Μεταβατική συμφωνία ασφάλειας αντί για εγγυήσεις

00:35 24/3/2016 - Πηγή: Sigma Live

Μια μεταβατική συμφωνία ασφάλειας μέσω της ΕΕ, αλλά υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, προκρίνει ο καθηγητής διεθνούς δικαίου Χρήστος Ροζάκης ως τον μηχανισμό που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ασφάλειας σε μια ενωμένη Κύπρο, αντικαθιστώντας την υφιστάμενη «αναχρονιστική» συνθήκη εγγυήσεων.

Ο κ. Ροζάκης, μαζί με τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου,

ήταν οι βασικοί ομιλητές σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΟΠΕΚ σχετικά με το ρόλο της ΕΕ στο περιβάλλον ασφαλείας στην επίλυση του Κυπριακού.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν ενοποιημένες σφυγμομετρήσεις που έγιναν μεταξύ Ε/κ και Τ/κ, οι οποίες καταδεικνύουν ότι το θέμα των εγγυήσεων είναι μία από τις σημαντικότερες πτυχές μιας λύσης του Κυπριακού.

Στην ομιλία του, ο κ. Ροζάκης, πανεπιστημιακός, πρώην αντιπρόεδρος του ΕΔΑΔ και πρώην ΥΦΥΠΕΞ της Ελλάδας, είπε πως οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις, σε συνδυασμό με τις κοσμογονικές εξελίξεις, είναι μια ευκαιρία αντικατάστασης της συνθήκης εγγυήσεως, την οποία χαρακτήρισε «αναχρονιστική», καθώς, όπως είπε, «δεν υπάρχουν συνθήκες εγγυήσεων στον 20ο αιώνα πέραν από την Κύπρο».

Σύμφωνα με τον κ. Ροζάκη, υπάρχουν τέσσερις εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να εξεταστούν για αντικατάσταση της Συνθήκης.

Πρόκειται για την συνέχιση της σημερινής παρουσίας των Ηνωμένων Εθνών με ενισχυμένες και εξειδικευμένες αρμοδιότητες στο έδαφος της Κύπρου, την παρουσία Νατοϊκών δυνάμεων, που, όπως είπε, δεν φαίνεται να ευνοείται από τη σημερινή συγκυρία, την παρουσία δυνάμεων από την ΕΕ ή ένα μείγμα λύσεων υπό τον ΟΗΕ, «που να αναθέσει ως υπεργολαβία στην ΕΕ να αναλάβει με δικές της δυνάμεις το ρόλο της ασφάλειας της Κύπρου».

«Η τελευταία εκδοχή είναι η πιο πραγματοποιήσιμη», πρόσθεσε.

Η εκδοχή αυτή, συμπλήρωσε, πρέπει να έχει ημερομηνία λήξης, που καταδεικνύει ότι τελειώνει η περίοδος μετάβασης στην νέα κατάσταση πραγμάτων στην Κύπρο.

Κατά τον κ. Ροζάκη, η συμφωνία θα πρέπει προβλέπει αποκλειστική συμμετοχή δυνάμεων από χώρες της ΕΕ, χωρίς την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, να προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες των δυνάμεων αυτών, ο ακριβής αριθμός τους και η κατανομή τους στο έδαφος της Δημοκρατίας και η συμφωνία θα πρέπει να γίνει μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, οι οποίες θα δεσμευτούν με την υπογραφή τους «για να μην υπάρχει οποιαδήποτε σκιά».

Σύμφωνα με τον κ. Ροζάκη, «η νέα συμφωνία δεν θα ονομάζεται συνθήκη εγγυήσεων για να υπάρχουν κατάλοιπα του παρελθόντος», αλλά θα μπορούσε να ονομαστεί συνθήκη ασφάλειας.

Ο κ. Ροζάκης είπε πως η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από την Τουρκία και τους Τ/κ, αφού δεν θα συμμετέχει η Ελλάδα στη νέα αυτή συνθήκη.

Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Ροζάκης είπε πως ο ίδιος δεν θεωρεί ότι η ένταξη της Κύπρου από μόνη της είναι αρκετή για να αποκαταστήσει τα πράγματα, «διότι θα υπάρξει μεγάλη αρνητική αντίδραση από την Τουρκία και τους Τ/κ».

«Μια μέση λύση όπου η ΕΕ να είναι ο βασικός παράγοντας των εγγυήσεων μιας νέας συνθήκης, που δεν θα ονομάζεται εγγυήσεων αλλά ασφάλειας, είναι κάτι το οποίο είναι θεμιτό και μακροπρόθεσμα επιθυμητό, με την προϋπόθεση ότι η νέα συνθήκη θα είναι μεταβατική, θα έχει μια δεδομένη ημερομηνία λήξης», είπε, επισημαίνοντας ότι αυτή η συνθήκη θα μπορούσε να είχε διάρκεια 10 με 15 χρόνια.

Από την πλευρά του, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε πως η ανάγκη αντικατάστασης της συνθήκης εγγυήσεως, αλλά και οι ανησυχίες των Τ/κ για την πτυχή της ασφάλειας σε μια ενωμένη Κύπρο, μπορεί να αντιμετωπιστούν με την λύση του Κυπριακού και την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε όλη την επικράτεια της Κύπρου.

Λέγοντας πως ο ίδιος συναντούσε το θέμα των ανησυχιών των Τ/κ συνεχώς στη θητεία του ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρόσθεσε πως όλοι ο ερευνητές θα βρίσκουν πάντα το θέμα των εγγυήσεων μπροστά τους λόγω των ανησυχιών των Τ/κ έναντι των Ε/κ.

«Αυτό μόνο με τη λύση του Κυπριακού θα τερματιστεί. Μόνο μέσα στα πλαίσια μιας λύσης και της διαφώτισης για τη λύση, θα ξεπεραστεί. Και για μένα η καλύτερη εγγύηση είναι η μη εγγύηση, το ότι δηλαδή την επομένη της λύσης όλοι οι Τ/κ θα είναι πολίτες της ΕΕ», είπε.

Ανοίγοντας τη συζήτηση, το μέλος του ΔΣ του ΟΠΕΚ, Παύλος Παύλου, είπε ότι δεν είναι αρκετό να θέτουμε απλώς κόκκινες γραμμές, οι οποίες μετατρέπονται από θέσεις αρχών σε θέσεις πολιτικής και στο τέλος καταργούν την πολιτική.

«Να αναζητούμε τις γραμμές που θα καθορίσουν το πλαίσιο συζήτησης για την πτυχή της ασφάλειας και όχι να το διαγράφουν και να το καταργούν», πρόσθεσε.

Επισημαίνοντας την ανάγκη της δραστικής αλλαγής του συστήματος ασφάλειας και εγγυήσεων στην Κύπρο και ειδικότερα τον στρατιωτικό τους χαρακτήρα, ο κ. Παύλου πρόσθεσε πως «η ΕΕ, παρά τα όποια προβλήματα που αντιμετωπίζει εξακολουθεί να είναι ο πιο φερέγγυος, ο πιο δημοκρατικός, ο πιο προωθημένος σε προοδευτικές αντιλήψεις και ποιότητα ζωής τόπος σε όλο τον πλανήτη».

Σημείωσε πως «το τελικό άθροισμα μιας νέας συμφωνίας για την ασφάλεια στην Κύπρο θα πρέπει να έχει οπωσδήποτε θετικό και πολιτικά δυναμικό πρόσημο, δεν θα πρέπει να έχει χαρακτήρα περιοριστικό ή απαγορευτικό παρά μόνο για την ακρότητα και την αλλοφροσύνη. Να εντάσσει την μελλοντική Ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργικά στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας με δημιουργικό και θετικό ρόλο στην οικοδόμηση της ασφάλειας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο».