Οι τρεις απ’ τους δεκάξι του Γρηγόρη Αυξεντίου

07:46 3/3/2017 - Πηγή: Sigma Live

Ε Κ Ε Ι Ν Ο Ι ΟΙ τρεις απ’ τους δεκάξι είναι το ζήτημα. Με δεκάξι αντάρτες του, δεκάξι τού Μάρτη το 1956, ο αρχιαντάρτης Γρηγόρης Αυξεντίου, σ’ εκείνη την παράτολμη και πολύνεκρη για τους αποικιοκράτες ορεινή ενέδρα, στον δρόμο Χανδριών - Αγρού πάνω απ’ τ’ Αγρίδια τής Πιτσιλιάς, σάστισε τα κατοχικά στρατεύματα τού Κυβερνήτη τής Colony of Cyprus, στρατάρχη σερ Τζων Χάρντινγκ.

Δεκάξι αντάρτες της ΕΟΚΑ, λεβεντονιοί τής λευτεριάς. Ο 16ος θυσιάστηκε εκεί, εκείνη τη βραδιά

από βόλι Εγγλέζου. Αδελφός άλλων δύο ανταρτών. Κατατασσόμενος έκτοτε στο πάνθεον των ηρώων: Χρίστος Τσιάρτας 25 χρονών, από τον Πολύστυπο, πατέρας δύο ανηλίκων.

- ΔΕΝ ΠΕΡΑΣΑΝ πολλοί μήνες από εκείνες τις ελληνικές δάφνες ανδρείας των Χανδριών κι απ’ τους δεκάξι, τρεις γίνηκαν προδότες. (Βλ. Ανδρέα Καουρή: «Γρηγόρης Αυξεντίου», τόμος Β' 2010, σελ. 276-277, όπου και τα κατάπτυστα ονόματά τους). Γίνηκαν συνεργάτες τού εχθρού. Γίνηκαν πληροφοριοδότες των Εγγλέζων.

Προδότες των συναγωνιστών τους. Από τόπου εις τόπον υπό φρουράν περιφερόμενοι οδηγητές των στρατευμάτων τού Χάρντινγκ: Στα όσα γνωστά τους δρομολόγια και στα λημέρια τού αντάρτικου. Μέχρι και στο μοναστήρι τού Μαχαιρά, μπροστά στα μάτια των ανακρινόμενων καλογήρων, 3 Μαρτίου 1957. Ημέρα τής υπέρτατης θυσίας τού Γρηγόρη Αυξεντίου. Τρεις απ’ τους δεκάξι! Κι ο προδώσας εν τέλει το Κρησφύγετο, αγωγιάτης της Μονής της Μαχαιράδος, επιπλέον…

Α Λ Λ Ω Σ Τ Ε , ΕΤΣΙ περίπου ήσαν, πάντοτε σχεδόν, τα πράγματα: Με τα στρατεύματα εισβολής τού Δαρείου το 490 π.Χρ. εναντίον Αθηναίων και Πλαταιέων στον Μαραθώνα, ήταν κι ο Αθηναίος Ιππίας. Με τα στρατεύματα τού Ξέρξη, 10 χρόνια αργότερα στις Θερμοπύλες, εναντίον των Λακεδαιμονίων, ήταν κι ο Σπαρτιάτης Δημάρατος. Επιπλέον τού Μαλιέως Εφιάλτη που οδήγησε απ’ την Ανοπαία Ατραπό τα στρατεύματα τού Υδάρνη στα νώτα των επί τριήμερο αήττητων 300 τού Λεωνίδα και 700 Θεσπιέων…

Ω Σ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ, επιδέχεται πολλή συζήτηση και φυσιολογικά ποσοστά αμφισβήτησης εκείνος ο πρώτος πληθυντικός στο πολύ σπουδαίο ποίημα τού Κώστα Μόντη για τον Αυξεντίου:

- ΕΓΡΑΨΕ ο Μόντης: «Να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου», [α] «να καθαρίσουμε», [β] «να μπολιάσουμε», [γ] «να βάψουμε το δικό μας [ώστε] να μη μπορέσει πια ποτές να το ξεθωριάσει ο φόβος»…

- ΚΙ ΕΓΡΑΨΕ ο Μόντης: «Να πάρουμε το τελευταίο σου βλέμμα / να μας κοιτάζει να μην ξεστρατίσουμε, / να πάρουμε την τελευταία σου εκπνοή / νά ’χουμε οξυγόνο ν’ αναπνέουμε / χιλιάδες χρόνια, / να πάρουμε τις τελευταίες σου λέξεις / νά ’χουμε να τραγουδάμε / ανεξάντλητα εμβατήρια για τη λευτεριά»…

Κ Α Ι ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ φυσιολογικά το ερώτημα: Ποιους και πόσους και για πόσες χιλιάδες χρόνια αταλάντευτα πρόθυμους, εννοούσε άραγε ο ποιητής, μ’ εκείνο το πρώτο πληθυντικό που ξεκινάει με το «να πάρουμε» και φτάνει μέχρι το «να μην ξεστρατίσουμε» κι έως τ’ ανεξάντλητα τραγούδια τής λευτεριάς;

Π Ο Ι Η Τ Ι Κ Η αδεία, βεβαίως, η κατάχρηση τού πρώτου πληθυντικού. Ανίκανη ωστόσο ν’ απαλείψει εκείνη την ντροπή «τρεις απ’ τους δεκάξι». Ή, τα εκάστοτε αντιστοίχως, κατά πάντα σχεδόν χρόνο, ανάλογα περίπου ποσοστά, που δεν επαληθεύουν αλλ’ αντιστρατεύονται, διαψεύδουν κι απαγορεύουν το πρώτο πληθυντικό. Ως διαρκώς ανακριβές…

Δ Ε Ν ΦΤΑΙΕΙ πάντως ο ποιητής. Κι ο άλλος εκ των κορυφαίων της ΕΟΚΑ, ο Κυριάκος Μάτσης, δέσμιος μετά τα βασανιστήρια στα κρατητήρια της Ομορφίτας, το ’56, σε πρώτο πληθυντικό έφτυσε στα μούτρα τού Χάρντινγκ την απάντησή του στην πρόταση του στρατάρχη να του δώσουν πεντακόσιες χιλιάδες για να τους προδώσει τον Διγενή: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, εξοχότατε, αλλά περί αρετής»! Ποιοι, όμως, «ποιούμεθα»; Όχι όλοι, βέβαια! Όσοι πιστοί. Κι όσοι αντέχουν: Εκείνη η μαγιά του Μακρυγιάννη…
ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ