Κούρδοι: 200 χρόνια αδικαίωτοι αγώνες για ανεξαρτησία

12:51 16/10/2019 - Πηγή: Sigma Live

Ιστορικά οι Κούρδοι αποτελούν έναν από τους παλαιότερους λαούς της Μέσης Ανατολής και διάφοροι ιστορικοί-αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο πολιτισμός τους έλκει τις ρίζες του στο 3000 π.X. και έχει σφραγίσει τον μεγάλο πολιτισμό της Μεσοποταμίας και της γύρο περιοχής .

To όνομα «Κούρδος» συμπίπτει με τη νεοπερσική λέξη Κιούρτ που σημαίνει ήρωας, ενώ ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Ξενοφών, στο τρίτο βιβλίο του, «Κάθοδος των Μυρίων», κάνει λόγο για «χώρα των Καρδούχων», οι οποίοι θεωρούνται ως οι πρόγονοι

των Κούρδων. Σήμερα οι Κούρδοι είναι η μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα στη Συρία, η οποία αποτελεί το 5 έως 10 τοις εκατό του συριακού πληθυσμού και μέχρι το 2011 ανερχόταν περίπου στα 21 εκατομμύρια. Ο κουρδικός πληθυσμός ζει κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, μαζί με τους Άραβες και άλλες εθνοτικές ομάδες. Υπάρχει επίσης μεγάλος κουρδικός πληθυσμός στην Τουρκία, το Ιράκ και το Ιράν, αλλά δεν υπάρχει χώρα όπου οι Κούρδοι να είναι πλειοψηφία. Στην Τουρκία ο κουρδικός πληθυσμός εκτιμάται στα 14.3 ως 20 εκατομμύρια, στο Ιράν 8.2 ως 12 και στο Ιράκ 5.6 ως 8.5 εκατομμύρια.

Από πότε όμως χρονολογούνται οι αγώνες των Κούρδων για δημιουργία κουρδικού κράτους;

H πρώτη εξέγερση

Η πρώτη μεγάλη εθνική, κουρδική εξέγερση τοποθετείται από τους ιστορικούς το 1806 στη Σουλεϊμανίγιε. Την περίοδο αυτή, οι Κούρδοι αντιτάχθηκαν στους Οθωμανούς υπό την ηγεσία του Αμπντουραχμάν Πασά και έκτοτε η μια εθνική εξέγερση ακολούθησε την άλλη. Μετά τη διάλυσή της, η Οθωμανική Αυτοκρατορία απέτυχε στο να ελέγξει απόλυτα το τμήμα του Κουρδιστάν που κατείχε και προχώρησε σε ορισμένες περιπτώσεις σε αναγνώριση μερικής αυτοδιοίκησης κάποιων περιοχών με κουρδικές ηγεσίες.

Η συνθήκη της Λωζάνης

Το 1923 η γη του Κουρδιστάν χωρίστηκε, με τη Συνθήκη της Λωζάνης, σε τέσσερα κομμάτια. Οι Κούρδοι αποκλείστηκαν από τη διάσκεψη, οι συμφωνίες έγιναν ερήμην και παρά τη θέλησή τους και, όπως ήταν φυσικό, ο κουρδικός λαός δεν αναγνώρισε ποτέ αυτήν τη συνθήκη. Το 1937 υπογράφτηκε η συμφωνία του Σααδαμπάτ, στο ομώνυμο παλάτι της Τεχεράνης. Η συμφωνία, την οποία υπέγραψαν η Τουρκία, το Ιράν και το Ιράκ, αφορούσε τη συνεργασία των τριών κρατών απέναντι στον «κοινό εχθρό» που ήταν οι Κούρδοι. Το 1955, η συμφωνία του Σααδαμπάτ μετονομάσθηκε σε συμφωνία της Βαγδάτης. Τότε, μετά από τις εξελίξεις που διαδραματίστηκαν στο εσωτερικό του Ιράκ, η Βαγδάτη αποχώρησε από τη συμφωνία, ύστερα από έντονες διαφωνίες μεταξύ των τριών κρατών. Παρ’ όλα αυτά, το κομμάτι της συμφωνίας που αφορούσε στην ύπαρξη του «κοινού εχθρού», όπως αποδείχθηκε, δεν ατόνησε αλλά συνεχίζει να βρίσκεται σε ισχύ μέχρι σήμερα.

Η ίδρυση του PKK

Οι αναταραχές των προοδευτικών Κούρδων πολιτικών στην Τουρκία, από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 ως τις αρχές της δεκαετίας του 1960, συντέλεσαν στον σχηματισμό πολιτιστικών συλλόγων και οργανισμών. Οι ζυμώσεις που έγιναν με επίκεντρο αυτές τις οργανώσεις, οδήγησαν το καλοκαίρι τον 1965 σε μαζικές διαδηλώσεις φοιτητών σε 19 κουρδικές πόλεις. Το 1978 ιδρύθηκε το Μαρξιστικό-Λενινιστικό Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, γνωστό ως PKK. Πρόκειται για οργάνωση που εδρεύει στην Τουρκία και το Ιράκ. Από το 1984, το PKK έχει εμπλακεί σε ένοπλη σύγκρουση με το τουρκικό κράτος, με αρχικό στόχο την επίτευξη ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, μετατρέποντάς το αργότερα σε αίτημα για ίσα δικαιώματα και κουρδική αυτονομία στην Τουρκία. Όμως, μετά τη σύλληψη και φυλάκιση, το 1999, του αρχηγού του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, έχει υιοθετήσει τη νέα πολιτική πλατφόρμα του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού ενώ σταμάτησε τις επίσημες εκκλήσεις για δημιουργία ενός εντελώς ανεξάρτητου κράτους. Στις 21 Μαρτίου 2013, η οργάνωση κήρυξε επίσημη παύση του πυρός με την Τουρκία. Στη συνέχεια συμμετείχε στις εχθροπραξίες ενάντια στο Ντάες, όπως στην πολιορκία του Κομπανί. Ωστόσο, μετά από βομβαρδισμό θέσεών του από την Τουρκία τον Ιούλιο του 2015, το ΡΚΚ άρχισε ξανά τις επιθέσεις εναντίον στόχων στην Τουρκία.

Η «Αραβική Άνοιξη» φτάνει Συρία

Το 2011 το κύμα της λεγόμενης « Αραβικής Άνοιξης» άγγιξε και τη Συρία, όταν άρχισαν οι πρώτες ειρηνικές διαδηλώσεις κατά του Προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ, οι οποίες στη συνέχεια κατέληξαν σε ένοπλο εμφύλιο πόλεμο το 2011 και το 2012.

Την περίοδο αυτή εμφανίστηκαν διάφορες φατρίες που ήθελαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη Συρία, μεταξύ αυτών οι φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές, αντάρτες που διεκδικούσαν ένα πιο δημοκρατικό κράτος, οι ισλαμιστές εξτρεμιστές του Ντάες και οι πολιτοφυλακές από εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες που επεδίωκαν να προστατεύσουν τις περιοχές τους από την επίθεση.

Μέσα σε αυτούς υπήρξαν και αρκετοί Κούρδοι πολιτοφύλακες, των οποίων η ισχυρότερη ομάδα ήταν οι «Μονάδες Προστασίας του Λαού», γνωστές με το κουρδικό ακρωνύμιο, YPG. Mε συνεχή στρατιωτική ενίσχυση από την Κυβέρνηση Ομπάμα που αναζητούσε συμμάχους επί του εδάφους για να σταματήσει την επέλαση του Nτάες, οι Κούρδοι πολιτοφύλακες ανάγκαζαν σταδιακά τους τζιχαντιστές να αποχωρήσουν από τη βόρεια Συρία. Οι Κούρδοι έλαβαν τελικά τον έλεγχο περίπου ενός τετάρτου του συριακού εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων συνόρων με την Τουρκία και των περιοχών που κυρίως κατοικούνταν από Άραβες και άλλες εθνοτικές ομάδες.

Αυτήν την περίοδο, μετά από από την απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τα στρατεύματά του από την περιοχή, οι Κούρδοι μαχητές στη Συρία προβάλλουν ισχυρή αντίσταση στις τουρκικές δυνάμεις και στους συμμάχους τους που εισβάλουν στην περιοχή με σκοπό να αποκλείσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός συνεκτικού πληθυσμιακά κουρδικού κράτους στο υπογάστριο της Τουρκίας.