Η κρίση του 2018 και τα επτασφράγιστα μυστικά της Τουρκικής οικονομίας

20:25 25/10/2021 - Πηγή: Sigma Live

Σείεται συθέμελα η τουρκική οικονομία, η οποία βρίσκεται εν μέσω μεγάλης νομισματικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και της ρήξης του Ταγίπ Ερντογάν με τη Δύση.

Η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας για μείωση των επιτοκίων κατά 2% σε συνδυασμό με την απόφαση για την εκδίωξη 10 πρέσβεων, σηματοδότησαν νέα ελεύθερη πτώση για την τουρκική λίρα.

Η τουρκική λίρα διαμορφώνεται στο 9,85 έναντι του δολαρίου, ενώ από την αρχή του

έτους έχει χάσει το 25% της αξίας της.

Το πρωί, δέχθηκε νέες πιέσεις υποχωρώντας σχεδόν κατά 3% από το επίπεδο της Παρασκευής. Αναλυτές θεωρούν πως είναι θέμα χρόνου να κλειδώσουν 10 τουρκικές λίρες προς 1 δολάριο, ενώ η ισοτιμία σε σχέση με το ευρώ είναι 12 προς ένα.

Η διπλωματική κρίση που πυροδοτεί ο Ταγίπ Ερντογάν δεν αναμένεται να έχει επιδερμικές επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς οι χώρες από τις οποίες προέρχονται οι πρέσβεις συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Τουρκίας.

"Είναι μια απεγνωσμένη κίνηση. Είναι απ' αυτές τις κινήσεις που κάνει τελευταία ο Ερντογάν, βλέποντας το έδαφος να χάνεται συνεχώς κάτω από τα πόδια του, η λίρα του να κατρακυλά, οι δημοσκοπήσεις του να κατρακυλούν", ανέφερε ο Καθηγητής Γεωπολιτικής, Ιωάννης Μάζης. 

Η πολιτική Ερντογάν για αναθέρμανση της οικονομίας μέσω δανεισμού, οδηγεί σε νέα αδιέξοδα την Τουρκία με

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας να ανέρχεται στα $765 δις και την πλασματική ανάπτυξη στο 5%. Ενδεικτική και η πορεία του πληθωρισμού που το 2021 εκτινάχθηκε στο 20%, αλλά και της ανεργίας που μοιάζει να μην γνωρίζει την πορεία καθόδου.     

Οι τουρκικές κρατικές τράπεζες, ακολούθησαν -πάντως- σήμερα την πυξίδα της Κεντρικής προχωρώντας σε μειώσεις επιτοκίων, υποσχόμενες φθηνότερα δάνεια. Κίνηση, η οποία επιδεινώνει την ήδη δυσθέωρητη πιστωτική επέκταση και φέρνει νέα έκρηξη του πληθωρισμού και της ακρίβεις. 

Σε νάρκη στα θεμέλια της τουρκικής οικονομίας, μετατρέπεται και το σκάνδαλο της Halk Bank.

Η τουρκική κρατική τράπεζα απειλείται με πρόστιμο 20 δις δολαρίων από τις αμερικανικές αρχές, εξαιτίας της εμπλοκής της σε ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και πριμοδότηση του Ιράν. Η λεγόμενη "διπλωματία των γαμπρών", λαμβάνει άδοξο τέλος, καθώς χρεωκοπία της Halk, μεταφράζεται σε "κούρεμα" καταθέσεων, ενώ θέτει σε ανάλογη πορεία και άλλες κρατικές τράπεζες της Τουρκίας.

Διαβάστε επίσης: Τουρκία: Σε νέο χαμηλό επίπεδο – ρεκόρ υποχώρησε η τουρκική λίρα

Η πολιτική του Ερντογάν να κρύβει τα προβλήματα κάτω από το χαλί

Τα ξεσπάσματα του Ερντογάν δεν σηματοδότησαν τη μεγάλη κρίση από την οποία βάλλεται η τουρκική οικονομία.

Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει το καλοκαίρι του 2018, δύο χρόνια μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, όταν η χώρα υπέστη βαρύ ταρακούνημα κι έκτοτε δεν έχει συνέλθει, αντίθετα επιδεινώνεται. Το 2018 ήταν και η χρονιά, κατά την οποία ο Ερντογάν επέβαλε σημαντικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, με σκοπό να διασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία.

Στο πλέγμα αυτό, εκχώρησε στον εαυτό του παρεμβατικές εξουσίες και στην οικονομία. Ο παρεμβατισμός του, οι διαδοχικές αντικαταστάσεις των Κεντρικών του Τραπεζιτών, πυροδότησαν ένα παρατεταμένο κλονισμό της εμπιστοσύνης των αγορών και οδήγησαν σε μια νέα συναλλαγματική/νομισματική κρίση την Τουρκία. Και βεβαίως σε μια σημαντική συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας. Το αποτυπώνουν και τα στοιχεία της Τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας, τα οποία επίσης δεν μένουν αλώβητα από την παρεμβατικότητα του Ερντογάν. Το 2013, χρονιά μεγάλης ανάπτυξης της οικονομίας το ΑΕΠ της χώρας ήταν $950,6 δις. Έκ τοτε και ειδικά από το 2016 και μετά, όλο και συρρικνώνεται, με αποτέλεσμα σήμερα (το 2021) να έχει μειωθεί στα $765 δις.

Οι νομισματικές κρίσεις είναι πάντως, χαρακτηριστικό γνώρισμα της τουρκικής οικονομίας.

Ήταν τρεις-τέσσερεις στην ιστορία των τελευταίων 70 χρόνων. Η προηγούμενη ήταν το 2001, εν μέσω και μεγάλης πολιτικής κρίσης, όπου η τουρκική λίρα είχε χάσει τότε το 70% της αξίας και παρέσυρε και το τραπεζικό σύστημα στα κατεχόμενα, όπου ήταν ντόμινο οι χρεοκοπίες των τραπεζών και υπήρξε μάλιστα και κούρεμα καταθέσεων. Ακολούθησε αυτή του 2018, που ακόμη δεν έχει αντιμετωπιστεί. Αξίζει να σημειωθεί πως όποτε ξεσπούν νομισματικές κρίσεις συνοδεύονται με εκρήξεις πληθωρισμού, που αναπόδραστα φέρνουν τρομακτική άνοδο των τιμών σε βασικά αγαθά.

Όπως αναφέρεται και πιο πάνω, από την αρχή του έτους η τουρκική λίρα έχασε το 25%. Ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί ότι σε ένα χρόνο από το ξέσπασμα της κρίσης του '18, δηλαδή το 2019, η τουρκική λίρα είχε χάσει άλλο 50% από την αξία σε σχέση με το δολάριο.

Όσο η τουρκική λίρα αποδυναμώνεται, τόσο μεγαλώνουν τα χρέη των κρατικών τραπεζών της Τουρκίας, αλλά και των χιλιάδων επιχειρήσεων της, οι οποίες είναι δανεισμένες σε ξένο νόμισμα είτε δολάριο είτε ευρώ. Θα είναι σοβαρά τα ζητήματα βιωσιμότητας που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και επιχειρήσεις και τράπεζες, οι οποίες έχουν δάνεια σε ξένο νόμισμα. 

Ο Ερντογάν επιδιώκει να κρατά χαμηλά τα επιτόκια για να εμφανίζει ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αναθερμαίνει πλασματικά την οικονομία. Δεν είναι τυχαίο που οι οικονομικοί αναλυτές φέρνουν την Τουρκία ως κλασσικό παράδειγμα οικονομικής υπερθέρμανσης, μη βασισμένης σε θεμελιώδη και πραγματικά οικονομικά δεδομένα.

Η ανάπτυξη στην Τουρκία βασίζεται πάνω στα δανεικά. Αυτό, όμως, ανεβάζει τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και κατ' επέκταση την φτώχεια των πολιτών. Από την άλλη απομακρύνει και τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι τώρα με την κατρακύλα της λίρας βλέπουν τις επενδύσεις τους να εξανεμίζονται.