Μυστήριο με γιγαντιαία αρχαία πιθάρια από Κύπρο που βρέθηκαν στο Ισραήλ (ΦΩΤΟ)

18:13 15/5/2024 - Πηγή: Sigma Live

 Στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού, τέσσερα πιθάρια που κατασκευάστηκαν στην Κύπρο βρέθηκαν στη μικρή πόλη της ενδοχώρας Tel Burna στο σημερινό κεντρικό Ισραήλ. Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της Haaretz, oι ανασκαφές αποκάλυψαν επίσης οκτώ ακόμη πιθάρια που είχαν κατασκευαστεί τοπικά. Όλα αυτά προκάλεσαν μια έκπληξη στους αρχαιολόγους 3.500 χρόνια αργότερα.

Το Tel Burna δεν βρισκόταν κοντά στην ακτή, ούτε είχε ιδιαίτερη σημασία στην Ύστερη Εποχή του

Χαλκού, λένε οι αρχαιολόγοι που κάνουν τις ανασκαφές. Ωστόσο, είχε έναν πλούτο εισαγωγών από την Κύπρο, μερικές σπάνιες και εξωτικές.

Αυτό από μόνο του δεν είναι εντελώς παράξενο. Οι συναλλαγές από ξηρά και θάλασσα ήταν συνεχόμενες εκείνη την εποχή, και τα εμπορεύματα που μεταφέρονταν με πλοία έφταναν και στην ενδοχώρα. Το θέμα είναι ότι οι αγγειοπλάστες της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στο κεντρικό Ισραήλ δεν έφτιαχναν πια πιθάρια αν και συνέχιζαν να φτιάχνουν αμφορείς. Τα τοπικά πιθάρια  είχαν γίνει εξαιρετικά σπάνιοι.

Ωστόσο, ξαφνικά στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού, οι κάτοικοι της Tel Burna έφτιαχναν και πάλι γιγάντια πιθάρια – όχι σε κυπριακό στυλ, αλλά σε τοπικό στυλ. Εν τω μεταξύ, τα κυπριακά πιθάρια φαίνεται να είχαν αποκτήσει έναν νέο τρόπο ζωής: χρησιμοποιούνταν με τρόπο που πιθανότατα δεν προοριζόταν από τους κατασκευαστές τους.

Η ιστορία των εισαγόμενων και τοπικών πιθαριών στο Tel Burna, η σχέση μεταξύ τους και μια θεωρία για το πώς τα ξένα αντικείμενα μπορούν να επηρεάσουν την τοπική συμπεριφορά δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο Cambridge Archaeological Journal, από τον Δρ. Matthew Susnow του Εβραϊκού Πανεπιστημίου με τον Δρ. Chris McKinny του Gesher Media και του Καθ. Itzhaq Shai  του Πανεπιστημίου Ariel.

Σε όλη την Εποχή του Χαλκού χρησιμοποιήθηκαν πίθοι γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου. Η Κύπρος διαθέτει μια στρογγυλή κατασκευή (στην Κισσόπνεργα) από την Ύστερη Χαλκολιθική που ονομάζεται «Οίκος Πίθος» λόγω του μεγάλου αριθμού τους (τουλάχιστον 37).

Οι Κύπριοι της Ύστερης Εποχής του Χαλκού εξήγαγαν επίσης κύπελλα γύρω από τη Μεσόγειο, λέει ο Susnow – και μερικές φορές αυτά τα εύθραυστα κεραμικά αντικείμενα συσκευάζονταν μέσα σε πιθάρια. Μερικά πιθάρια στο πλοίο Uluburun περιείχαν στοιβαγμένα μπολ (και άλλα πράγματα).

Δύο πλήρως ανακαινισμένα κυπριακά πιθάρια στο Tel Burna είχαν στοιβαγμένα κύπελλα και ένα δοχείο.  Τουλάχιστον μερικά από αυτά κατασκευάστηκαν τοπικά. Μερικά από τα μπολ, τα οποία στο μάτι φαίνονται ντόπια, στην πραγματικότητα εισήχθησαν από τον Λίβανο, σύμφωνα με πετρογραφική ανάλυση, λέει ο Susnow.

Τα  άλλοι δύο κυπριακά πίθάρια που βρέθηκαν στο Tel Burna αναγνωρίστηκαν από όστρακα αλλά δεν μπόρεσαν να ανακατασκευαστούν, επομένως οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν αν περιείχαν και μικρότερα αγγεία.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι αρχικό σκοπό είχαν τα κυπριακά πιθάρια της Tel Burna. Αλλά μόλις  βρέθηκαν στο νέο τους σπίτι, μπορεί να επαναχρησιμοποιήθηκαν για τελετουργικό ρόλο, υποπτεύονται οι αρχαιολόγοι με βάση την ανακάλυψή τους σε ένα λατρευτικό πλαίσιο με κύλικες, έναν διακοσμημένο κρατήρα, κεραμικές μάσκες, ειδώλια ζώων και άλλα κυπριακά προϊόντα (μερικά πολύ σπάνια). Αυτοί οι αιγαιοπελαγίτικοι πίθοι ανασυνδυάστηκαν, «τους δόθηκαν ένα νέο νόημα... μεταμορφώθηκαν σε μόνιμες και εξαιρετικά ορατές εγκαταστάσεις, τοποθετημένες στο πάτωμα σε έναν ανοιχτό δημόσιο χώρο».

Έτσι, εν ολίγοις, καταλήγει η Haaretz άλλοτε τα πιθάρια εξυπηρετούσαν κάποιους σκοπούς στις βάρκες και άλλοτε άφηναν τα καΐκια. Αλλά για να μεταφερθούν τέσσερα πιθάρια που προέρχονται από την Κύπρο πάνω από τη θάλασσα, στην ακτή της Χαναάν, και στη συνέχεια να τους παρασύρετε στην ενδοχώρα στο μικρό Tel Burna, ένα τέλμα της ενδοχώρας – «κάποιος ήθελε πολύ να πάει αυτά αντικείμενα στην συγκεκριμένη τοποθεσία», παρατηρεί ο Susnow.