Οι Τρεις των Εννέα Εννάτης Αυγούστου

11:38 9/8/2021 - Πηγή: Sigma Live

Ημέρα  Πέμπτη 9η Αυγούστου 1956, στην αγγλοκρατούμενη Λευκωσία, οι Εγγλέζοι Αποικιοκράτες στην επαναστατημένη για λευτεριά Κύπρο,

διέπραξαν τον 2ο Τριπλό Απαγχονισμό αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. Κρέμασαν στην Αγχόνη των κεντρικών φυλακών κι έθαψαν αθέατοι στα Φυλακισμένα Μνήματα,

- τον Ανδρέα Ζάκο 25χρ.,

- τον Χαρίλαο Μιχαήλ 21χρ. και

- τον Ιάκωβο Πατάτσο 22χρ.

Eίχε  προηγηθεί στις 10 Μαΐου 1956 ο 1ος Διπλός Απαγχονισμός:

Τών Πρωτομαρτύρων της Αγχόνης,

- Μιχαλάκη Καραολή και

- Ανδρέα Δημητρίου.

Aκολούθησε στις 21 Σεπτεμβρίου 1956 ο 3ος Τριπλός Απαγχονισμός των

- Ανδρέα Παναγίδη,

- Στέλιου Μαυρομμάτη και

- Μιχάλη Κουτσόφτα.

Τελευταίος , 4ος και Μονός Απαγχονισμός 13 προς 14 Μαρτίου 1957 του

- Ευαγόρα Παλληκαρίδη.

Εννέα  απαγχονισθέντες Ήρωες. και μαζί τους στα Φυλακισμένα Μνήματα ταφέντες από τους Εγγλέζους δημίους άλλοι Τέσσερεις Αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α.

εκ των κορυφαίων ηρώων του ένοπλου εθνικοαπελευθερωτικού, αντιαποικιακού αγώνα:
 

- Μάρκος Δράκος 18.1.1957,

- Γρηγόρης Αυξεντίου, 3.3.1957

- Στυλιανός Λένας 28.3.1957 και

- Κυριάκος Μάτσης 19.11.1958.

Επαξίως  άπαντες χαρακτηρισθέντες ως Αρχάγγελοι της Λευτεριάς. Έκαστος, αθάνατη μορφή, υπόδειγμα αρετής κι ευψυχίας. Ύψιστο παράδειγμα γενναιότητας κι αυτοθυσίας. Αειθαλές κλέος και καύχημα των αγωνιζομένων Ελλήνων, των αγωνιζομένων για την ελευθερία ανθρώπων όλης της οικουμένης. Έκαστος στο σύνολο τής σύντομης ζωής, των σχέσεων και της δράσης του, υπήρξε πρότυπο αρετής και λεβεντιάς.

Όλες ανεξαιρέτως οι καταγεγραμμένες μαρτυρίες από την πτέρυγα των φυλακών με τα κελιά των μελλοθανάτων, βεβαιώνουν πόσο αγιότερος αναδείχθηκε ανάμεσά τους, καθ’ όλη τη διάρκεια της φυλάκισής τους, ως την ύστατη στιγμή του Απαγχονισμού, ο Ιάκωβος Πατάτσος.

Πόσο επέδρασε η βαθύτατή του χριστιανική πίστη και η συνεχής μετάδοσή της, μέσα από τα κλειδωμένα κάγκελλα του κελιού του, στους συνειδητά συμπορευόμενους στον Γολγοθά συγκρατούμενούς του. Για την ψυχική τους ενδυνάμωση και την πνευματική τους πανοπλία. Το βεβαίωσαν όσοι επέζησαν.

Το διακρίνει ο καθένας, μελετώντας συγκριτικά την εξέλιξη του περιεχομένου των διαδοχικών επιστολών που ως μελλοθάνατοι απέστειλαν προς τους οικείους τους, όσοι εκ των Απαγχονισθέντων βρέθηκαν, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, στην ίδια πτέρυγα των φυλακών με τον Πατάτσο. Ο οποίος στο τελευταίο γρςάμμα προς τη μάνα του την κυρία Ροδού, τη έγραψε:

«Αγαπημένη μου μητέρα, Χαίρε.

Ευρίσκομαι μεταξύ αγγέλων. Τώρα απολαμβάνω τους κόπους μου. Το πνεύμα μου φτερουγίζει γύρω από το θρόνο του Κυρίου. Θέλω να χαίρεις όπως κι εγώ. Αν κλαίεις θα λυπούμαι. Το όνομά σου θα γραφτεί στην ιστορία, γιατί εδέχθης να θυσιασθεί το παιδί σου για την πατρίδα. Είναι καιρός τώρα να καμαρώσεις το παιδί σου. Ευρίσκεται εκεί ψηλά όπου ψάλλουν οι Άγγελοι. Χαίρε αγαπημένη μου μητέρα. Μην κλαίεις, για να ακούσεις την αγγελική μου φωνή να ψάλλει Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ. Ψάλλε και συ μαζί μου. Ψάλλε, προσεύχου, δόξαζε τον Θεόν σε όλην την ζωήν»…

Αγχόνη που έστησαν οι Εγγλέζοι αποικιοκράτες. Και τα Φυλακισμένα Μνήματα. Για να ανακόψουν την ένοπλη απελευθερωτική πάλη της Ε.Ο.Κ.Α. του κυπριακού λαού.

- Εναντίον του οποίου φρόντισαν να ενορχηστρώσουν δολίως την Τουρκία.

- Και να επιστρατεύσουν τους αιμοβόρους της ηγεσίας της τουρκικής μειονότητας.

Αγγλία!

Ηγέτιδα, δεκάξι χρόνια πιο πριν (το 1940), του αγώνα των ελευθέρων λαών κατά του Ναζισμού και του Φασισμού. Που όμως δεν δίστασε ν’ αντιγράψει τις μεθόδους των για να καταπνίξει την λευτεριά των Κυπρίων - που η ίδια τούς την είχε υποσχεθεί - και για να κρατήσει σκλαβωμένη αποικία και βάση της το ελληνικό νησί. 

Δεν το χωρούσε το μυαλό, φαίνεται, ούτε εκείνου του Βρετανού ταγματάρχη, που ‘πιασε τραυματισμένο τον Ανδρέα Ζάκο και τον Χαρίλαο Μιχαήλ. Είχε πολεμήσει στον Β΄ Παγκ. Πόλεμο με τις μονάδες των SAS καταδρομέων. Συμπολεμιστής Ελλήνων Ιερολοχιτών κατά των Γερμανών στη Β. Αφρική και στην Ελλάδα. Βρέθηκε στην αδέξια ενέδρα που έστησαν, με της καρδιάς το πύρωμα, εντελώς ανεκπαίδευτοι, χωρίς καμιά στρατιωτική πείρα, μισο-οπλισμένοι, αντάρτες της νεοσύστατης ΕΟΚΑ 15.12.1955 στο Μερσινάκι των αρχαίων Σόλων. Σκότωσε τον Χαράλαμπο Μούσκο. Κι αιχμαλώτισε τον Ζάκο και τον Μιχαήλ. Κι όταν τους ρώτησε «γιατί» και τ’ αποκρίθηκαν «για την λευτεριά», παλάβωσε! «Μα, για την λευτεριά πολέμησα κι εγώ, με Έλληνες συμπολεμιστές», είπε. Δεν το χωρούσε ο νους του! Δεν ήξερε, ο Εγγλέζος ταγματάρχης το βάθος προστυχιάς της βρετανικής πολιτικής.

Ο Μάριος Τόκας, που έκαμε το 1994 τραγούδια και τις ύστατες, προ της Αγχόνης, επιστολές του μελλοθάνατου Ανδρέα Ζάκου, το ήξερε, Ψυχή τε και Σώματι, πάρα πολύ καλά:

- Φερμένο μέσα από όλους τους ελληνικούς αιώνες, ακέραιο, φρέσκο κι ανόθευτο:

«Εύδαιμον το ελεύθερον, το δε ελεύθερον το εύψυχον».

Και, «ελευθερίης γλιχόμενοι», «ου φεισόμεθα της ζωής ημών». 

Επειδή, «τ’ αληθινό μπόι του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς».

Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένης και των Ελλήνων, Ζάκου, Μιχαήλ και Πατάτσου τα Ιερά, 9η Αυγούστου 1956. Όπως οι ίδιοι το έψαλλαν, με τον Εθνικό μας Ύμνο,καθώς ανέβαιναν στο ικρίωμα, σαν σήμερα πριν 65 χρόνια.