Κύπρος 1974 - Συρία 2019:Όταν οι Τούρκοι «τήρησαν» την εκεχειρία με «Αττίλα 2»

12:18 18/10/2019 - Πηγή: Sigma Live

Οι παραλληλισμοί και οι ομοιότητες της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974 και της επιχείρησης «Πηγή Ειρήνης» στη Βόρεια Συρία από την Άγκυρα, γίνονται αντικείμενο έντονης συζήτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ξένους και Κύπριους αναλυτές. Το Sigmalive έκανε χθες μια συγκριτική ανάλυση της επιστολή Λίντον Τζόνσον προς Ισμέτ Ινονού, σε αντιδιαστολή προς την επιστολή Ντόναλντ Τραμπ στον Ταγίπ Ερντογάν.

Χθες ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, Μάικ Πενς,

βρέθηκε στην Άγκυρα και ανακοίνωσε πως η Τουρκία θα αναστείλει για πέντε ημέρες τη στρατιωτική της επίθεση στη βόρεια Συρία και θα την τερματίσει μετά την αποχώρηση των κουρδικών δυνάμεων από αυτήν την περιοχή, κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου. Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον οι Τούρκοι θα τηρήσουν την εν λόγω συμφωνία ή αν θα πράξουν ό,τι έκαναν στην Κύπρο το 1974.

Υπενθυμίζεται πως τέσσερις μέρες μετά τη στρατιωτική εισβολή του τουρκικού Αττίλα στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, τον λόγο πήρε η διπλωματία. Συγκεκριμένα, στις 24 Ιουλίου οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, Κληρίδης και Ντενκτάς, συναντήθηκαν για να συζητήσουν την εφαρμογή ανακωχής, ενώ την επόμενη ημέρα, 25 Ιουλίου, κατόπιν συστάσεως του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συνήλθε στη Γενεύη Τριμερής Διάσκεψη, με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας (Γεωργίου Μαύρου), Τουρκίας (Τουράν Γκιουνές) και Μεγάλης Βρετανίας (Τζέιμς Κάλαχαν). Σκοπός της διάσκεψης ήταν η αναζήτηση λύσεων σχετικά με τη διαμορφωθείσα κατάσταση στην Κύπρο.

Όπως συμβαίνει, όμως, σήμερα στη Συρία με τη Συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας ερήμην των Κούρδων αλλά και της επίσημης Συρίας, έτσι και στην Κύπρο η συμφωνία έγινε εν τη απουσία της κυπριακής Κυβέρνησης (αλλά και των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι είχαν αποχωρήσει από τη διοίκηση του κράτους, δέκα χρόνια προηγουμένως). Ύστερα από έντονες συζητήσεις, οι τρεις υπουργοί υιοθέτησαν στις 30 Ιουλίου έκθεση εμπειρογνωμόνων, αποτελούμενη από τέσσερα σημεία μεταξύ των οποίων ήταν:

Ουδεμία στρατιωτική επέκταση πέραν των γραμμών της 30ης Ιουλίου.Δημιουργία ζώνης ασφαλείας γύρω από τις θέσεις που κατείχαν οι Τούρκοι.

Στις 8 Αυγούστου ακολούθησε νέα διάσκεψη συνήλθε στη Γενεύη, με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας και των εκπροσώπων των Ελληνοκυπρίων (με επικεφαλής τον Γλαύκο Κληρίδη) και των Τουρκοκυπρίων (με επικεφαλής τον Ραούφ Ντεκτάς). Όλο το χρονικό διάστημα από την ανακωχή της 22ας Ιουλίου, οι Τούρκοι ενίσχυαν τον θύλακα της Κερύνειας και πραγματοποιούσαν μικρής κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις. Στις 14 Αυγούστου, μάλιστα, ξεκίνησαν τη δεύτερη επιχείρηση («Αττίλας ΙΙ»), κατά την οποία κατέλαβαν το 36,2% του νησιού και εκτόπισαν 120 χιλιάδες Ε/κ. Μέχρι το Συμβούλιο Ασφαλείας να καταφέρει να πετύχει εκεχειρία με το ψήφισμα 353, οι τουρκικές δυνάμεις είχαν καταφέρει να ελέγχουν το λιμάνι της Κερύνειας και ένα επίμηκες τμήμα μεταξύ Λευκωσίας και Κερύνειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τετραήμερο 22 - 26 Ιουλίου οι Τούρκοι παραβίασαν 55 φορές την εκεχειρία.

Στις 13 Αυγούστου του 1974, περίπου τρεις εβδομάδες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, πραγματοποιήθηκε συνάντηση  μεταξύ του τότε Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ, και του προέδρου, Τζέραλντ Φορντ, με τον πρώτο να αναλύει στον Αμερικανό Πρόεδρο την κατάσταση στην περιοχή. Στο αποχαρακτηρισμένο έγγραφο αποκαλύπτεται όλη η συζήτηση Κίσινγκερ-Φορντ, στην οποία συμμετείχε και ο αρχιστράτηγος Μπρεντ Σκόουκροφτ, σύμβουλος Ασφαλείας του Προέδρου (Major General Brent Scowcroft, Deputy Assistant to the President for National Security Affairs).

Αναλυτικά ο διάλογος:

Κίσινγκερ: Το πρόβλημα στη Γενεύη είναι πως οι Τούρκοι βλέπουν ότι όσο περισσότερο επεκτείνονται οι διαπραγματεύσεις τόσο πιο δύσκολη γίνεται μια μονομερής στρατιωτική κίνηση. Οι Έλληνες χρονοτριβούν -θέλουν να επιστρέψουν στη βάση τους για 36 ώρες και μετά να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες. Οι Τούρκοι μέχρι στιγμής αρνήθηκαν να παραχωρήσουν την 36ωρη παράταση, επειδή θα καταστήσει πολύ πιο δύσκολη την ανάληψη μονομερούς δράσης.

Φορντ: Τι θα κάνουμε εάν οι Τούρκοι κινηθούν;

Κίσινγκερ: Θα ψηφίσουμε εναντίον τους στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Θα πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να συγκρατήσουμε τους Έλληνες, ώστε να μην προχωρήσουν σε πόλεμο. Οι Τούρκοι αυτήν τη στιγμή είναι ακραία εθνικιστές. Μερικά χρόνια πριν, οι τουρκικές τακτικές ήταν σωστές: να αρπάζουν ό,τι θέλουν και μετά να διαπραγματεύονται στη βάση της κατοχής. Αλλά εάν οι Τούρκοι εισβάλλουν στην Κύπρο, οι Έλληνες θα χάσουν για καλά. (unglued). Βεβαίως και δεν θέλουμε έναν πόλεμο μεταξύ των δύο [Ελλάδας - Τουρκίας], αλλά εάν αυτό συμβεί, η Τουρκία είναι πιο σημαντική για εμάς, καθώς έχει μία πολιτική δομή, η οποία μπορεί να δημιουργήσει άλλον έναν Καντάφι.

Κίσινγκερ: Προσπαθήσαμε να διευθετήσουμε την κατάσταση στην Κύπρο αφότου βγήκε εκτός ελέγχου. Οι Βρετανοί τα έκαναν χάλια σε αυτό. Εάν οι Τούρκοι κινηθούν για να πάρουν αυτά που θέλουν, τότε θα καταδικασθούν από το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Σοβιετική Ένωση θα τους χτυπήσει στο κεφάλι με αυτό. Κάποιοι από τους συνάδελφούς μου θέλουν να διακόψουν τη βοήθεια στην Τουρκία – αυτό θα ήταν μια καταστροφή. Δεν υπάρχει κάποιος λόγος για τις ΗΠΑ να μην κατέχουν οι Τούρκοι το ένα τρίτο της Κύπρου. Θα κάνουμε μια δήλωση σήμερα, με την οποία θα ξεφορτωθούμε τους «New York Times».