Οι ουρές των Βρυξελλών και το βέτο της Λευκωσίας

16:48 20/3/2016 - Πηγή: Sigma Live

Η συμφωνία Τουρκίας - ΕΕ είναι ένα πρώτο βήμα για τον περιορισμό του προσφυγικού προβλήματος.

Εάν η συμφωνία θα εφαρμοστεί, πώς και σε ποιο βαθμό και αν θα παράγει αποτελέσματα, είναι θέμα που θα δείξει ο χρόνος. Άρα το διακύβευμα του ανοίγματος των πέντε κεφαλαίων (23-24 δικαιοσύνη και θεμελιώδη δικαιώματα, 15 ενέργεια, 26 πολιτισμός και παιδεία και το 31 για την ασφάλεια), που κρατά παγωμένα η Κυπριακή Δημοκρατία και θέλει η Τουρκία να ανοίξουν άμεσα, δεν δικαιολογούσε την παραμικρή υποχώρηση της Λευκωσίας.

Πρώτο, διότι ακόμη και αν η Κυπριακή Δημοκρατία έκανε

το χατίρι στην Τουρκία και στους εταίρους, το πρόβλημα του προσφυγικού δεν θα επιλυόταν. Άλλωστε, δεν υπάρχει σχέση των πέντε παγωμένων κεφαλαίων με το προσφυγικό. Δεύτερο, ενδεχόμενο άνοιγμα των πέντε κλειδωμένων κεφαλαίων, ώς τον Ιούνιο, θα έδιδε την ευκαιρία στην Τουρκία να αξιώνει και άλλα. Δηλαδή, νέα επιπρόσθετα δώρα.

Λαθρεμπόριο προσώπων και τουρκικές υποχρεώσεις

Συνεπώς, το άνοιγμα των πέντε παγωμένων κεφαλαίων δεν θα είχε όφελος ούτε για την ΕΕ ούτε για την Κύπρο. Το όφελος θα ήταν μόνο για την Τουρκία. Ακόμη και αν η Άγκυρα έπαιρνε όλα όσα αξίωνε, κανείς δεν εγγυάται ότι θα εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις. Απόδειξη είναι ότι εκκρεμούν αυτές προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Άλλωστε, η πολιτική της εκροής προσφύγων είναι αποτέλεσμα συγκροτημένης τουρκικής στρατηγικής, ανάλογης με εκείνη του εποικισμού, για την αποσταθεροποίηση και της Ελλάδας και της ίδιας της ΕΕ.

Το λαθρεμπόριο προσώπων και οι μεταφορές τους γίνονται μπροστά στα μάτια των τουρκικών Αρχών. Εάν θέλουν να το τερματίσουν μπορούν να το πράξουν εν μία νυκτί! Συνεπώς, υπάρχει το εξής ζήτημα: Τόσο η ΕΕ ως τέτοια, καθώς και τα ηγετικά κράτη-μέλη της, όπως η Γερμανία, όσο και η Κύπρος και η Ελλάδα τέθηκαν μπροστά στους τουρκικούς εκβιασμούς επειδή δεν είχαν διαβάσει ορθά το σκηνικό και την τουρκική στρατηγική. Χθες, για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε να συζητούμε εάν δεν θα άνοιγαν τα πέντε παγωμένα κεφάλαια, αλλά ότι, για να ανοίξει ακόμη και αυτό το κεφάλαιο 33, για τον προϋπολογισμό, που δόθηκε ως δώρο στην Τουρκία, θα έπρεπε να είχε ήδη η Άγκυρα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.

Σκληρή γραμμή και βέτο

Εάν κάποιος διαβάσει τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας θα διαπιστώσει ότι έχει αποφασιστεί:

1. Το άνοιγμα του κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμού) ώς τον Ιούνιο και η επιτάχυνση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας με άνοιγμα νέων κεφαλαίων. Τι σημαίνει αυτό; Ότι κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο, στο επόμενο διάστημα, ώς το τέλος του έτους, να επανέλθουν οι Τούρκοι ζητώντας το άνοιγμα των πέντε ή και άλλων κεφαλαίων επειδή δεν λύθηκε το Κυπριακό, προβάλλοντας το πρόσχημα ότι ο διάλογος είναι δικοινοτικός, το πρόβλημα θα λυθεί στην Κύπρο, καθώς και ότι η Άγκυρα είναι τρίτο, απλώς μέρος και όχι κατοχική δύναμη.

Εάν η Λευκωσία ζητούσε προ καιρού πρόσθετες κυρώσεις, λόγω κατοχής, κατά το πρότυπο της Κριμαίας, και αν επέμενε επί της εκπλήρωσης των τουρκικών υποχρεώσεων στην πράξη, οι πιέσεις θα ήταν επί της Τουρκίας και όχι επί της ίδιας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αποδείχθηκε δε, ότι η «σκληρή», ή για άλλους αυτονόητη στάση, που ορθώς τήρησε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης -ότι δηλαδή θα ασκούσε, όπως τόνιζε, ακόμη και βέτο- απέδωσε καρπούς. Και χωρίς αυτή τη μορφή πολιτικής δεν θα είχε την ευκαιρία να εκφράσει την Παρασκευή το βράδυ την πλήρη ικανοποίησή του για τη συμφωνία.

2. Ορθώς έχει επισημάνει ο Πρόεδρος ότι στο θέμα της βίζας για τους Τούρκους πολίτες στην ΕΕ θα πρέπει να τηρηθεί το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο και η αρχή της αμοιβαιότητας, καθώς και ότι δεν θα υπάρχει διάκριση σε βάρος κρατών-μελών. Αυτό σημαίνει ότι:

Α. Εάν η Τουρκία δεν αλλάξει τη νομοθεσία της και αν δεν επιτρέπει την είσοδο στους Κύπριους πολίτες, στην ίδια νομική βάση όπως και πράττει με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, χωρίς, δηλαδή, μεταξύ άλλων, τη συμπλήρωση εντύπου, επί τη βάσει του οποίου να αποκαλούμε τους εαυτούς μας ως πολίτες της «Ελληνοκυπριακής Διοίκησης του Νότου», τότε, λογικά, δεν θα επιλυθεί το θέμα της βίζας ώς τον Ιούνιο.

Β. Εάν επιχειρηθούν οι όποιες εκπτώσεις από τους εταίρους, επειδή η Τουρκία δεν θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, λογική είναι, με όσα έχει πει ο Πρόεδρος, η άσκηση βέτο. Διότι, εάν δεν το πράξει θα αποδεχθεί ότι συναινεί σε μια διαδικασία που υιοθετεί την τουρκική θέση περί της εκλιπούσας Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπό αυτές τις συνθήκες γίνεται αντιληπτό ότι πίσω έχει αχλάδα την ουρά…

Η σημασία της αντιδήλωσης και το προπέτασμα καπνού

Η Άκυρα συνέδεσε το προσφυγικό με το άνοιγμα πέντε ενταξιακών κεφαλαίων, τα οποία κρατά παγωμένα η Λευκωσία, για να πάρει όσα περισσότερα μπορούσε. Όπως τα έξι δις ευρώ. Τρία συν τρία, μετά το 2018. Από την άλλη, όντως ο Πρόεδρος κατάφερε να αποτρέψει επί του παρόντος τις τουρκικές αξιώσεις. Όμως, διερωτάται κάποιος, ποια είναι η εισβάλλουσα χώρα, ποιος ο θύτης και ποιο το θύμα; Συναφώς, τονίζουμε το εξής που θα έπρεπε να διευκρινιστεί, επί μακρόν ή ακόμη και προχθές στις Βρυξέλλες, παρότι είναι αυτονόητο: Η άμεση εκπλήρωση των τουρκικών υποχρεώσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία θα έπρεπε να ήταν και να είναι τεστ της τουρκικής αξιοπιστίας. Εκπλήρωση υποχρεώσεων σημαίνει:

1. Άνοιγμα λιμανιών αεροδρομίων και εναέριου χώρου στη βάση της αποδοχής (acknowledgement).

2. Σεβασμό και εφαρμογή της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που καθορίζει ρητά ότι η ΕΕ αναγνωρίζει στη νήσο Κύπρο ως μοναδικό νόμιμο κράτος αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας και ως εκ τούτου θεωρεί ότι η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της μαζί της και να την αναγνωρίσει ως βασική προϋπόθεση της ενταξιακής διαδικασίας.

Η Τουρκία, βεβαίως, αντιστρέφει τις θέσεις αυτές και επιχειρεί να τις εξουδετερώσει, τονίζοντας τα εξής: Θέλει ως αντάλλαγμα τη λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, όπως συνέβη στην Πρίστινα, και υπό τον έλεγχο του Γιουροκοντρόλ της Κολωνίας. Όμως, οι περιπτώσεις Πρίστινας, δηλαδή Κοσσυφοπεδίου και Κύπρου, δεν είναι οι ίδιες. Εκεί τα πλείστα των κρατών-μελών της ΕΕ και της διεθνούς κοινότητας έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο, ενώ την κατεχόμενη Κύπρο μόνο η Τουρκία. Εάν ανοίξει η Τύμπου, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου, εφόσον η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία θα «αποδεχθεί» (acknowledgement) τις «Αρχές» του ψευδοκράτους, με αποτέλεσμα να εξουδετερωθούν τα ψηφίσματα 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που καθορίζου σαφώς ότι το ψευδοκράτος είναι «μη ισχύον», καθώς και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου.

Ορθώς, λοιπόν, η Κυβέρνηση δεν ενέδωσε στις τουρκικές πάγιες θέσεις διότι, εκτός των άλλων, θα έκλεινε στην ουσία και το Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά, Ακιντζί και Άγκυρα, θα έπαιρναν με τη σφραγίδα της κυπριακή Κυβέρνησης το «acknowledgment», δηλαδή την αποδοχή χωριστής οντότητας και θα έμενε η τελευταία πινελιά της πλήρους νομικής αναγνώρισης των κατεχομένων, οπότε η τουρκική πλευρά θα ήταν πλέον πιο αδιάλλακτη και ο Πρόεδρος θα ήταν σε πλήρη αντίφαση με τον εαυτό του, τις δεσμεύσεις του και σε αντιπαράθεση με τον λαό και την πλειοψηφία των κομμάτων. Θα ήταν αναξιόπιστος και αποδυναμωμένος.

Εκ των πραγμάτων, το χρυσό κλειδί για τη λύση του Κυπριακού, δηλαδή η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου, είναι στο ράφι της ΕΕ, παρότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Συνεπώς, εφόσον η Τουρκία ήθελε να συνδέσει το προσφυγικό με το άνοιγμα νέων τουρκικών κεφαλαίων, και να αποσυνδέσει το Κυπριακό από την ενταξιακή της πορεία, ορθώς η Λευκωσία συνέδεσε το άνοιγμα νέων κεφαλαίων με τις τουρκικές υποχρεώσεις και τη λύση του Κυπριακού.

Μέσα όμως από τη γενική ορθότητα υπάρχουν και οι λεπτομέρειες, και πολιτικές πρακτικές, που απειλούν να εξουδετερώσουν την ορθότητα. Και εξηγούμε: Είναι ή δεν είναι η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου των αρχών και των αξιών της ΕΕ; Είναι ή δεν είναι τμήμα των υποχρεώσεων της Τουρκίας; Δεν νομίζουμε να υπάρχει κανείς που να αμφισβητεί ότι η απάντηση στα ανωτέρω ερωτήματα είναι θετική.

Και όμως, η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου δεν είναι ζήτημα προτεραιότητας. Ούτε είναι ενταγμένη σε στρατηγική για τη διεκδίκηση δημοκρατικής λύσης του Κυπριακού. Δίνεται η εντύπωση ότι η χρήση της γίνεται από τους ημέτερους ως άλλοθι των κακών χειρισμών και της διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Εμφανίζεται ως προπέτασμα καπνού.

Βάση συνομιλιών, μετεξέλιξη και διάδοχα κράτη

Εάν η κυπριακή Κυβέρνηση έθετε ως βάση των συνομιλιών την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου, τότε δεν θα ήταν βάση των συνομιλιών η συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου, διότι η Τουρκία θα αναγνώριζε την Κυπριακή Δημοκρατία. Βεβαίως, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι δεν δέχονται οι Τούρκοι. Ωραία, όσοι προβάλλουν αυτό τον ισχυρισμό ας φωνάξουν την Άγκυρα να τους πει τη λύση και να την υποστηρίξουν δημόσια.

Εάν, πάντως, το Εθνικό Συμβούλιο ήταν επί τούτου ξεκάθαρο, θα αποφεύγονταν οι τουρκικές παρερμηνείες για τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντίθετα, και αυτό είναι πρόδηλο στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, η εισηγήτρια Κάτι Πίρι -με τη ανοχή κυρίως του ΑΚΕΛ αλλά και του ΔΗΣΥ- έστειλε την αντιδήλωση εξορία, στο προοίμιο του κειμένου, αντί να την περιλάβει στην παράγραφο για το Κυπριακό.

Μάλιστα, την εν λόγω παράγραφο κόλλησαν τη συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου, που δεν μπορεί να συνυπάρξει με την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου. Διότι:

Α. Είτε η Τουρκία θα αναγνωρίσει το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνεπώς θα είναι εντός του δικού του νομικού συνταγματικού πλαισίου, που θα γίνει η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το πολιτειακό σύστημα που θα προκύψει θα είναι συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Β. Είτε θα υιοθετηθεί η 11η Φεβρουαρίου, όπως συμβαίνει, που δίδει την ευχέρεια στην τουρκική πλευρά, σε Ακιντζί και Άγκυρα, να προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία, ότι είναι εκλιπούσα, καθώς και ότι ακόμη και αυτή η μετεξέλιξη δεν είναι της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά στηρίζεται σε «δύο συνιδρυτικά κράτη» και σε «πρωτογενές δίκαιο».

Με άλλα λόγια, σε παρθενογένεση και ως εκ τούτου η μετεξέλιξη είναι ενταγμένη στη νομική πρακτική των διάδοχων κρατών.

Μέσα από την πραγματικότητα είναι ουτοπία να πιστεύει κάποιος ότι θα αλλάξει η τουρκική στάση και ότι ο κ. Ακιντζί μπορεί, ακόμη και αν θέλει, να υιοθετήσει πολιτική άλλη από εκείνη της Άγκυρας. Εξ αφορμής των όσων συνέβησαν στις Βρυξέλλες, ο κ. Ακιντζί διά του Εκπροσώπου του δήλωσε, την περασμένη Τετάρτη, ότι κακώς η «ελληνοκυπριακός νότος» δεν ανοίγει στην Τουρκία τα παγωμένα κεφάλαια και ότι αυτή η στάση των Ελληνοκυπρίων έχει αρνητικό αντίκτυπο στο Κυπριακό. Δύο βασικές επί τούτου παρατηρήσεις είναι αναγκαίες:

1. Επιβεβαιώνεται αυτό το οποίο λίαν προσφάτως έχει πει ο Αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, Τουγρούλ Τουρκές, όταν επισκέφθηκε τα κατεχόμενα. Ότι, δηλαδή, με τη λύση οι Τουρκοκύπριοι θα εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Άγκυρας μέσω του συνιστώντος κρατιδίου τους και μέσω της ίδιας της ομοσπονδίας στο σύνολό της, αφού θα είναι ισότιμοι συνεταίροι.

2. Εάν ήταν σήμερα λυμένο το Κυπριακό στο πλαίσιο μας ομοσπονδίας και υπήρχε ένα σοβαρό ζήτημα, όπως αυτό που προέκυψε στις Βρυξέλλες, και η Τουρκία εκβίαζε, ποια θα ήταν η θέση του ομόσπονδου πολιτειακού συστήματος;

Δύο είναι τα τινά: Ή άλλα θα έλεγαν οι Ελληνοκύπριοι και άλλα οι Τουρκοκύπριοι, οπότε θα ξεσπούσε ακόμη και κίνδυνος διάλυσης ή οι Ελληνοκύπριοι και θα εναρμονίζονταν με την Τουρκία. Δηλαδή θα είχαμε καθεστώς «φιλανδοποίησης» και προτεκταροποίησης.

Στου κουφού την πόρτα…

Με αυτή, λοιπόν, την Τουρκία θα υπογράψουμε συμφωνία; Που δεν σέβεται τίποτε; Με ποια εμπιστοσύνη; Και ποιος θα μαζέψει την Άγκυρα; Ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας; Ή η ΕΕ; Είδαμε τι έγινε και στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, όπου εγγυήθηκαν τη λύση. Υπάρχει διάλυση! Και ας τερματιστεί το κακόγουστο δίλημμα κάποιων που ερωτούν: Και τι θέλετε, πόλεμο; Ούτε πόλεμο θέλουμε ούτε αναίμαχτη υποταγή, στη βάση μιας λύσης που θα νομιμοποιεί τη διχοτόμηση και θα καθιστά τη μελλοντική κατάσταση χειρότερη από την υφιστάμενη.

Από αυτές τις στήλες πολλάκις έχουμε δώσει εναλλακτικές επιλογές, όπως και σήμερα, με την ενεργοποίηση της παροπλισμένης αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου, που είναι ασπίδα και δόρυ μαζί, αφού αξιώνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Παλαιότερα δε, είχαμε αναφερθεί σε στρατηγικές συμμαχίες με το Ισραήλ και άλλους, για αποτροπή της τουρκικής απειλής. Πού να ακούσουν όμως οι πάνσοφοι;… Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα.

Τώρα δε, που έρχονται εκλογές, άλλοι με σφυροδρέπανα, άλλοι με φουστανέλες ενόψει και εορτασμών της 25ης Μαρτίου και της 1ης Απριλίου και άλλοι με γιαταγάνια ή με τις υποθήκες του Μακάριου και του Τσε Γκεβάρα -ό,τι θυμηθεί και με ό,τι βολεύεται ο καθένας- δημιουργούν ένα κομματικό σκηνικό που θυμίζει «group therapy». Στο σκηνικό δένουν οι στρατοί υποψηφίων, ικανών και ανικάνων, και η μικροπολιτική και δημαγωγική κουλτούρα που έχουν την τιμητική τους… Να είναι στα «high τους».