Λ. Λοϊζίδης: «Βατήρες του δυτικού πολιτισμού οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες»

14:54 13/2/2020 - Πηγή: Sigma Live

Συνέντευξη στην Καίτη Νικολοπούλου

Με αφορμή την παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» στη Νέα Υόρκη, Αλ Πατσίνο, Ήθαν Χοκ, Γκλεν Κλόουζ, Λόρα Λίνεϊ, κάποιοι από εκείνους που καταχειροκρότησαν τις παραστάσεις του Λεωνίδα Λοϊζίδη στην Αμερική, ενώ ο Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε «Πρεσβευτής του Πολιτισμού ο Λεωνίδας Λοϊζίδης».

«Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη», είπε ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής

Νίκος Εγγονόπουλος. Και κάπως έτσι βλέπει τη γήινη διαδρομή του ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Λεωνίδας Λοϊζίδης, κάνοντας πράξη τα «θέλω» του όσο και αν κάποιες φορές πικραίνεται. Σημασία γι’ αυτόν έχει να κοινωνήσει σε όλο τον πλανήτη τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού, από το δικό του μετερίζι: Το θέατρο. Και συγκεκριμένα το αρχαίο ελληνικό θέατρο. Την αρχαία ελληνική τραγωδία. Και μάλιστα με τον τρόπο που την παρουσίαζαν οι τραγωδοί μας πριν από 2.500 χρόνια: κείμενο, σκηνικά, κοστούμια, σκηνοθεσία. Με αποτέλεσμα ο θεατής να μεταφέρεται αυτόματα σ’ εκείνη την εποχή, βιώνοντάς τη στο σήμερα, με τα ίδια συναισθήματα του προγόνου του, με τις ίδιες ανησυχίες, με την ίδια αγωγή ψυχής, καθ’ ότι οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες παραμένουν διαχρονικές και επίκαιρες.

Ο Λεωνίδας Λοϊζίδης, γεννημένος στη Λευκωσία της Κύπρου (22 Φεβρουαρίου 1964), είναι ένας διακεκριμένος και πολυβραβευμένος σκηνοθέτης θεατρικών και κινηματογραφικών έργων.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στη Σχολή Καλών Τεχνών Tisch, από όπου και έλαβε το πτυχίο του στη σκηνοθεσία. Οι καλλιτεχνικές του ανησυχίες τον οδήγησαν στη Δραματική Σχολή της Σόνιας Μουρ για να «βαπτιστεί» στις τεχνικές του Στανισλάβσκι στην υποκριτική, στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Μετά τις σπουδές του, πίσω στην Αθήνα, παρουσίασε τη δουλειά του σε μεγάλα κεντρικά θέατρα και ανέβασε έργα με ρεπερτόριο από την αρχαία τραγωδία μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Η θεατρική του ομάδα ταξίδεψε και έδωσε παραστάσεις σε ακροατήρια παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων και των Κύπρου, Αγγλίας, Γαλλίας, Καναδά και Ηνωμένων Πολιτειών.

Εραστής της αρχαίας τραγωδίας, ο βραβευμένος από τον δήμο της Νέας Υόρκης, το Αμερικανικό Κογκρέσο και όχι μόνο, σκηνοθέτης Λεωνίδας Λοϊζίδης εδώ και περίπου δεκαπέντε χρόνια μεταδίδει τα μηνύματα των αρχαίων Ελλήνων τραγωδών με παραστάσεις τόσο σε σημαντικά θέατρα της Νέας Υόρκης, όσο και με περιοδείες στην Αμερική και στην Ευρώπη. 

Τον γνώρισα το 2007, όταν συμμετείχε στο πάνελ για την παρουσίαση ενός από τα βιβλία μου. Το 2010 συνεργάστηκα μαζί του για την παράσταση «Ορέστεια» του Αισχύλου, η οποία σημείωσε τεράστια επιτυχία στις ΗΠΑ, στον Καναδά, αλλά και στην Ευρώπη. Τώρα συνεργάζομαι ξανά μαζί του στην παράσταση «Οιδίπους Τύραννος», όπου ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Λεωνίδας Λοϊζίδης με τίμησε αναθέτοντάς μου τη διασκευή του κειμένου.

Αφορμή λοιπόν για αυτό το δημοσίευμα στάθηκε ακριβώς αυτή η παράσταση, «Οιδίπους Τύραννος», που θα ανεβάσει στη Νέα Υόρκη,  και για την οποία έχουν μείνει ελάχιστα εισιτήρια.

Η παράσταση του «Οιδίποδα» τέθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας της Κύπρου, κ. Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιστολή του:

«Ανεβάζοντας φέτος επί σκηνής το αρχαίο δράμα “Οιδίπους Τύραννος” και μέσα από τη μοναδική ερμηνεία των ηθοποιών που πλαισιώνουν την παράσταση, παρέχετε τη δυνατότητα να ζωντανέψουν οι ιδιαίτεροι χαρακτήρες που συνέθεσε ο μεγάλος τραγικός ποιητής Σοφοκλής, κάνοντάς τους κοινωνούς των μηνυμάτων που ο ίδιος θέλησε να μεταδώσει με το ξεχωριστό αυτό του έργο, με πρώτιστο αυτό της ελευθερίας του ανθρώπου απέναντι ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές ή και προσωπικές.

»Υπό το πρίσμα αυτό και λαμβάνοντας υπόψη αφενός το πλήθος κόσμου που παρακολούθησε τις προηγούμενες παραστάσεις, την επιτυχία και τις διθυραμβικές κριτικές που απέσπασαν και αφετέρου τη συνολική δραστηριοποίησή σας, αναντίλεκτα αναδεικνύεστε στους καλύτερους πρεσβευτές του πολιτισμού και της ιστορίας της Κύπρου και της Ελλάδος, σε μία χώρα διαφορετικής κουλτούρας, όπως είναι η Αμερική. Είναι ακριβώς στο πλαίσιο αυτό που δέχθηκα πρόθυμα να θέσω υπό την αιγίδα μου την παράσταση».

Συγχαρητήρια επιστολή επέδωσε και ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Με την ευκαιρία της παράστασης “Οιδίπους Τύραννος” στην Νέα Υόρκη, θα ήθελα να σας εκφράσω τον θαυμασμό μου για τις ακατάπαυστες προσπάθειές σας να επικοινωνήσετε τις αξίες και το πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Όπως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες που ξεχωρίζουν για την ευαισθησία και τη δημιουργικότητά τους, έτσι κ εσείς αποτελείτε φάρο ανάδειξης συμβόλων και ιδεών που ξεπερνούν τα στενά γεωγραφικά μας όρια και γίνονται πρότυπα παγκόσμια».

Εδώ να σημειώσουμε ότι την παράσταση θα παρακολουθήσει και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, κ. Μπιλ ντε Μπλάζιο, μαζί με πολλές προσωπικότητες τόσο της Ομογένειας όσο και της Αμερικής. 

Όμως γιατί αυτός ο τόσο σημαντικός σκηνοθέτης επιμένει να ανεβάζει αρχαίες ελληνικές τραγωδίες στο εξωτερικό;

«Τα παγκόσμια οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται σε οπισθοδρόμηση», εξήγησε στην «Α» ο ίδιος. «Οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, εκτός από συγκλονιστικά έργα τέχνης, είναι βατήρες του δυτικού πολιτισμού. Το θέατρο άλλωστε λειτουργούσε από την Αρχαία Ελλάδα ως σχολείο αγωγής της ψυχής και του πνεύματος, μέσα από τα μεγάλα παραδείγματα των τραγικών ηρώων…»

Τον πονάνε όλα αυτά που βιώνει η Ελλάδα και τα παιδιά της, η οικονομική κρίση, η μετανάστευση των νέων σε άλλες χώρες, η υπογεννητικότητα, και τελευταία τα εθνικά προβλήματα με τους γείτονες.

«Η ελληνική ομογένεια, αν δρούσε όπως η εβραϊκή, η Ελλάδα θα ήταν πολύ ψηλά. Εννοώ, ενωμένη, με το βλέμμα στην πατρίδα. Τότε και οι πολιτικοί μας θα είχαν μεγαλύτερη δύναμη για να την υπερασπιστούν. Ελλάδα δεν είναι μόνο το σουβλάκι. Ελλάδα είναι ο πολιτισμός. Κι εδώ στην Αμερική δεν υπάρχει κανένα μεγάλο, σοβαρό και αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο, με σκοπό τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού», σχεδόν ψιθυρίζει πίσω από το ακουστικό του τηλεφώνου.

Την παράσταση  «Οιδίπους Τύραννος» θα τη γιορτάσει –μιας και συμπίπτει με τα γενέθλιά του– μαζί με τη μεγάλη του οικογένεια, τους αγαπημένους του ηθοποιούς που κατέβαλαν τεράστιες προσπάθειες ξεπερνώντας εαυτόν. Ωστόσο, θα λείπει κάποιος. 

«Ο φίλος. Εκείνος που με πίστεψε από την πρώτη στιγμή. Αυτός που κατάφερε το ακατόρθωτο! Να μπορεί να στέκεται κόσμος στην ουρά να περιμένει να βρει μήνες θέση για να ακούσει τι έχει να του πει ο Σοφοκλής. Ο Νίκος Μουγιάρης. Αγαπημένε μου Νίκο, δεν λείπεις, αυτή η παράσταση είναι αφιερωμένη σε σένα», ακούγεται συγκινημένη η φωνή του από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου.

Αυτό το διάστημα ο Λεωνίδας Λοϊζίδης βρίσκεται στην Κύπρο, αφουγκραζόμενος την αγωνία τόσο των Κυπρίων όσο και των Ελλήνων, για την επιθετικότητα της Τουρκίας.

«Πρέπει όλοι να αγωνιζόμαστε, να κρατάμε ψηλά το λάβαρο, την Ελλάδα, τις αξίες, τον πολιτισμό μας, το ήθος και να προβάλλουμε διαρκώς ό,τι είναι ηθικό, με στόχο να υπάρξει ένας πλανήτης υγιής για τις επόμενες γενιές», λέει με έντονη τη συγκίνηση στη φωνή του.

«Και η Ελλάδα σίγουρα θα πάει ψηλά. Ο πολιτισμός είναι εκείνος που την κράτησε στη ζωή περισσότερο από 5.000 χρόνια, ο πολιτισμός είναι αυτός που και τώρα θα της δώσει το οξυγόνο που χρειάζεται για να επιβιώσει, σε πείσμα των οχτρών και των εχθρών της…» προσθέτει.

Για το τέλος, μας άφησε μια έκπληξη:

«Δεν είναι μόνο η σκηνοθεσία, είναι και η παραγωγή που έχω εξ ολοκλήρου για τον “Οιδίποδα”. Δύσκολο εγχείρημα… Ωστόσο, ευελπιστώ ότι το Ίδρυμα Νίκος Μουγιάρης θα σταθεί σημαντικός αρωγός στο πλευρό μας για τις επόμενες παραστάσεις, σύμφωνα με τις συζητήσεις που κάνω μαζί τους, καθώς δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στη Νέα Υόρκη. Εξάλλου, είχαν επιχορηγήσει παράσταση αρχαίας τραγωδίας που ανέβασα παλιότερα. Ναι, πρέπει η ομογένεια να σταθεί πλάι μας, γιατί ο πολιτισμός είναι αυτός που μας ενώνει σε ολόκληρο τον πλανήτη, και οι ελληνικές τραγωδίες ήταν, είναι και θα είναι πάντα επίκαιρες και με παγκόσμια μηνύματα».

Όσο μιλάμε, η σκέψη του είναι στο μεγάλο του όνειρο: «Ναι, θέλω κάποια στιγμή να ανεβάσω ένα ιστορικό μουσικό έργο στη Νέα Υόρκη, την “Ατλαντίδα”, της καλής μου συνεργάτιδος και φίλης Καίτης Νικολοπούλου», είπε κλείνοντας τη συνέντευξή μας.

Τον αποχαιρέτησα συγκινημένη, καθ’ ότι τα όνειρα τα στέλνει ο Δίας, κατά τον Όμηρο, απαντώντας του λακωνικά με τη φράση της Κλεοπάτρας:

«Γένοιτο». 

 Καίτης Νικολοπούλου
Δημοσιογράφος και Λογοτέχνης