Οι τοποθετήσεις των ελλαδικών κομμάτων για την Συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου

15:55 26/8/2020 - Πηγή: Sigma Live

Οι τοποθετήσεις των εισηγητών των κομμάτων για τις συμφωνίες για τις ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο είχαν ως εξής:

Τ. Χατζηβασιλείου (ΝΔ): Η Ελλάδα κατοχυρώνει στην πράξη τα δικαιώματά της

    Ιστορικές χαρακτήρισε ο Τάσος Χατζηβασιλείου, γενικός εισηγητής της πλειοψηφίας και βουλευτής Σερρών της ΝΔ,

τις δύο συμφωνίες που κυρώνονται σήμερα από τη Βουλή, με τις οποίες για πρώτη φορά η Ελλάδα καθορίζει αποκλειστικές οικονομικές ζώνες. Ο εισηγητής έκανε λόγο για μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού προσωπικά, που διαπραγματεύτηκε με υπευθυνότητα και γνώμονα την προστασία του εθνικού συμφέροντος.

    Απαντώντας στην κριτική της αντιπολίτευσης, τόνισε ότι με τις δύο συμφωνίες, η κυβέρνηση κλείνει εκκρεμότητες δεκαετιών, αποδεικνύοντας εμπράκτως ότι εφαρμόζει μια στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα αυτοπεποίθησης και αποφασιστικότητας προς πάσα κατεύθυνση.

    Στο αίτημα ονομαστικής ψηφοφορίας του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Χατζηβασιλείου κατηγόρησε ευθέως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ότι προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στους υποστηρικτές της συμφωνίας και σε εκείνους που ζητούν στείρα αντιπολίτευση. «Ο κ. Τσίπρας στο Φόρουμ Δελφών ζήτησε συμφωνία με την Αίγυπτο και διευκρίνισε ότι συμφωνεί και με τη μερική οριοθέτηση. Τώρα επιλέγει την υπεκφυγή του "παρών". Στόχος είναι να εξασφαλίσει την εσωκομματική του ηρεμία. Καμία υπεύθυνη πολιτική δύναμη, όμως, δεν μπορεί να υπεκφεύγει από μείζονα εθνικά ζητήματα, όπως είναι αυτά που συζητούμε σήμερα», υπογράμμισε ο κ. Χατζηβασιλείου. «Στα εθνικά ζητήματα δεν χωρούν "παρών". Τα εθνικά θέματα θέλουν καθαρές θέσεις», τόνισε.

    Ο εισηγητής εξήγησε ότι τα δύο κείμενα αποτελούν αδιάψευστη απόδειξη ότι η κυβέρνηση και η ελληνική διπλωματία ασκούν υπεύθυνη και τολμηρή εξωτερική πολιτική, με σιγουριά και αποφασιστικότητα, εξασφαλίζοντας το δικαίωμα των νησιών σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Τόνισε, δε, ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, κλείνει μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική της χώρας.

    «Ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες, με την αυξημένη τουρκική προκλητικότητα, οι δύο συμφωνίες εξασφαλίζουν για την Ελλάδα πολύ περισσότερα από εκείνα που ρητά περιγράφουν. Στέλνουν παντού το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι μια ήρεμη δύναμη. Μια δύναμη που δεν επικαλείται απλώς το Διεθνές Δίκαιο. Αλλά πλέον αποδεικνύει ότι μπορεί να το αξιοποιεί για να κατοχυρώνει στην πράξη τα δικαιώματά της» υπογράμμισε ο κ. Χατζηβασιλείου.

Γ. Κατρούγκαλος (ΣΥΡΙΖΑ): Δεν ξέρουμε ποια μεθοδολογία ακολουθήθηκε

    Εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, ο Γιώργος Κατρούγκαλος είπε ότι οι δύο συμφωνίες δεν ακολουθούν τον κανόνα της πλήρους επήρειας των νησιών. Ειδικότερα ως προς τη συμφωνία με την Αίγυπτο είπε ότι δεν ξέρουμε τι επήρεια έχουν τα νησιά, δεν ξέρουμε τις γραμμές βάσεις, δεν ξέρουμε τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, δεν είναι η μεθοδολογία του δόγματος Μολυβιάτη. Τάχθηκε επίσης υπέρ μιας εθνικής στρατηγικής και εθνικής ενότητας, την οποία -όπως είπε- αρνήθηκε η κυβέρνηση. Τόνισε πάντως ότι «σας δώσαμε το ελαφρυντικό της αμφιβολίας επιλέγοντας το "παρών" και όχι αρνητική στάση απέναντι στη συμφωνία αυτή, ούτως ώστε να είχατε τη δυνατότητα να δώσετε τις απαραίτητες διευκρινίσεις. Γιατί αποδεχόμαστε ότι εάν ενταχθεί σε ένα εθνικό σχέδιο στρατηγικής, πράγματι μπορεί να διεμβολίσει η σύμβαση με την Αίγυπτο το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο αλλά δεν ακυρώνει αυτόματα τη συμφωνία. Όπως προσέθεσε, οι στιγμές είναι ιστορικές:

«Η κλιμάκωση της επιθετικότητας της Τουρκίας έχει πράγματι λάβει νέες ποιοτικά πρωτόγνωρες διαστάσεις. Κι ο καθένας από εμάς ως εκπρόσωπος του έθνους έχει ατομική ευθύνη να τοποθετηθεί απέναντι στις ιστορικές αυτές προκλήσεις. Γι' αυτό ζητάμε ονομαστική ψηφοφορία, ώστε ο καθένας ατομικά και κάθε πολιτική δύναμη να πάρει τις ευθύνες της και να αντιμετωπίσει την ιστορία. Εμείς θα το κάνουμε με το αίσθημα πατριωτικής ευθύνης που πάντα μας χαρακτήριζε».

Β. Κεγκέρογλου (ΚΙΝΑΛ): Τηρούμε υπεύθυνη και πατριωτική στάση

   Στη θετική ψήφο του Κινήματος Αλλαγής στα νομοσχέδια κύρωσης των συμφωνιών αναφέρθηκε ο εισηγητής του κόμματος Αλλαγής, Βασίλης Κεγκέρογλου.

«Η υπεύθυνη στάση μας με τις προτάσεις που καταθέτουμε για να συμπεριληφθούν στην κύρωση, εκπορεύονται από τον πατριωτικό χαρακτήρα της παράταξής μας και τη σταθερή επιδίωξή μας για τη διασφάλιση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων μας», είπε ο κ. Κεγκέρογλου. Αφού σημείωσε ότι θεωρεί επαρκή τη συμφωνία με την Ιταλία, για την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία είπε ότι πρέπει να περιλαμβάνει την εξής δήλωση του υπουργού Εξωτερικών:

   1ον ότι η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι τμηματική και όπως προβλέπει η σύμβαση θα υπάρξει συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση της μεταξύ τους οριοθέτησης τόσο από το σημείο Ε δυτικώς μέχρι τα όρια της λιβυκής ΑΟΖ, όσο και από το σημείο Α ανατολικώς μέχρι τα σύνορα της γειτονικής ΑΟΖ και

   2ον η πλήρης επήρεια της Κρήτης, των παρακείμενων σ' αυτήν νησίδων και της Ρόδου που δεν συμπεριλαμβάνονται στο σύνολό τους στο οριοθετούμενο τμήμα της ΑΟΖ μεταξύ του 26ου και 28ου μεσημβρινού θα τεθεί προς υπολογισμό στη μελλοντική οριοθέτηση δυτικά του 26ου μεσημβρινού και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού μαζί με την πλήρη επήρεια όλων των νήσων του συμπλέγματος Καστελόριζου στην περιοχή αυτή.

Γ. Μαρίνος (ΚΚΕ): Αυτός που κερδίζει είναι τα ενεργειακά μονοπώλια

Ο εισηγητής του ΚΚΕ Γ. Μαρίνος είπε ότι η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς «με πρωτοβουλία των Αμερικανών, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προωθείται η γενικότερη διευθέτηση στην περιοχή, που μέρος της είναι η συνεκμετάλλευση θαλάσσιων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου και η διχοτόμηση της Κύπρου, στο πλαίσιο ενός μεγάλου συμβιβασμού των αστικών τάξεων». Επίσης ότι οι συμφωνίες της κυβέρνησης με Ιταλία και Αίγυπτο «υπηρετούν ή διευκολύνουν τον μεγάλο συμβιβασμό […] Οι πανηγυρισμοί έχουν κοντά πόδια. Οριοθέτηση ΑΟΖ έκανε η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και άλλα κράτη, αλλά αυτός που κερδίζει είναι τα ενεργειακά μονοπώλια και χαμένοι είναι οι λαοί που μπαίνουν σε περιπέτειες, γιατί αυτή είναι η καπιταλιστική ζούγκλα», σημείωσε ο κ. Μαρίνος

Α. Μυλωνάκης (Ελληνική Λύση): Καταψηφίζουμε τις συμφωνίες

   Εγκληματική χαρακτήρισε την κύρωση των συμφωνιών ο εισηγητής της Ελληνικής Λύσης, Αντώνης Μυλωνάκης, καθώς, όπως είπε στη συμφωνία με την Ιταλία η μέση γραμμή εξαφανίστηκε, ενώ στη συμφωνία με την Αίγυπτο εξαφανίζεται το σύμπλεγμα της Μεγίστης και δίδεται μερική επήρεια σε μεγάλα νησιά μας. Πολύ φοβάμαι ότι θα έρθετε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κάτω από την πίεση και τον εκβιασμό των Τούρκων, οι οποίοι αντί να φύγουν από την περιοχή, όπως έχει ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση, παραμένουν» είπε ο κ. Μυλωνάκης ο οποίος πρότεινε «άμεσα να γίνει μια σύγκληση των πολιτικών αρχηγών».

Σ. Σακοράφα (ΜέΡΑ25): Βιώσιμη λύση μόνο μέσω περιφερειακής διάσκεψης

Η εισηγήτρια του ΜέΡΑ25, Σοφία Σακοράφα, είπε ότι και οι δύο αυτές συμφωνίες δεν θα είχαν υπογραφεί εάν δεν είχε προηγηθεί το «διαβόητο» μνημόνιο Ερντογάν-Σαράτζ. «Ο αντανακλαστικός χαρακτήρας των συμφωνιών καθορίζει και τις ατέλειες του περιεχομένου τους [...] Στις δύο συμφωνίες δεν τηρείται ο κανόνας της πλήρους επήρειας των νησιών». Όπως υπογράμμισε η κ. Σακοράφα, «μια βιώσιμη λύση, με ασφάλεια και προοπτική, μπορεί να υπάρξει μόνο μέσω μιας περιφερειακής διεθνούς διάσκεψης όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, με αντικείμενο τη διευθέτηση των ορίων ΑΟΖ και θαλάσσιων ζωνών». Μια τέτοια διεθνής διάσκεψη θα απαλλάξει την περιοχή από πολυετείς διακρατικές συγκρούσεις και πολιτικά παίγνια, με αδιέξοδες διπλωματικές επιπλοκές, μεθοδεύσεις θερμών επεισοδίων και πολεμικές εντάσεις. Ταυτόχρονα, δε, ακυρώνει αυτόματα την ιδιοτελή επεμβατική διάθεση οποιασδήποτε τρίτης χώρας.

Ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή κατά τη συζήτηση για την κύρωση των συμφωνιών για οριοθέτηση Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών με την Ιταλία και την Αίγυπτο

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Πριν αναφερθώ στο αποκλειστικό θέμα της σημερινής μας συζήτησης, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εκφράζοντας για ακόμα μια φορά τα συγχαρητήριά μου στο Λιμενικό μας Σώμα. Όπως και στις Ένοπλες Δυνάμεις, που συνεργάστηκαν χθες το βράδυ σε αντίξοες συνθήκες, στη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης που έγινε τους τελευταίους μήνες στο Αιγαίο, δυτικά της Χάλκης. Κάτω από δύσκολες συνθήκες, σχεδόν 100 ζωές σώθηκαν, περιθάλπονται από το ελληνικό κράτος. Είναι μία ακόμα τρανή απόδειξη ότι η δράση μας στις θάλασσες δεν είναι μόνο εθνική, αλλά και ανθρωπιστική. Και είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους επιμένουν να διαδίδουν fake news για δήθεν αδιαφορία της Ελλάδας για ανθρώπους οι οποίοι κινδυνεύουν στη θάλασσα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η σημερινή συνεδρίαση είναι μια συνεδρίαση ξεχωριστής σημασίας, καθώς η Βουλή των Ελλήνων καλείται να κυρώσει δύο εμβληματικές συμφωνίες με την Ιταλία και με την Αίγυπτο. Δύο επίσημα κείμενα, που οριοθετούν τις θαλάσσιες ζώνες μεταξύ των χωρών μας. Στα οποία, όμως, καταγράφονται και ρητές ρυθμίσεις, καθοριστικές για τα ευρύτερα εθνικά μας συμφέροντα. Έχουν, συνεπώς, μείζον ιστορικό και πολιτικό βάρος.

Ακριβώς γι’ αυτό θα ήθελα να επισημάνω -το έκανε και ο Υπουργός Εξωτερικών στη συζήτηση που έγινε στην αρμόδια Επιτροπή- ότι ο λόγος μας, ειδικά σήμερα, πρέπει να είναι και μετρημένος και υπεύθυνος. Γιατί τα όσα θα ακουστούν σε αυτή την αίθουσα αποτελούν εξ αντικειμένου τεκμήρια, τα οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί κάποιοι να θελήσουν να τα χρησιμοποιήσουν για να υπονομεύσουν την εθνική στρατηγική της χώρας. Ας είμαστε, λοιπόν, ειδικά σήμερα, ιδιαίτερα προσεκτικοί. Γι’ αυτό και θα μιλήσω μόνο μια φορά, πρόθεσή μου είναι να μην δευτερολογήσω.

Οι δύο συμφωνίες που έχουμε ενώπιόν μας υπογράφηκαν με διαφορά λίγων μόνο εβδομάδων, επιλύοντας όμως εκκρεμότητες δεκαετιών με τα γειτονικά κράτη. Εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο. Αναγνωρίζοντας, ταυτόχρονα, εθνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα με κυριαρχικά δικαιώματα στη θάλασσα σε όλα τα νησιά μας. Και διεμβολίζουν, τέλος, παράνομες ενέργειες στην περιοχή, εγκαθιστώντας έτσι στις θάλασσές μας μία νέα πραγματικότητα ειρήνης και ασφάλειας.

Πάνω από όλα όμως, οι δύο αυτές Συνθήκες σηματοδοτούν την επιστροφή της Ελλάδας σε έναν ρόλο που όχι απλά τον δικαιούται, αλλά οφείλει κιόλας να τον δικαιώνει καθημερινά. Το ρόλο του εγγυητή των ανατολικών συνόρων αλλά και των συμφερόντων της Ευρώπης στη Μεσόγειο. Το ρόλο του πρεσβευτή του Διεθνούς Δικαίου. Το ρόλο του σταθερού βραχίονα διαλόγου και συνεργασίας σε αυτήν την πολύ ταραγμένη πλευρά του χάρτη.

Είναι ακριβώς αυτός ο ρόλος που της αναγνωρίζεται διεθνώς, όλο και πιο έντονα. Γι’ αυτό και, μόλις προ ημερών, ο Πρόεδρος Macron καθιέρωσε τον βαρυσήμαντο όρο «ευρωπαϊκή κυριαρχία» στη «θάλασσά μας», αναφερόμενος στη Μεσόγειο: «Mare nostrum», «θάλασσά μας», θυμίζω ότι ήταν τα λόγια του. Ενώ και η Καγκελάριος Merkel μίλησε ανοιχτά για «δικαιώματα των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αμφισβήτηση των οποίων δεν μπορεί να γίνει ανεκτή».

Πρόκειται για σημαντικές δηλώσεις που παράγουν πολιτικά γεγονότα. Πλαισιώνονται, βέβαια, από ανάλογες τοποθετήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ισραήλ, αλλά και σημαντικών χωρών του Αραβικού Κόσμου. Γιατί, πράγματι, οι συμφωνίες της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Ιταλία είναι διμερείς, έχουν όμως ισχύ έναντι πάντων. Εκπέμπουν μία οικουμενική ακτινοβολία. Γιατί εμπλουτίζουν τη διεθνή πρακτική με ένα φωτεινό παράδειγμα διακρατικής συνεννόησης, στηριζόμενης στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Είναι μία απόδειξη ότι η συστηματική διπλωματία μπορεί, τελικά, να ξεπεράσει εμπόδια τα οποία φαίνονται ανυπέρβλητα και να φέρει λύσεις αμοιβαία επωφελείς. Αξίζουν, λοιπόν, συγχαρητήρια στον Υπουργό και στα στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών, που εργάστηκαν αθόρυβα και μεθοδικά. Και διαπραγματεύτηκαν, όχι μόνο με δυναμισμό αλλά και με δεξιοτεχνία, με τους ξένους ομολόγους τους, ώστε να φτάσουμε τελικά σε αυτήν τη διπλή εθνική επιτυχία.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Γνωρίζετε ότι για κάθε εξέλιξη στα εθνικά μας μέτωπα ενημερώνω προσωπικά τους πολιτικούς αρχηγούς. Αυτό συνέβη και πριν -το τονίζω- πριν από την υπογραφή της Συνθήκης με την Αίγυπτο. Και ειδικά για τις δύο πρόσφατες συμφωνίες, ο Υπουργός Εξωτερικών έχει ήδη κάνει αναλυτική παρουσίαση στα κόμματα. Ενώ και εδώ, στη Βουλή, τόσο σε επίπεδο Επιτροπής όσο και σε επίπεδο Ολομέλειας η συζήτηση είναι, νομίζω -όσο επιτρέπει το θέμα- αναλυτική. Γι’ αυτό και από αυτό εδώ το βήμα θα περιοριστώ σε μερικά μόνο σχόλια, ακολουθώντας τη χρονολογική διαδοχή των γεγονότων:

Αρχές Ιουνίου, λοιπόν, οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ιταλίας υπογράφουν τη συμφωνία καθορισμού των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Μαζί της, γνωστοποιείται και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η σύμφωνη γνώμη των δύο μερών να υπάρξει, στο μέλλον, κατάλληλη τροποποίηση στο Παράρτημα του Κανονισμού περί Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Η Συμφωνία αυτή, ασφαλώς αποτελεί ένα ξεχωριστό ορόσημο. Είναι η πρώτη που υπογράφει η χώρα μας, η πρώτη που θεσπίζει τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με μία γειτονική χώρα. Αλλά και γιατί απαντά θετικά στα εθνικά ζητούμενα. Στηρίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας, υιοθετεί τη μέση γραμμή ως μέθοδο χάραξης των ζωνών, αναγνωρίζοντας υφαλοκρηπίδα στα νησιά και κυριαρχικά δικαιώματα στις θάλασσες γύρω απ’ αυτά. Καθώς, μάλιστα, η Συνθήκη με την Ιταλία ακολουθεί την οριογραμμή του 1977 -κάτι το οποίο, εξάλλου, συνηθίζεται στην πρακτική και στη νομολογία των οριοθετήσεων- κατοχυρώνει την ταύτιση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε ό,τι αφορά το εύρος τους.

Αποδεικνύεται, έτσι, ότι η χώρα παραμένει αμετακίνητη στις πάγιες θέσεις της για τη μέθοδο της μέσης γραμμής αλλά και σχετικά με την επήρεια των νησιών, ακόμη και όταν αυτά βρίσκονται απέναντι από ηπειρωτικές ακτές άλλης χώρας με μεγαλύτερη έκταση. Γι’ αυτό και έναντι της όποιας μειωμένης επήρειας ορισμένων μικρών νησιών αντιπαραβάλλονται μετακινήσεις της μέσης γραμμής υπέρ της Ελλάδας σε άλλα σημεία της οριοθέτησης.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Η συνεννόηση με την Ιταλία αποτέλεσε τον προπομπό, αποτέλεσε το αναγκαίο προστάδιο για τη συμφωνία με την Αίγυπτο. Στο ίδιο πνεύμα πάντα: Οι άριστες διμερείς μας σχέσεις να αναβαθμιστούν με τον καθορισμό Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Με το ίδιο υπόβαθρο: Το Δίκαιο της Θάλασσας. Και τον ίδιο πάντα στόχο: Να υπηρετηθούν τα εθνικά συμφέροντα παράλληλα με την υπέρβαση ενός χρόνιου αδιεξόδου.

Γιατί γνωρίζετε καλά ότι με την Αίγυπτο το ζήτημα αυτό ανατρέχει στη δεκαετία του ’80. Διμερείς συζητήσεις ξεκίνησαν το 2005, στροβιλίζονταν σε 14 αλλεπάλληλους γύρους, έμοιαζαν να μην έχουν τέλος. Και όλα αυτά, ενώ τα κενά από την πολύχρονη ελληνο-αιγυπτιακή διστακτικότητα επιχειρούσαν να καλύψουν τρίτοι εμπλεκόμενοι. Με άκυρες και προκλητικές αποφάσεις που πολλαπλασιάζουν τις δυσκολίες.

Στη διαβούλευση αυτή, προτεραιότητά μας υπήρξε η συμφωνία να συνομολογηθεί βάσει της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Γιατί ακριβώς είναι αυτή που καθιερώνει τις αρχές της θαλάσσιας οριοθέτησης. Αναγνωρίζει στα νησιά κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες. Όπως και το κρίσιμο δεδομένο ότι, σε θάλασσες όπως η Μεσόγειος, η έκταση και τα όρια της υφαλοκρηπίδας ταυτίζονται με αυτά της ΑΟΖ. Η υφαλοκρηπίδα, εξάλλου -το γνωρίζετε καλά- ισχύει «εξυπαρχής» και «αυτοδικαίως» -«ab initio» και «ipso facto», όπως λένε οι νομικοί. Και ασφαλώς τίποτα δεν εμποδίζει τη χώρα μας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Όποτε, βέβαια, η ίδια το κρίνει αυτό σκόπιμο.

Ταυτόχρονα, επελέγη καταρχάς ο δρόμος της μερικής οριοθέτησης. Βέβαια -προσέξτε- ήδη από το πρώτο άρθρο, τα δύο μέρη δεσμεύονται ρητά να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις για τη συνέχιση της οριοθετικής γραμμής.

Η άμεση οριοθέτηση ήταν αναμφίβολα επείγουσα, καθώς στην περιοχή εξελίσσεται η παράνομη επιχείρηση της Τουρκίας να συναλλαγεί με δυνάμεις της Λιβύης σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων άλλων χωρών. Εξάλλου, ταχεία μερική οριοθέτηση είχε προτείνει -και δημόσια- και η Αξιωματική Αντιπολίτευση. Συμφωνήσαμε, έτσι, σε μια γραμμή οριοθέτησης που εξυπηρετεί τα συμφέροντα αμφοτέρων. Δεν θα επεκταθώ στις λεπτομέρειες, που αποτυπώνονται στους σχετικούς χάρτες. Θα σημειώσω, όμως, τρία κομβικά σημεία:

Πρώτον, η ελληνική ζώνη κυριαρχικών δικαιωμάτων αυξάνεται, τώρα, σχεδόν κατά 38.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Που προστίθενται στα 76.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που προέκυψαν από τη συμφωνία με την Ιταλία.

Δεύτερον, η τελική γραμμή οριοθέτησης επιβεβαιώνει πως τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και αντίστοιχη υφαλοκρηπίδα. Δεδομένο καίριο και για το Καστελόριζο.

Τρίτον, η Ελλάδα διατηρεί ενεργά τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Τόσο στην περιοχή ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού, όσο και δυτικά του 26ου. Πάντα στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας.

Σχετικά με το τελευταίο πρέπει να τονιστεί ότι η Αίγυπτος, στη διάρκεια των συζητήσεων και μετά από πολλές συζητήσεις -και δικές μου με τον Πρόεδρο el-Sisi- αναμόρφωσε την αρχική, άκαμπτη θέση της η συμφωνία να αφορά μόνον το χώρο μεταξύ 26ου και 28ου Μεσημβρινού. Δέχθηκε, δηλαδή, η διαπραγμάτευση να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί με ευρύτερο, πια, αντικείμενο. Συνομολογώντας, πάντως, ότι αυτή η μερική οριοθέτηση είναι τελική και απόλυτα δεσμευτική.

Με άλλα λόγια, το Κάιρο απέρριψε δελεαστικές προτάσεις οι οποίες υποτίθεται ότι θα απέφεραν στην Αίγυπτο πολύ μεγαλύτερο θαλάσσιο και υποθαλάσσιο χώρο. Ταυτόχρονα, δεσμεύτηκε να βαδίσει με την Αθήνα το δρόμο της οριστικής οριοθέτησης και των υπόλοιπων περιοχών. Εξουδετέρωσε, στην πράξη, δηλαδή, τις μεθοδεύσεις Άγκυρας - Τρίπολης. Καταδεικνύοντας το ανυπόστατο των τουρκικών βλέψεων, αλλά και δικαιώνοντας τις ελληνικές θέσεις σχετικά με τα κυριαρχικά δικαιώματα στην οριοθετηθείσα περιοχή.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το εθνικό, πολιτικό και συμβολικό φορτίο των συμφωνιών που θα κυρώσει σήμερα η Βουλή είναι πολύ μεγαλύτερο από τις εκτάσεις στις οποίες αναφέρονται. Γιατί η διευθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών με τις γειτονικές μας χώρες αίρει, όπως είπα, χρόνιες εκκρεμότητες. Επαναφέρει το Διεθνές Δίκαιο ως κύριο ρυθμιστή των διακρατικών σχέσεων, επικυρώνοντας όλα τα εθνικά μας ζητούμενα. Και, τέλος, επιτρέπει την αξιοποίηση κοινών πόρων. Μετατρέπει, με άλλα λόγια, τις θάλασσες που χωρίζουν τα κράτη σε πηγές ευημερίας που ενώνουν τους πολίτες τους.

Πάνω από όλα όμως, οι Συνθήκες με την Ιταλία και την Αίγυπτο επαναθεμελιώνουν στην περιοχή ένα καθεστώς νομιμότητας. Περιθωριοποιούν αυθαίρετες μονομερείς πρακτικές. Και αποδεικνύουν ότι η συνεργασία έχει τρόπο να αποκτά και αυστηρό νομικό πρόσημο, ώστε να γίνεται ανάχωμα στις πιο βίαιες συμπεριφορές.  Και όλα αυτά δεν προέκυψαν, ασφαλώς, ούτε ξαφνικά ούτε τυχαία: Έχουν προηγηθεί πολυμερής, πολυεπίπεδη συνεργασία της χώρας με το Ισραήλ, με την Κύπρο, με την Αίγυπτο, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τη Σαουδική Αραβία. Σχεδόν εβδομαδιαίες οι επαφές μου με Ευρωπαίους ηγέτες. Η ενδυνάμωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, σταθερές συνεννοήσεις με όλο τον Αραβικό Κόσμο. Και ο καθοριστικός ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια.

Είναι αλήθεια ότι, κατά περιόδους, η εξωτερική πολιτική της χώρας έμοιαζε να έχει μόνο αμυντικά χαρακτηριστικά. Και ρυθμούς μάλλον αργούς, που μετέθεταν τις όποιες εξελίξεις στο μέλλον. Η ακινησία, όμως, περιθωριοποιεί όταν οι συσχετισμοί γύρω μας αλλάζουν αδιάκοπα. Η αδράνεια συχνά περιορίζει τις εθνικές στοχεύσεις. Κι όμως, η αναβλητικότητα δεν απέχει από την παθητικότητα, συχνά οι σημερινοί ενδοιασμοί κινδυνεύουν να γίνουν αυριανοί οδυνηροί συμβιβασμοί.

Επί 46 χρόνια, επικαλούμασταν κυριαρχικά δικαιώματα στα οποία ουδέποτε δώσαμε διμερή νομική υπόσταση. Θυμίζω ότι, ενώ η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ δεν συνιστούν εθνική επικράτεια, αποτελούν πεδίο άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αλλά για να συμβεί αυτό, πρέπει πρώτα απ’ όλα οι θαλάσσιες ζώνες να οριοθετηθούν, σύμφωνα, πάντα, με το Δίκαιο της Θάλασσας. Ε λοιπόν, αυτήν την ενεργή διπλωματία ακολουθεί σήμερα η πατρίδα μας. Μία πολιτική, η οποία ξεδιπλώνεται σταδιακά, σε κάθε μέτωπο που την αφορά. Πολύ περισσότερο, καθώς σήμερα υπάρχουν δυνάμεις που σπεύδουν να καλύψουν κενά, καραδοκούν για να δημιουργήσουν τετελεσμένα. Εκλαμβάνοντας, όπως φαίνεται, τη νομιμότητα ως αμηχανία και το δικό τους θράσος ως αδυναμία του άλλου. Κάνουν, όμως, μεγάλο λάθος! Γιατί η ολιγωρία δεν έχει, πια, θέση στην εξωτερική μας πολιτική.

Εδώ και ένα χρόνο, η Κυβέρνηση αυτή μιλά λίγο, αλλά δρα πολύ. Εντάσσει τα συμφέροντα του τόπου στη συγκυρία. Συνδυάζει αποφασιστικότητα με ευελιξία. Συγκροτεί συμμαχίες με οδηγό το Διεθνές Δίκαιο. Και, κυρίως, δεν διστάζει να παίρνει τολμηρές πρωτοβουλίες, πρωτοβουλίες που φέρνουν αποτέλεσμα σε όλες τις ανοιχτές προκλήσεις.

Αυτό απέδειξαν και οι χειρισμοί μας στον Έβρο που οδήγησαν σύσσωμη την Ευρώπη να υπερασπιστεί δυναμικά τα ανατολικά της σύνορα, όχι μόνο τα σύνορα της Ελλάδας, τα σύνορα της Ευρώπης.

Αυτό φάνηκε και από την πρώτη επιστολή που υπέγραψα με ακόμα οκτώ ηγέτες, που αποδείχτηκε προάγγελος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτό προκάλεσε την πρόσφατη ενεργό συμπαράταξη της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτά βεβαιώνουν, τώρα, οι συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Είναι το αποτέλεσμα ενός νέου πατριωτισμού που αποτελεί όμως, πλέον, πυξίδα της χώρας στη διεθνή σκηνή.

Στο πλαίσιο αυτό, ανακοινώνω σήμερα στην εθνική αντιπροσωπεία ότι άμεσα, με νομοσχέδιο που θα καταθέσει η Κυβέρνηση, η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη προς Δυσμάς από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια! Η Ελλάδα μεγαλώνει. Το έχουν πει κι άλλοι, εμείς όμως είμαστε αυτοί που το κάνουμε πράξη. Προβαίνουμε, έτσι, σε μία θαλάσσια περιοχή -συγκεκριμένα αυτή του Ιονίου και των Ιονίων Νήσων μέχρι και το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου- στην άσκηση ενός αδιαμφισβήτητου κυριαρχικού δικαιώματός μας, σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Ένα δικαίωμα, το οποίο η χώρα μας επιφυλάσσεται να ασκήσει μελλοντικά και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές. Και το οποίο  έχουν ήδη ασκήσει οι γείτονές μας. Με σεβασμό στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και την εφαρμογή της μέσης γραμμής, εκεί που η απόσταση μεταξύ των ακτών είναι μικρότερη από τα 24 μίλια.

Ο Υπουργός Εξωτερικών έχει ήδη ενημερώσει τους ομολόγους του της Ιταλίας και της Αλβανίας για αυτή μας την απόφαση. Και σύντομα θα επισκεφθεί τα Τίρανα, για να συζητήσει με την αλβανική κυβέρνηση την οριστική επίλυση της εκκρεμότητας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Με βάση, προφανώς, τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, της οποίας και οι δύο χώρες είμαστε συμβαλλόμενα μέρη.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Ίσως δεν υπάρχει καλύτερη επιβεβαίωση της ορθότητας των επιλογών μας από τις σπασμωδικές αντιδράσεις που αυτές προκαλούν, δυστυχώς, στη γειτονική Τουρκία. Όχι, βέβαια στο λαό της, αλλά στην ηγετική της ομάδα. Ένα επιτελείο που επιμένει να χρησιμοποιεί τα λόγια μόνο για να φωνασκεί και όχι για να συζητά. Και τις πράξεις μόνο για να προκαλεί και όχι για να συνθέτει.

Γι’ αυτό και αιχμαλωτίζεται όλο και πιο πολύ στα δίχτυα της πολιτικής και διπλωματικής απομόνωσης. Γιατί τι άλλο από ολική αποτυχία μπορεί να σημαίνει η καταδίκη των ενεργειών της Άγκυρας στη Μεσόγειο από όλη την παγκόσμια κοινότητα; Και πόσο διαφορετική από έναν απεγνωσμένο παροξυσμό μπορεί να είναι η τελευταία προκλητική απόφαση να μετατραπεί σε τζαμί το πανανθρώπινο μνημείο της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη;

Η καθοδική αυτή περιδίνηση φοβάμαι ότι δεν είναι στιγμιαίο συμβάν. Είναι μέρος μιας διαρκούς κρίσης, που συνιστά στρατηγική ήττα και θα κλιμακώνεται αν δεν αλλάξει εγκαίρως αυτή η λανθασμένη επιλογή. Όσο κάποιοι θα καταπατούν το Διεθνές Δίκαιο, τόσο θα αντιμετωπίζονται από τη Διεθνή Κοινότητα ως ταραξίες.

Δεν θα επεκταθώ πολύ περισσότερο, γιατί οι θέσεις μας απέναντι στη γειτονική χώρα είναι κρυστάλλινες: Η αποφασιστικότητά μας στην υπεράσπιση των εθνικών μας δικαίων έχει ήδη φανεί, όπου κι όπως χρειάστηκε. Και οι Ένοπλες Δυνάμεις μας βρίσκονται πάντα σε επιφυλακή.

Όσο ισχυρή, όμως, είναι η Ελλάδα στο πεδίο, άλλο τόσο αισθάνεται δυνατή και στο τραπέζι του διαλόγου. Γιατί τα όπλα του Διεθνούς Δικαίου, των σχέσεων καλής γειτονίας, της πολιτισμένης συμπεριφοράς είναι όπλα ακαταμάχητα. Συνεπώς, η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να οδηγήσει την Τουρκία στο στίβο της νομιμότητας. Γι’ αυτό και θα επαναλάβω ότι ο δρόμος της συνεννόησης για το ένα, ανοιχτό, εκκρεμές ζήτημα που έχουμε με την Τουρκία, αυτό της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι ανοιχτός, μπορεί να ανοίξει και για την Άγκυρα. Υπό έναν όρο, όμως, υπό έναν όρο: Να σταματήσει αμέσως τις προκλήσεις!

Στην Ιστορία, άλλωστε, πρώτοι οι Έλληνες καθιέρωσαν τον «κλάδο ελαίας». Ξέρουν, συνεπώς, ότι δεν μπορεί να έχει αγκάθια. Έξι λέξεις, λοιπόν, αρκούν: Σταματούν οι προκλήσεις, ξεκινούν οι συζητήσεις.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Κλείνω χωρίς καμία αναφορά στην πανδημία και στις συνέπειές της. Το τεράστιο αυτό ζήτημα θα μας απασχολήσει, φαντάζομαι, και στις ημέρες που έρχονται. Δεν θέλω να υποβαθμίσω τη σημασία του εθνικού θέματος που σήμερα έχουμε ενώπιόν μας. Γιατί η θωράκιση της πατρίδας δεν είναι επιλογή. Είναι επιταγή! Και αυτήν, ακριβώς, εξυπηρετούν οι συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο, που καλούμαστε να κυρώσουμε σε λίγο.

Σήμερα, σας μίλησα καθαρά και με εντιμότητα, έχοντας πλήρη επίγνωση της ιστορικότητας της στιγμής. Σε μια τέτοια συγκυρία η αποχή από τη σημερινή ψηφοφορία σημαίνει υπεκφυγή. Και το αμήχανο «παρών» ισούται με «απών» από την ιστορική ευθύνη.

Καταλαβαίνω, κύριε Τσίπρα, ότι έχετε ζητήσει ονομαστική ψηφοφορία. Θα είναι η πρώτη φορά σε αυτήν την αίθουσα που γίνεται αίτημα ονομαστικής ψηφοφορίας για να ψηφίσετε, τελικά, «παρών» και να μην εκφράσετε μια καθαρή θέση σε ένα τέτοιο κρίσιμο ζήτημα. Και αυτό, μάλιστα, να γίνει με δική σας πρωτοβουλία και με δική σας υπαιτιότητα. Θέλω να σας ζητήσω να επαναξιολογήσετε το αίτημά σας αυτό. Για έναν πρακτικό λόγο: Διότι ο Υπουργός Εξωτερικών πρέπει να πάει αύριο στη Σύνοδο Υπουργών με ψηφισμένη τη συμφωνία και όχι για τακτικούς λόγους να καθυστερούμε για να λύσετε εσείς τις δικές σας εσωκομματικές αντιρρήσεις τις οποίες μπορεί να έχετε. 

Αναρωτιέμαι εάν στο ζήτημα αυτό από μέρους σας θα υπάρχει κομματική πειθαρχία. Γιατί δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρχει κομματική πειθαρχία που να υπονομεύει την εθνική ευθύνη, διότι ουκ ολίγοι βουλευτές σας έχουν ταχθεί υπέρ της συμφωνίας. Για να δούμε, λοιπόν, πως θα ψηφίσουν στην ονομαστική ψηφοφορία την οποία εσείς προκαλείτε;

Σε κάθε περίπτωση θα ήταν ευχής έργον να αναθεωρήσετε την άποψή σας, έτσι ώστε η εθνική γραμμή -ως προς το τι θα ψηφίσετε και όχι μόνο ως πως το πως θα ψηφίσετε- γιατί η εθνική γραμμή πρέπει να σαφής, πρέπει να είναι κοινή, πρέπει να είναι ευθεία. Δεν πρέπει να είναι ούτε θαμπή, δεν πρέπει να είναι ούτε τεθλασμένη.

Γι’ αυτό και θεωρώ ότι η υπερψήφιση αυτής της συμφωνίας  από όλες τις πτέρυγες της Βουλής είναι επιβεβλημένη. Παρά τις επιμέρους ενστάσεις, επιφυλάξεις, διαφωνίες οι οποίες εκφράστηκαν και στην Επιτροπή και οι οποίες κατεγράφησαν και ελήφθησαν υπόψη από την Κυβέρνηση.

Είναι σημαντικό, είναι πολύ σημαντικό, όλοι μαζί να δώσουμε, ενωμένοι, πρόσθετη ισχύ στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και στην κατοχύρωση των εθνικών μας δικαιωμάτων. Είναι πολύ σημαντικό να εκπέμψουμε προς όλους, από αυτήν την αίθουσα, φίλους και αντιπάλους, ένα ισχυρό σήμα ισχυρής και υπεύθυνης πολιτικής. Και ένα παράδειγμα μιας διπλωματίας η οποία βρίσκεται σε κίνηση, μιας διπλωματίας με σχέδιο, με προοπτική. Που οδηγεί σε λύσεις αρμονικές, λύσεις συνύπαρξης και δημιουργικής συνεργασίας.

Οι δύο συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο μπορούν να μετατραπούν σε δύο βήματα θετικής αμφισβήτησης του ιστορικού Fernand Braudel. Αυτός έλεγε για την Μεσόγειο, όταν έγραφε στα μέσα του 20ου αιώνα, ότι «η Γεωγραφία είναι ένας μοχλός που επιβραδύνει την Ιστορία».

Κυρώνοντας σήμερα τις δύο αυτές ιστορικές Συνθήκες, μπορούμε να του απαντήσουμε: Στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα είναι στο χέρι μας, είναι στο χέρι όλων μας, να κάνουμε την «κοινή μας θάλασσα» ένα δημιουργικό επιταχυντή της Ιστορίας. Ας το τολμήσουμε!

Σας ευχαριστώ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ