Ω γλυκύ μου έαρ Τζιβαέρι μου…

07:57 14/4/2017 - Πηγή: Sigma Live

Ρ Ω Τ Ο Υ Σ Ε ΤΙΣ νεαρές και τους νεαρούς στις καφετερίες του τηλεοπτικού ρεπορτάζ η δημοσιογράφος, αν ήξεραν τι να ‘ναι άραγε το «έαρ». Εκείνης της γλυκύτατης μελωδίας «ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον», της Μεγάλης Παρασκευής. Ένας είπε ότι πρέπει να σχετίζεται με τα… «αίαρ-κοντίσιονς» των κλιματιστικών συσκευών. Άλλη θυμήθηκε τις «αίαρ-γουαίης» των αερογραμμών.

Καμία απάντηση για την άνοιξη του ετήσιου έαρος και της εαρινής ομορφιάς αναγέννησης της φύσης. Κι η στήλη θυμήθηκε ότι έγραφε πριν χρόνια («ΕΙΡΗΣΘΩ», 3.4.2010), για το θησαυροφυλάκιο της γλώσσας, κάθε άνοιξη, στη Σύνοψη

με τις Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας. Ένα τζιβαέρι (πολύτιμος θησαυρός στο γνωστό και δημοφιλές άσμα), που οι καλές μας εφημερίδες μερίμνησαν ήδη να διανείμουν ξανά στους ενδιαφερόμενους αναγνώστες:

Θ Η Σ Α Υ Ρ Ο Φ Υ Λ Α Κ Ι Ο με πλούτη αμύθητα. Κι ανυπολόγιστης αξίας πολύτιμους λίθους. Η Μεγάλη και Αγία Εβδομάς. Θησαυροφυλάκιο ανεξάντλητο. Που, όσα περισσότερα παίρνεις απ’ αυτό, πλείονα ανακαλύπτεις ότι έχει διαθέσιμα. Για να «κλέβει», να «υπεξαιρεί» και να τα «ιδιοποιείται» -και πολύ καλά κάνει- ο καθένας κι όλος ο κόσμος. Θησαυρός γλώσσας, συν τοις άλλοις.

Ακούς με λίγη προσοχή τα Ευαγγέλια, ακροάζεσαι τα μελωδούμενα κι εντοπίζεις πλήθος ρήσεις και λέξεις της Μεγ. Βδομάδας που χρησιμοποιούνται, μετά από τόσους αιώνες, στον προφορικό και στον γραπτό λόγο, στις εφημερίδες, στα ραδιόφωνα, στις τηλεοράσεις. Από το «δεύρο έξω» το Σάββατο του Λαζάρου, ώς το «βάλω τον δάκτυλόν μου εις τον τύπον των ήλων» του Θωμά, την Κυριακή της Λαμπρής.

Ι Δ Ο Υ ΜΙΚΡΟ δείγμα συλλογής: Εκτός νυμφώνος… Μωραί παρθένοι... Κύμβαλα αλαλάζοντα... Πριν αλέκτορα φωνήσαι... Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι... Ούτε γαμούσιν ούτε εκγαμίζονται... Πρόβατον επί σφαγήν... Εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης... Ου γαρ οίδασι τι ποιούσι... Μνήσθητί μου Κύριε... Επί ξύλου κρεμάμενος... Άρον - άρον... Το φιλί του Ιούδα... Τα τριάκοντα αργύρια... Η κουστωδία... Το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής... Τι χρείαν έχομεν μαρτύρων... Ούκ οίδα τον άνθρωπον... Ου φίλημα Σοι δώσω καθάπερ ο Ιούδας... Ήγγικεν η ώρα… Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή... Αντί του μάννα χολήν... Αποσυνάγωγος… Ουαί υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί... Προς το θεαθήναι... Διϋλίζοντες τον κώνωπα την δε κάμηλον καταπίνοντες... Υποπόδιον των ποδών… Κρανίου τόπος… Εκ δεξιών και εξ ευωνύμων… Όφεις γεννήματα εχιδνών... Τρώγοντες και πίνοντες, γαμούντες και εκγαμίζοντες... Ένιψεν τα χείρας του… Έσχισε τα ιμάτιά του…

Μ Ι Κ Ρ Ο Υ Λ Η Σ στην εκκλησιά, άκουγε την ώρα της Σταύρωσης που έψαλλαν, «λόγχη εκεντήθη ο Υιός της Παρθένου». Ακροαζόταν στα Ευαγγέλια και για τον «κεντυρίωνα». Και νόμιζε ότι το «κεντ», προερχόταν από το «εκεντήθη» και, άρα, «κεντυρίων» ήταν ο λογχοφόρος που κέντησε την πλευρά του Εσταυρωμένου. Χρειάστηκε να μεγαλώσει, να μάθει να διαβάζει τη Σύνοψη, για να προσέξει ότι το «ντυ» του «κεντυρίωνα» ήταν με ύψιλον κι όχι με το ήτα του «εκεντήθη». Κι ότι κεντυρίων είναι λατινιστί centurio ο εκατόνταρχος αξιωματικός της ρωμαϊκής κουστωδίας κι η λέξη σχετίζεται ακόμα και με τα… «σεντ» cent (εκατοστά) του νυν νομίσματος.

Την δε Μεγάλη Παρασκευή, στα Εγκώμια, το «έαρ» του «ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον», δεν έχει σχέση με τα… αίαρ-κοντίσιονς και τις… αίαρ-γουαίης, αλλ’ ότι έαρ είναι η αρχαία ελληνική λέξη για την άνοιξη. Έτσι θεάθηκε με φωσφοριζέ μαρκαδόρο να χρωματίζει όλο και περισσότερες λέξεις και αράδες στις σελίδες της Σύνοψης. Αλλά, βέβαια, η Ανάσταση, η Λαμπρή, το Πάσχα, είναι πάντα, εαρινό ανεξάντλητο θησαυροφυλάκιο με πολύ πιο πολύτιμους από τους γλωσσικούς θησαυρούς.

Κ α λ ή ν Ανάστασιν, ομόγλωσσοι, ομόθρησκοι, ομότροποι…
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ