Η εναλλακτική πρόταση Τουρκίας για το διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-EE

09:23 18/9/2023 - Πηγή: Sigma Live

Η Τουρκία βρίσκεται σε «εντατικές διαπραγματεύσεις» με περιφερειακούς εταίρους σχετικά με την εναλλακτική της πρόταση στο σχέδιο εμπορικού διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής που συμφωνήθηκε στη σύνοδο κορυφής της G20 αυτόν τον μήνα, καθώς η χώρα επιδιώκει να ενισχύσει τον ιστορικό της ρόλο ως οδός μεταφοράς εμπορευμάτων από την Ασία στην Ευρώπη.

Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, η Άγκυρα αντιτάχθηκε στην προτεινόμενη διαδρομή Ινδίας-Μέσης Ανατολής που θα μεταφέρει

αγαθά από την υποήπειρο μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και του Ισραήλ στις ευρωπαϊκές αγορές.

«Ο επίμαχος διάδρομος, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ καθώς προσπαθούν να αποκρούσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, θα παρακάμπτει εντελώς την Τουρκία.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε μετά το G20 ότι «δεν μπορεί να υπάρξει διάδρομος χωρίς την Τουρκία», προσθέτοντας ότι «η καταλληλότερη οδός για το εμπόριο από την ανατολή προς τη δύση πρέπει να περνά από την Τουρκία».

Ο υπουργός Εξωτερικών του Χακάν Φιντάν έχει έκτοτε διπλασιάσει τον σκεπτικισμό, επιμένοντας αυτή την εβδομάδα ότι «οι ειδικοί είχαν αμφιβολίες ότι ο πρωταρχικός στόχος [του διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής] ήταν ο ορθολογισμός και η αποτελεσματικότητα» και έκανε λόγο για «περισσότερες γεωστρατηγικές ανησυχίες».

«Ένας εμπορικός δρόμος δεν σημαίνει μόνο συνάντηση με το εμπόριο. Είναι επίσης μια αντανάκλαση του γεωστρατηγικού ανταγωνισμού», είπε ο Φιντάν απαντώντας σε ερώτηση των Financial Times.

Η Τουρκία θέλει να τονίσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως γέφυρα μεταξύ ανατολής και δύσης, μια ιστορία που χρονολογείται από αιώνες στους δρόμους του μεταξιού, σημειώνουν οι FT.

Η Άγκυρα αντ' αυτού έχει διαφημίσει μια εναλλακτική που ονομάζεται πρωτοβουλία για τον Δρόμο Ανάπτυξης του Ιράκ, με τον Φιντάν να επιμένει ότι διεξάγονται «εντατικές διαπραγματεύσεις» με το Ιράκ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχετικά με ένα έργο που θα σφυρηλατηθεί «μέσα στους επόμενους μήνες».

Η προτεινόμενη διαδρομή 17 δισ. δολαρίων θα μεταφέρει εμπορεύματα από το λιμάνι Grand Faw στο πλούσιο σε πετρέλαιο νότιο Ιράκ μέσω 10 ιρακινών επαρχιών και στην Τουρκία, σύμφωνα με διαγράμματα που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση της Βαγδάτης.

Το σχέδιο θα στηριχθεί σε 1.200 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών υψηλής ταχύτητας και σε παράλληλο οδικό δίκτυο. Το σχέδιο έχει τρεις φάσεις, με την πρώτη να στοχεύει να ολοκληρωθεί το 2028 και η τελευταία το 2050.

Αναλυτές, ωστόσο, λένε ότι υπάρχουν ανησυχίες για τη σκοπιμότητα του έργου του Αναπτυξιακού Δρόμου για λόγους οικονομικούς και ασφάλειας.

«Η Τουρκία δεν διαθέτει τη χρηματοδότηση για να πραγματοποιήσει το πλήρες εύρος του έργου και φαίνεται να βασίζεται στην υποστήριξη των ΗΑΕ και του Κατάρ για την κατασκευή της προτεινόμενης υποδομής», δήλωσε ο Emre Peker, διευθυντής Ευρώπης στο think-tank του Ομίλου Eurasia. «Για να συμβεί αυτό, τα κράτη του Κόλπου θα πρέπει να πειστούν για καλές αποδόσεις των επενδύσεων – κάτι που δεν είναι άμεσα εμφανές με το έργο [Δρόμος Ανάπτυξης]».

Ο Peker πρόσθεσε ότι υπάρχουν επίσης «ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια και τη σταθερότητα που απειλούν τόσο την κατασκευή όσο και τη μακροπρόθεσμη σκοπιμότητα του έργου».

Το Ιράκ καταστρέφεται από την ανεξέλεγκτη διαφθορά, τις υποδομές σε αποσύνθεση, την αδύναμη κυβέρνηση και τακτικές κρίσεις πολιτικής αστάθειας. Δεν είναι επίσης σαφές πώς το Ιράκ θα χρηματοδοτήσει το έργο.

Αναλυτές και δυτικοί διπλωμάτες έχουν επίσης επισημάνει ότι ο προτεινόμενος διάδρομος της G20 θα μπορούσε επίσης να βρίσκεται σε εξέλιξη για δεκαετίες.

Η Τουρκία επιδίωξε να διασχίσει τη στρατηγική γραμμή μεταξύ Δύσης και Ανατολής προσπαθώντας να διατηρήσει ισχυρές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, καθώς και με τη Ρωσία και την Κίνα. Η προσέγγιση έχει κατά καιρούς πυροδοτήσει εντάσεις με τη Δύση. Αυτή την εβδομάδα, για παράδειγμα, δύο τουρκικές εταιρείες επλήγησαν με αμερικανικές κυρώσεις για υποτιθέμενη βοήθεια στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Η Άγκυρα γενικά υποστήριξε την Πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας, πρόσθεσε ο Peker, αλλά είπε ότι ο ρόλος της στο σχέδιο ήταν περιορισμένος. Το Πεκίνο έχει πραγματοποιήσει περίπου 4 δισ. δολάρια σε επενδύσεις στην Τουρκία μέσω Belt and Road, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 1,3 τοις εκατό του συνόλου, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Carnegie Endowment for International Peace.

Ο Murat Yeşiltaş, διευθυντής μελετών εξωτερικής πολιτικής στo Seta, μια δεξαμενή σκέψης με δεσμούς με την κυβέρνηση του Ερντογάν, είπε ότι παρά την εναλλακτική πρόταση, η Άγκυρα θα μπορούσε ακόμη να πιέσει για να ενταχθεί στην πρωτοβουλία Ινδίας-Μέσης Ανατολής.

Ο Ερντογάν μπορεί να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει το σχέδιο  του την επόμενη εβδομάδα, εάν συναντήσει τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ την επόμενη εβδομάδα.

Ο Yeşiltaş είπε ότι εκτός από το να κάνει λόγο για τη βολική γεωγραφική θέση της Τουρκίας για το εμπόριο, η χώρα μπορεί επίσης να βελτιώσει την επιρροή της στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη άνοδο των σχέσεών της με τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ.

«Η Τουρκία έχει σημαντική πολιτική επιρροή στην περιοχή [και είναι] ικανή να διευκολύνει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις και να επιλύει διαφορές μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στον διάδρομο», είπε ο Yeşiltaş.