάξουμε και είναι το πιο σημαντικό, επειδή επενδύει σε όλο τον κόσμο εκτός της Νορβηγίας προς αποφυγή δυσάρεστών καταστάσεων στην οικονομία. Το δεύτερο ταμείο είναι το Government Pension Fund Norway και είναι το ανάλογο δικό μας Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Στην Κύπρο, το 2007, μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου εκπονήθηκε μελέτη από την Παγκόσμια Τράπεζα για τη σταδιακή δημιουργία ενός Εθνικού ταμείου με "πραγματικό αποθεματικό", στα πρότυπα της Νορβηγίας.

Αντί αυτού, είπε, μετά από 10 χρόνια και μετά από τη χρεοκοπία της Κυπριακής Δημοκρατίας για 7 δισ. και σε αντίθεση με το τι προνοούν οι βέλτιστες πρακτικές, εμείς έχουμε ένα αποθεματικό μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια κατατεθειμένα στο Γενικό λογιστήριο με μηδενικό επιτόκιο και τα υπόλοιπα 7 δισεκατομμύρια, τα οποία έπρεπε να βρίσκονται στο αποθεματικό και να έχουν επενδυθεί, έχουν ξοδευτεί μέσω του κρατικού προυπολογισμού.

Η αδικία για τις επόμενες γενιές

Το νομοσχέδιο που πάει για κατάθεση στη Βουλή λέει ότι αν το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ είναι πάνω από το 80 τοις εκατό, το ποσοστό εισροών για μείωση του χρέους και το ποσοστό για δημιουργία αποθεματικού είναι 50-50.

«Αν οι σημερινές γενιές έχουν δημιουργήσει οι ίδιες το χρέος, με το να χρησιμοποιούνται τα έτοιμα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες που θα έρθουν στο μέλλον για την αποπληρωμή του χρέους, θα ελαφρύνουμε το άδικο βάρος που θα επωμιστούν οι επόμενες γενιές, ή μήπως αν τα έσοδα αυτά επενδυθούν σε χαρτοφυλάκια του εξωτερικού, όπως κάνουν οι Νορβηγοί, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα;» διερωτήθηκε.

Τα προβλήματα της Τουρκίας
Μεταξύ άλλων, ο κ. Παπαλουκάς μίλησε για την ενεργειακή αγορά της Τουρκίας, την οποία χαρακτήρισε ως προβληματική τόσο για τους προμηθευτές όσο και για τους αγοραστές.

«Ακόμη και στα πρώτα βήματα που έκανε η Τουρκία για να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο, η Ρωσία κατάφερε να παρεισφρήσει, ώστε να ακυρώσουν τον ρόλο που θέλουν οι υπόλοιποι δυτικοί να δώσουν στην Τουρκία», είπε, προσθέτοντας ότι μετά το πραξικόπημα, 300 περίπου άτομα του τουρκικού Υπουργείου Ενέργειας μπήκαν σε διαθεσιμότητα από τον Ερντογάν.

Τέλος, σημείωσε ότι το Κουρδικό και οι συνεχιζόμενες επιθέσεις σε αγωγούς θα αυξήσουν το κόστος επιτήρησης ενός δικτύου αγωγού αν αυτό επιχειρηθεί να περάσει μέσω Τουρκίας, τονίζοντας πως αυτό που δεν επιθυμούν οι εταιρείες, είναι η αβεβαιότητα και η αστάθεια.