ΝYT: Αυξάνονται οι τριβές Πούτιν-Ερντογάν μετά την εισβολή σε Ουκρανία

21:12 1/3/2022 - Πηγή: Sigma Live

Τις ώρες πριν τα ξημερώματα, καθώς ο κόσμος κρατούσε την ανάσα του παρακολουθώντας τις πρώτες κινήσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία την Πέμπτη, ο τουρκικός στρατός έκανε μια κίνηση της  τελευταίας στιγμής για να εκκενώσει το διπλωματικό προσωπικό και άλλους πολίτες της Τουρκίας από την πρωτεύουσα, Κίεβο.

Δύο στρατιωτικά μεταγωγικά αεροπλάνα  εισήλθαν στον ουκρανικό εναέριο χώρο λίγο μετά τα μεσάνυχτα και έκαναν κύκλους στο διεθνές αεροδρόμιο Boryspil, το κύριο πολιτικό αεροδρόμιο που βρίσκεται

18 μίλια ανατολικά του κέντρου της πόλης του Κιέβου.

Όμως τα αεροπλάνα κατέληξαν σε αδιέξοδο. Το ίδιο και τα στρατιωτικά τους πληρώματα, καθώς και οι Τούρκοι διπλωμάτες και πολίτες που προσπαθούσαν να εκκενώσουν. Στις 5 π.μ., η Ρωσία εξαπέλυσε τις πρώτες επιθέσεις πολέμου κατά της Ουκρανίας, καθιστώντας αδύνατη κάθε φυγή.

Διαβάστε ακόμη: Να αντιμετωπίσει η ΕΕ την Τουρκία όπως και την Ουκρανία ζήτησε ο Ερντογάν

Οι φωτογραφίες του αεροδρομίου την επόμενη μέρα, που ελήφθησαν από την εμπορική εταιρεία δορυφορικών εικόνων Planet Labs, δείχνουν δύο γκρίζα στρατιωτικά μεταγωγικά αεροπλάνα σταθμευμένα στο ύπαιθρο στη μία πλευρά του αεροδρομίου, τα οποίο μέχρι στιγμής δεν είχε γίνει στόχος ρωσικών αεροπορικών επιδρομών.

Τα καθηλωμένα αεροπλάνα έχουν γίνει πλέον έκθεμα της παρανόησης της κατάστασης στην Ουκρανία από τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν , ο οποίος δέχεται επικρίσεις στο εσωτερικό γιατί δεν εκκένωσε έγκαιρα τους Τούρκους πολίτες, ότι δεν εκτίμησε σωστά τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Β. Πούτιν και ότι δεν έλαβε τις αμερικανικές προειδοποιήσεις για εισβολή αρκετά σοβαρά.

Ο κ. Ερντογάν και ο κ. Πούτιν είχαν μερικές φορές στενές, άλλοτε αμφιλεγόμενες σχέσεις, καθώς ο Τούρκος ηγέτης έχει καλλιεργήσει δεσμούς με την Μόσχα — εν μέρει ως μοχλός πίεσης κατά της Δύσης, αλλά και από ανάγκη, αφού η Τουρκία πιέζεται από πολλές πλευρές από την Ρωσία.

Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά έχει δημιουργηθεί τόση δυσπιστία λόγω των φλερτ του κ. Ερντογάν με την Ρωσία που δεν προσκλήθηκε σε τουλάχιστον μία από τις συναντήσεις σε επίπεδο ηγετών της συμμαχίας πριν από τη ρωσική εισβολή, σύμφωνα με την Asli Aydintasbas, ανώτερη συνεργάτιδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Διαβάστε επίσης: «Πράξη συμβολικής αξίας η επίκληση Συνθήκης Μοντρέ από Τουρκία»

Την ίδια στιγμή, ο κ. Πούτιν και ο κ. Ερντογάν βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια σε αντίθετες πλευρές των συγκρούσεων στο Αζερμπαϊτζάν, την Λιβύη και την Συρία.
Τα ρωσικά στρατεύματα στη Συρία απειλούν εδώ και καιρό ότι θα εντείνουν την επίθεσή τους κατά της τελευταίας περιοχής που ελέγχεται από τους αντάρτες σε αυτή τη χώρα, η οποία θα μπορούσε να αναγκάσει έως και τέσσερα εκατομμύρια Σύρους να διαφύγουν στην Τουρκία . Και από το 2020, ο ρωσικός στρατός έχει επεκτείνει το αποτύπωμά του στην περιοχή του Καυκάσου.

Τώρα, η Ρωσία φαίνεται έτοιμη να κυριαρχήσει στις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας με τις προόδους της στην Ουκρανία, όπου ο κ. Ερντογάν έχει εκνευρίσει τη Ρωσία πουλώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη τουρκικής κατασκευής , μερικά από τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί για να χτυπήσουν ρωσικές τεθωρακισμένες νηοπομπές από την έναρξη της εισβολής, σύμφωνα με σε Ουκρανούς αξιωματούχους.

Ο κ. Ερντογάν και ο κ. Πούτιν μίλησαν τηλεφωνικά στις 23 Φεβρουαρίου, ώρες πριν από την έναρξη της εισβολής. Ο κ. Ερντογάν επανέλαβε την προσφορά του για μεσολάβηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και επανέλαβε την πρόσκλησή του προς τον κ. Πούτιν να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη για συνάντηση με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Διαβάστε ακόμη: Κλείνει τα Στενά η Τουρκία-«Προειδοποιήσαμε να μην περάσουν πολεμικά πλοία»

«Ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι αποδίδει πάντα μεγάλη σημασία στον στενό διάλογο που καθιέρωσε με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν για περιφερειακά ζητήματα, ότι έχουν δει τα θετικά αποτελέσματα και ότι είναι αποφασισμένος να διατηρήσει αυτή την κατανόηση», δήλωσε η Τουρκική Προεδρία.

Ο κ. Ερντογάν έχει διατηρήσει ομοιόμορφο τόνο στις δημόσιες δηλώσεις του για την κατάσταση, χαρακτηρίζοντας την εισβολή στην Ουκρανία ως «απαράδεκτη», αλλά συνεχίζει να ζητά ειρηνική επίλυση.

Διαβάστε ακόμη: Η Τουρκία κήρυξε «πόλεμο» στο CBS γιατί έδειξε ελληνική την Κωνσταντινούπολη

Όμως, υπάρχει μια αίσθηση οργής στον προεδρικό κύκλο του κ. Ερντογάν ότι ο κ. Πούτιν τους είπε ψέματα για τις προθέσεις του στην Ουκρανία, σημειώνει η κ.Aydintasbas.

«Η Τουρκία άργησε να αναλάβει δράση και να εκκενώσει τον λαό της», έγραψε η ίδια σε ένα γραπτό μήνυμα, προσθέτοντας, «Ποτέ δεν πίστεψαν το σενάριο των ΗΠΑ για μια πλήρους κλίμακας εισβολή και απέρριψαν τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ».

«Υποψιάζομαι ότι ο Ερντογάν εμπιστευόταν την σχέση του με τον Πούτιν και πίστευε ότι θα ήταν μια μικρή εισβολή», πρόσθεσε. «Η Τουρκία απέτυχε επίσης να εκκενώσει τους πολίτες της, βάσει αυτής της πεποίθησης. Αυτό αποδεικνύεται ότι είναι ένας τεράστιος λάθος υπολογισμός».

Η κατάσταση φαινόταν να ενέπνευσε μια αλλαγή στη στάση της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας την Κυριακή, όταν τόσο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών όσο και ο επικεφαλής των προεδρικών επικοινωνιών περιέγραψαν την επέμβαση της Μόσχας κατά της Ουκρανίας για πρώτη φορά ως πράξη πολέμου.

Η Τουρκία επιβλέπει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα μέσω της Σύμβασης του Μοντρέ, μιας διεθνούς συνθήκης του 1936 που ρυθμίζει τα θαλάσσια πλοία που διέρχονται από τον Βόσπορο. Ο ορισμός της κατάστασης ως «πόλεμο» θα επέτρεπε στην Τουρκία να κλείσει τον Βόσπορο στα πλοία των εμπλεκόμενων χωρών.

Παραμένει ένα κενό για τη Ρωσία, καθώς, ως ένα από τα παράκτια κράτη της Μαύρης Θάλασσας, μπορεί να ισχυριστεί ότι η κίνηση των πλοίων είναι για αυτά να επιστρέψουν στην έδρα τους. Ρωσικά πολεμικά πλοία και ένα υποβρύχιο έχουν ήδη περάσει στη Μαύρη Θάλασσα τις τελευταίες εβδομάδες και έχουν παίξει ρόλο στην επίθεση στην Ουκρανία, αλλά η δράση της Τουρκίας μπορεί να περιπλέξει την ικανότητα της Ρωσίας να στείλει ενισχύσεις ή να ανεφοδιάσει τις δυνάμεις της.
«Δεν αλλάζει το παιχνίδι, αλλά είναι ενόχληση για τους Ρώσους», είπε η κ. Aydintasbas. «Είναι ενοχλητικό να μην μπορεί να ανεβεί ο μεσογειακός τους στόλος» τον Βόσπορο στην Μαύρη Θάλασσα. Η αλλαγή στον τόνο ήταν «ενδεικτική των συναισθημάτων στην Τουρκία», πρόσθεσε.

Διαβάστε επίσης: Τηλεφωνική συνομιλία Καλίν-Ουσάκοφ για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Δεν είναι γνωστά πολλά για την διαδικασία λήψης αποφάσεων της Τουρκίας τις τελευταίες ώρες πριν από το ξέσπασμα του πολέμου, αλλά είναι σαφές ότι ο κ. Ερντογάν υπολόγισε λάθος την ταχύτητα και τη σοβαρότητα της ρωσικής επιχείρησης και την επείγουσα ανάγκη για εκκένωση.

Σύμφωνα με τα αρχεία παρακολούθησης πτήσεων, δύο αεροσκάφη της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας προσγειώθηκαν στο Κίεβο, το ένα με τον κωδικό TUAF600, στις 12:15 π.μ. της Πέμπτης και το δεύτερο, TUAF601, στις 3:43 π.μ., δήλωσε ο Justin Bronk, ερευνητής για τον αέρα. ενέργειας και τεχνολογίας στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο.

Δύο ώρες μετά την προσγείωση του πρώτου αεροπλάνου, η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι κλείνει τον εναέριο χώρο της λόγω της επικείμενης ρωσικής επίθεσης. Το δεύτερο τουρκικό αεροπλάνο φάνηκε να γυρίζει πίσω, έχασε την προγραμματισμένη προσγείωσή του στις 2:46 π.μ., αλλά στη συνέχεια προχώρησε και προσγειώθηκε περίπου μία ώρα αργότερα.

Δεν υπάρχουν αρχεία πτήσεων για τα δύο στρατιωτικά αεροπλάνα που αναχώρησαν τις ώρες μετά την προσγείωσή τους, είπε ο κ. Μπρονκ. Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία είχαν ανακοινώσει το κλείσιμο του εναέριου χώρου μέχρι τότε, σημείωσε.

Η Τουρκία τηλεφωνεί μεμονωμένα τους πολίτες της στην Ουκρανία τον τελευταίο μήνα, προτρέποντάς τους να φύγουν και εξακολουθεί να προσπαθεί να απομακρύνει 6.600 πολίτες από την χώρα, δήλωσε την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Ένας Τούρκος φοιτητής εγκλωβισμένος στο Χάρκοβο, μια βορειοανατολική πόλη που έχει δεχτεί την πιο έντονη επίθεση, ανάρτησε στο Twitter για να κάνει έκκληση για βοήθεια το Σάββατο.

«Είμαστε μια φοιτητική κοινότητα 35 ατόμων στην Ουκρανία/Χάρκοβο (ο αριθμός αυτός δεν είναι ο συνολικός αριθμός των μαθητών στο Χάρκοβο)», έγραψε ο φοιτητής, Ahmet Kagan Gumus. "3 από εμάς εκκενώθηκαν και τώρα είμαστε 32. Για πρώτη φορά, ακούμε τους ήχους των συγκρούσεων, τους βομβαρδισμούς, τα ελικόπτερα και τα τζετ από πολύ κοντά."

Η δύσκολη θέση των Τούρκων πολιτών —φοιτητών, τουριστών και επαγγελματιών επιχειρήσεων— που έχουν κολλήσει στην Ουκρανία καθώς εντείνεται ο πόλεμος δεν είναι μοναδική. Χιλιάδες αλλοδαποί αγωνίζονται να φύγουν, συμπεριλαμβανομένων Αφγανών προσφύγων, Αφρικανών φοιτητών και υπαλλήλων δυτικών εταιρειών και πρεσβειών.

Πηγή: Νew York Times