Η Επ.Διοικήσεως δικαιώνει εκ μητρογονίας πρόσφυγα – Οι «καμπάνες»

12:51 8/4/2019 - Πηγή: Sigma Live

Δικαίωση πρόσφυγα εκ μητρογονίας προκύπτει μέσα από έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως. Παράλληλα, μέσα απ’ την πολυσέλιδη έκθεση της Μαρίας Στυλιανού Λοττίδου πηγάζει το ότι υπάρχει «ανισότητα» ως προς τη λειτουργία του νόμου για τους εκ μητρογονίας πρόσφυγες μετά και τη σχετική αλλαγή στη νομοθεσία. Η έκθεση της Επιτρόπου γίνεται κατά του Υπουργείου Εσωτερικών και της Υπηρεσίας Μερίμνης και Αποκαταστάσεως Εκτοπισθέντων.

Στην έκθεση περιγράφονται λεπτομερώς το παράπονο, η σχετική νομοθεσία, οι ενέργειες των εμπλεκομένων υπηρεσιών, αλλά και τα επόμενα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν.

Το

παράπονο

Ο Μ.Ν. υπέβαλε παράπονο κατά του Υπουργείου Εσωτερικών και της Υπηρεσίας Μερίμνης και Αποκαταστάσεως Εκτοπισθέντων (εφεξής «η Υπηρεσία»), σε σχέση με την απόρριψη του αιτήματός του για παραχώρηση στεγαστικής οικονομικής βοήθειας για αγορά διαμερίσματος, ως εκ μητρογονίας πρόσφυγας.

1. Ο παραπονούμενος, με επιστολή του ημερομηνίας 27/11/2015 προς την Υπηρεσία, ζήτησε να του παραχωρηθεί οικονομική βοήθεια για την αγορά διαμερίσματος, βάσει του οικείου στεγαστικού σχεδίου για εκτοπισθέντες, ως εκ μητρογονίας πρόσφυγας. Το ίδιο αίτημα υπέβαλε και στον Υπουργό Εσωτερικών με επιστολή του ημερομηνίας 4/2/2016.

2. Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, με επιστολή του ημερομηνίας 7/3/2016, πληροφόρησε τον παραπονούμενο ότι το αίτημά του δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί, για τον λόγο ότι το διαμέρισμα για το οποίο αιτείτο οικονομικής βοήθειας, το αγόρασε το 2002 και, ως εκ τούτου, είχαν παρέλθει τα δύο χρόνια από την αγορά του, όπως προβλέπεται από τα κριτήρια του Υπουργικού Συμβουλίου για την παραχώρηση οικονομικής βοήθειας.

3. Ο παραπονούμενος διαφωνεί με την πιο πάνω απόρριψη του αιτήματός του και θεωρεί παράδοξη την αιτιολόγηση της σχετικής απόφασης, αφού μέχρι το 2013 δεν αναγνωριζόταν ως πρόσφυγας και, συνεπώς, δεν είχε το δικαίωμα να αποταθεί για στεγαστική οικονομική βοήθεια. Προς υποστήριξη δε των ισχυρισμών του, επικαλείται την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (εφεξής «ΕΔΑΔ») στην υπόθεση Βρούντου, κατά την οποία αποφασίστηκε όπως η Κυπριακή Δημοκρατία πληρώσει στην ενδιαφερόμενη / αιτήτρια αναδρομικά, το ποσό που δικαιούταν από τη στιγμή που κατέστη, λόγω του γάμου της, δικαιούχος της οικονομικής βοήθειας που παρεχόταν στους εκ πατρογονίας πρόσφυγες, πριν το 2013.

4. Ισχυρίζεται, δε, ότι η απόφαση αυτή αποτελεί δεδικασμένο, σε ό,τι αφορά τον χειρισμό παρόμοιων περιπτώσεων και κατ’ επέκταση δεσμεύει τη Δημοκρατία στο να παρέχει σε όλους τους εκ μητρογονίας πρόσφυγες, δικαιούχους της πιο πάνω οικονομικής βοήθειας, το ποσό που δικαιούνται αναδρομικά.

5. Σύμφωνα με τον παραπονούμενο, η Δημοκρατία παραλείπει μέχρι σήμερα να ικανοποιήσει σχετικά αιτήματα προσφύγων που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία, κατά παράβαση της αναφερόμενης απόφασης του ΕΔΑΔ.

6. Εν όψει των πιο πάνω, ο παραπονούμενος θεωρεί ότι δικαιούται σήμερα να του καταβληθεί το ποσό που θα δικαιούτο να λάβει, εάν οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες αναγνωρίζονταν δικαιούχοι της στεγαστικής βοήθειας κατά τον χρόνο αγοράς της οικίας του το 2002, δεδομένου ότι κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα δεν μπορούσε να υποβάλει σχετικό αίτημα, εφόσον δεν κατείχε, ως εκ μητρογονίας πρόσφυγας, την προσφυγική ταυτότητα.

7. Με σχετική επιστολή μας θέσαμε υπόψη του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών τους ισχυρισμούς του παραπονούμενου και ζητήσαμε τα σχόλια και τις απόψεις του σε σχέση με αυτούς.

Στην απάντησή του το ΥΠΕΣ, πληροφόρησε το γραφείο της Επιτρόπου ότι:

1. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 19/6/2013 την πλήρη εξίσωση των εκ μητρογονίας με τους πατρογονίας εκτοπισθέντες, σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τους στα εκάστοτε ισχύοντα στεγαστικά σχέδια. Η τροποποίηση των σχετικών Νομοθεσιών ολοκληρώθηκε με την έγκρισή τους από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 27/12/2013. Συγκεκριμένα, με την τροποποίηση που επήλθε, οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες συμμετέχουν πλέον ισότιμα στα υφιστάμενα στεγαστικά σχέδια που αφορούν στην παραχώρηση οικονομικής βοήθειας για την αγορά κατοικίας ή διαμερίσματος και την ανέγερση κατοικίας σε ιδιόκτητο οικόπεδο, καθώς επίσης και στο Σχέδιο Επιδότησης Ενοικίου.

2. Η πρόνοια που περιλαμβάνεται στα ισχύοντα κριτήρια από τις 6/11/2013 αφορά στην υποχρέωση υποβολής αίτησης εντός 2 ετών σε σχέση με την ημερομηνία απόκτησης οικιστικής μονάδας και ισχύει τόσο για τους εκ μητρογονίας όσο και τους εκ πατρογονίας εκτοπισθέντες.

3. Τυχόν απόφαση για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας σε εκτοπισθέντες που κατέχουν κατοικία / διαμέρισμα πέραν των 2 ετών εκφεύγει του πνεύματος της «κάλυψης άμεσων στεγαστικών αναγκών», ως προνοεί η σχετική Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.

4. Σημειώνεται ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην ατομική προσφυγή της κας. Βρούντου, διέγνωσε ότι το νομικό καθεστώς που ίσχυε για τα παιδιά των εκτοπισθέντων γυναικών από το 1974-2013, το οποίο τους απέκλειε τόσο από τη χορήγηση προσφυγικής ταυτότητας όσο και από το να αναγνωριστούν ως δικαιούχοι στεγαστικής βοήθειας, αποτελούσε απαγορευμένη διάκριση βάσει φύλου και το δικαστήριο διέταξε τη Δημοκρατία να πληρώσει 21.500 ευρώ χρηματική ζημιά, 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 6.981 ευρώ δικηγορικά έξοδα.

5. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, από τον οποίο ζητήθηκε να τους ενημερώσει για τις επιμέρους παραμέτρους, αλλά και τις οποιεσδήποτε νομικές συνέπειες της απόφασης του ΕΔΑΔ, σημείωσε ότι το ζήτημα διάκρισης βάσει φύλου που υφίσταντο τα παιδιά των εκτοπισθέντων γυναικών, έχει κλείσει σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Συμπερασματικά, η Επίτροπος περιγράφει παραδοξότητα στην εφαρμογή του δεδικασμένου με εισαγωγή προϋποθέσεων εξ´ αντικειμένου αδύνατες να πληρωθούν.

Το κράτος εφαρμόζοντας το δεδικασμένο παρέλειψε να ρυθμίσει το παράδοξο που παρατηρείται, μέχρι σήμερα, από την εφαρμογή των σχετικών κριτηρίων του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 6/11/2013, συμπληρώνεται.

«Με αυτόν τον τρόπο, αφενός τίθεται θέμα ανόμοιας μεταχείρισης όμοιων καταστάσεων, γεγονός που δεν συνάδει με την αρχή της ισότητας, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα, στους Νόμους και σε κανονιστικές ρυθμίσεις που αφορούν στην ισότητα, και αφετέρου συνεχίζεται η διαφορετική μεταχείριση λόγω φύλου σε μια ομάδα των εκ μητρογονίας προσφύγων οι οποίοι είχαν αγοράσει τις κατοικίες τους χρόνια πριν αναγνωριστούν ως εκτοπισθέντες και επομένως δεν μπορούσαν να ασκήσουν το δικαίωμά τους μέσα σε δυο χρόνια από τον χρόνο της αγοράς ως απαιτούν τα κριτήρια, αφού τότε δεν είχαν αναγνωρισθεί».

Περαιτέρω, η Επίτροπος εξηγεί ότι δημιουργείται το παράδοξο να μην τυγχάνουν όλοι οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες της ίδιας μεταχείρισης σε σχέση με τη δυνατότητά τους να λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση στα πλαίσια της Στεγαστικής Πολιτικής του Κράτους και εξακολουθεί να υπάρχει διάκριση λόγω φύλου σε μια μερίδα των εκ μητρογονίας εκτοπισθέντων, ως προς την πρόσβασή τους σε αγαθά, η οποία συμπεριλαμβάνει την κατοικία, καθότι υπάρχει το εμπόδιο του περιοριστικού χρονικού διαστήματος των δυο ετών μέσα στο οποίο θα έπρεπε να είχε αγοραστεί η κατοικία πριν την υποβολή της αίτησης για στεγαστική βοήθεια, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτό τον νόμο 18(I)/2008) ανωτέρω, καθότι θέτει τους εκ μητρογονίας εκτοπισθέντες που ήδη αγόρασαν κατοικία πριν την αναγνώριση του δικαιώματός τους σε δυσμενέστερη θέση, αφενός σε σχέση με τους πατρογονίας και αφετέρου σε σχέση με τους μητρογονίας που θα αγοράσουν κατοικία μετά την αναγνώρισή τους ως εκτοπισθέντες και επομένως θα μπορούν να κινηθούν μέσα στις καθορισμένες προθεσμίες των δυο ετών.

Η εκ προοιμίου αδύνατη άσκηση του δικαιώματος με την υποβολή αίτησης για παροχή στεγαστικής βοήθειας εφόσον κατά τον χρόνο της αναγνώρισης της προσφυγικής ιδιότητας η προθεσμία μέσα στην οποία μπορούσε να υποβληθεί αίτηση είχε ήδη λήξη, εξακολουθεί να δημιουργεί διακριτική μεταχείριση λόγω φύλου για μια ομάδα εκ μητρογονίας, που η αγορά κατοικίας τους έλαβε χώρα σε χρόνο πέραν των δυο ετών πριν από την αναγνώριση.

Μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι δε νοείται η Πολιτεία να ζητεί πλήρωση κριτηρίων, των οποίων η πλήρωση εκ των πραγμάτων δεν είναι δυνατή. Ο τρόπος που ενήργησαν οι αρμόδιες υπηρεσίες στην υπόθεση αυτή, συγκρούεται με το δεδικασμένο που απορρέει από την υπόθεση Βρούντου. «Για άρση της διαφορετικής μεταχείρισης ομοίων περιπτώσεων μεταξύ των εκ μητρογονίας προσφύγων που είχαν αγοράσει κατοικία, σε προγενέστερο της αναγνώρισης του δικαιώματός τους χρονικό διάστημα και σε αυτούς που θα αγόραζαν ή αγόρασαν στο περιοριστικό διάστημα των δυο ετών από την αναγνώριση, εισηγούμαι όπως οι αρμόδιες υπηρεσίες λάβουν όλα τα δέοντα μέτρα προς ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου, με σκοπό την αναθεώρηση των προϋποθέσεων που θέτουν τα κριτήρια για παροχή οικονομικής βοήθειας σε εκ μητρογονίας πρόσφυγες με τρόπο που να καθιστά εφικτή την άσκηση του δικαιώματός τους, σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυνατότητες της Πολιτείας», καταλήγει.