Νικητής η αποχή

07:57 23/5/2016 - Πηγή: Sigma Live

Οι πολίτες έστρεψαν την πλάτη τους στο πολιτικό σύστημα
Το ποσοστό της ανήλθε στο 33.20%, καθώς σχεδόν ένας στους τρεις ψηφοφόρους δεν προσήλθε στις κάλπες για να ασκήσει το πολιτικό του δικαίωμα

Η αποχή ήταν ο μεγάλος νικητής των χθεσινών βουλευτικών εκλογών, ανατρέποντας όλες τις προεκλογικές εκτιμήσεις για την τελική κύμανσή της, σύμφωνα με όλες σχεδόν τις έρευνες πρόθεσης ψήφου που είδαν το φως της δημοσιότητας πριν από τις εκλογές.

Συγκεκριμένα,

η αποχή διαμορφώθηκε στο 33.20% (179.652), με έναν στους τρεις ψηφοφόρους να μην προσέρχεται στις κάλπες για να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.

Η συνολική προσέλευση των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων έφτασε το 67,37%, το οποίο βρίσκεται περί τις 11,33 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα σε σχέση με τις βουλευτικές του 2011 και περίπου 21,63 μονάδες σε σχέση με τις βουλευτικές του 2006. Διαφορές εμφαντικά εύγλωττες των μεγάλων μετατοπίσεων που έχουν επισυμβεί στο εκλογικό σώμα την τελευταία δεκαετία, με την αποχή να αναδεικνύεται, πλέον, σε δομική σταθερά του πολιτικού μας συστήματος, παγιώνοντας μια προϊούσα τάση αποστασιοποίησης των πολιτών από τα κόμματα και το πολιτικό σύστημα.

Διαμορφώνει, μάλιστα, μια πρωτόγνωρη κατάσταση για τη μεταπολεμική πολιτική ιστορία της Κύπρου, με προεξάρχοντα στοιχεία την ολοένα εντεινόμενη ρευστότητα και αστάθεια του εκλογικού σώματος, που ήδη, όπως διαφαίνεται, αρχίζουν να λειτουργούν ως προϋποθέσεις και πλαίσιο αναδιαμόρφωσης του ευρύτερου πολιτικού σκηνικού.

Έπεσαν στο κενό οι εκκλήσεις
Και, όπως διεφάνη, η μεγάλη κινητοποίηση των κομματικών μηχανισμών δεν στάθηκε ικανή να συσπειρώσει τους πολίτες, οι οποίοι γύρισαν την πλάτη τους με εκκωφαντικό τρόπο στο πολιτικό σύστημα συνολικά, βάζοντας αρκετά… βασανιστικά ερωτήματα στους φορείς του διά την αύριον.

Ούτε, βεβαίως, οι εναγώνιες και επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις αρμόδιων πολιτειακών αξιωματούχων αλλά και εκπροσώπων του Τύπου από τις χθεσινές εκλογικές εκπομπές προς τους πολίτες, να προσέλθουν στις κάλπες, με το επιχείρημα πως… δεν αντιμετωπίζονται τα προβλήματα με την αποχή.

Όπως απεδείχθη, τα πολιτικά κόμματα δεν συνομιλούν, πλέον, ούτε αρκετά ούτε καλά με την κοινωνία, ενώ οι ίδιοι πολίτες συναισθάνονται ολοένα και περισσότερο ότι η συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία δεν έχει νόημα.

Σύμφωνα, εξάλλου, με εκτιμήσεις εκλογολόγων από μια πρώτη ανάλυση των exit polls, η σύνθεση της αποχής διακρίνεται από μια οριζόντια ηλικιακή διαστρωμάτωση και δεν περιλαμβάνει μόνον τους νέους.

Κρίση των θεσμισμένων εκπροσωπήσεων
Δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί αναντίλεκτο, πως η κρίση της πολιτικής και των θεσμισμένων εκπροσωπήσεών της, όπως καταγράφεται στο υψηλό ποσοστό της χθεσινής αποχής, με την ολοένα αυξανόμενη αποστροφή των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα και τους εκφραστές του, τείνει να διαλάβει εφεξής χαρακτηριστικά δομικής παθογένειας του πολιτικού συστήματος.

Σ’ αυτό τον καθρέφτη της λαϊκής απαξίωσης και αδιαφορίας, όπως εκφράστηκε με τη γιγαντιαία… παλίρροια της αποχής, διαθλάται ο αντικατοπτρισμός της αμηχανίας των πολιτικών και των κομμάτων, που σπεύδουν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο, σαν μια παροδική διατάραξη της πολιτικής κανονικότητας, η οποία υποτίθεται θα επανέλθει, με τις προσήκουσες διορθωτικές αναπροσαρμογές.

Νέα πολιτική γεωγραφία
Οι εκλογές της περασμένης Κυριακής διαμόρφωσαν μια νέα πολιτική γεωγραφία, η οποία δεν μπορεί παρά να κατανοηθεί ως αποτύπωση μιας προϊούσας κρίσης νομιμοποίησης του πολιτικού-κομματικού συστήματος, με την αμφισβήτηση είτε να διαχέεται προς το υπεράριθμο ποσοστό της αποχής είτε να εκφράζεται με τη στήριξη νεοπαγών πολιτικών σχηματισμών, που ο χρόνος, βεβαίως, θα αναδείξει τον βαθμό της πολιτικής αντοχής τους, αλλά και την ικανότητά τους να κυοφορήσουν μια πραγματικά διαφορετική πολιτική πρόταση.

Η πρώτη εμφανίζεται, για την ώρα, ως ένας μάλλον «αδρανής» πολιτικός τελεστής, ως ένας απροσδιόριστος πολιτικός πόλος, που προσδίδει στη διάχυτη και πολύμορφη αντίδραση εναντίον του πολιτικού συστήματος και των θεσμικών εκπροσώπων του, τα χαρακτηριστικά πολιτικής διαμαρτυρίας, που δεν φαίνεται ικανή, για την ώρα, να ριζοσπαστικοποιηθεί πολιτικά, προσανατολιζόμενη προς ενεργητικές μορφές παραγωγής μιας άλλης πολιτικής σχέσης, έξω από τα παγιωμένα πολιτικά σχήματα.
Σε βαθμό που τείνει να διαμορφωθεί, στα διάκενα του πολιτικού σκηνικού, ένας ιδιότυπος τριπολισμός, με την προσθήκη αυτής της βασικής «αδρανούς», η οποία αναδεικνύεται σε εδραίο στοιχείο πολιτικής αναφοράς.

Αποχή που, στο συγκεκριμένο πολιτικό συγκείμενο, μπορεί να ερμηνευθεί διττώς: ως έκφραση, αφενός, έλλειψης εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα και τα κόμματα, αλλά και κρίσης ικανότητας να ανταποκριθούν στην ικανοποίηση του αιτήματος πολιτικής εκπροσώπησης, και, αφετέρου, κρίση ικανότητας να αντιμετωπίσουν, επαρκώς, τα κρίσιμα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος, τα αιτήματα και τις ανάγκες των πολιτών.

Εντεινόμενη αποπολιτικοποίηση
Στο σκηνικό της γενικότερης απαξίωσης εγγράφεται, ασφαλώς, και ένα στοιχείο προϊούσας αποπολιτικοποίησης, απότοκο της έκπτωσης των οργανικών πολιτικών θεσμών και της ασκούμενης πολιτικής, αλλά και αδιαφορίας για τα πολιτικά δρώμενα, που τείνει, τα τελευταία χρόνια, χρόνια σκανδάλων, ευτέλειας των θεσμών, και απαξίωσης της πολιτικής, να εμφανίζεται σε ιδιαίτερα υψηλά ποσά, αν και το εύρος του είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια.

Εκείνο που, ωστόσο, οι εκλογολόγοι προέβλεψαν, κατά το μάλλον ή ήττον, με ακρίβεια, είναι το γεγονός ότι η αποχή έπληξε περισσότερο τα δύο μεγάλα κόμματα, τα οποία εισέπραξαν το κόστος μιας ταραχώδους διακυβέρνησης την τελευταία δεκαετία.

Σύμφωνα, μάλιστα, με εκτίμηση σημαίνοντος εκλογολόγου λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, αυτοί που συντήρησαν το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας του κοινού για τις εκλογές είναι περισσότερο οι ίδιοι οι υποψήφιοι, με τον προσωπικό τους επικοινωνιακό αγώνα για εκλογή και όχι τόσο τα κόμματα, με τον πολιτικό τους λόγο, που παραμένει «ξύλινος», ή τις προτάσεις τους, που μοιάζουν, περισσότερο, με εύηχες υποσχέσεις σε ακαλλιέργητο έδαφος.

Διαδικασίες αποσυσπείρωσης
Ένα κεντρικό ερώτημα που εγείρεται, στο πλαίσιο αυτό, είναι κατά πόσον αυτή η τελευταία, στον βαθμό, κυρίως, που διαλαμβάνει τα χαρακτηριστικά πολιτικής διαμαρτυρίας ή και αδιαφορίας, θα επιταχύνει τις διαδικασίες αποσυσπείρωσης των πολιτών γύρω από τα πολιτικά κόμματα, δημιουργώντας μια πρωτοφανή, για τα κυπριακά πολιτικά θέσμια, κατάσταση, αν όχι θεσμικής «απονομιμοποίησης» του συστήματος εξουσίας, τουλάχιστον ριζικής αμφισβήτησής του, στέλνοντας το μήνυμα για την ανάγκη αλλαγής πλεύσης.

Ερώτημα που θα πρέπει, ασφαλώς, να απαντηθεί υπό τον όρο ενός διαπιστωτικού «πραγματολογικού» δεδομένου, που προεβλήθη κυρίαρχα σ’ αυτές τις εκλογές, και το οποίο είναι η διάχυση της λαϊκής δυσφορίας προς διάφορες κατευθύνσεις, με τη μετουσίωσή της, πέραν της αποχής, σε ισχυρή, μεν, πλην όμως κερματισμένη πολιτική δύναμη αμφισβήτησης, η οποία κλονίζει τους κυρίαρχους πυλώνες του πολιτικού συστήματος και τις κατεστημένες εξουσίες του.