Οικονομία:Τι εκτιμά σε Έκθεση του το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

16:32 7/6/2017 - Πηγή: Sigma Live

Παρά τη θετική εικόνα που καταγράφεται γενικά από τις δημοσιονομικές επιδόσεις και τη βελτίωση σημαντικών δεικτών της κυπριακής οικονομίας, σημειώνονται σημαντικές ανισορροπίες, οι οποίες πιθανόν να αποτελέσουν παράγοντες αποσταθεροποίησης και σε συνδυασμό με την υλοποίηση άλλων κινδύνων, να οδηγήσουν σε αρνητικές οικονομικές εξελίξεις, εκτιμά το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην Εαρινή του Έκθεση.

Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Δημήτρης Γεωργιάδης τόνισε σε δημοσιογραφική διάσκεψη, σήμερα, κατά την οποία παρουσίασε την Εαρινή Έκθεση του Συμβουλίου,

ότι αν και «οι δημοσιονομικοί κανόνες την τρέχουσα διετία φαίνεται ότι εκπληρώνονται, έχουμε άλλους κινδύνους, οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε αποσταθεροποίηση τα επόμενα χρόνια και ο μόνος τρόπος είναι οι μεταρρυθμίσεις».

Σύμφωνα με την Εαρινή Έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, τα σοβαρότερα προβλήματα/κίνδυνοι είναι κυρίως η μειωμένη ανταγωνιστικότητα που παρουσιάζει η Κύπρος, η πολύ χαμηλή αποταμίευση των νοικοκυριών και οι δημογραφικές αλλαγές, που θα έρθουν με τη γήρανση του πληθυσμού.

«Είναι προβλήματα τα οποία θα βρούμε μπροστά μας αν όχι αυτή τη δεκαετία, τις επόμενες δεκαετίες, αλλά δεν έχουμε πολλά χρόνια για να τα αντιμετωπίσουμε, πρέπει να αρχίσουμε από σήμερα», υπογράμμισε ο κ. Γεωργιάδης.

«Στην επόμενη διετία, αν δεν γίνει κάτι σημαντικό στο σημερινό ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον, δεν φαίνεται να έχουμε σοβαρά προβλήματα», είπε ο κ. Γεωργιάδης, τονίζοντας, ωστόσο, ότι "υπάρχουν οι κίνδυνοι και αν δεν τους αντιμετωπίσουμε - δεν ξέρουμε πότε - αλλά θα πραγματοποιηθούν".

Ταυτόχρονα, χαιρέτισε την προσπάθεια της Κυβέρνησης για θεσμοθέτηση μιας διαδικασίας αξιολόγησης των κρατικών δαπανών (value for money review) που θα γίνει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και σημείωσε ότι «αυτό θα πρέπει να επεκταθεί και να γίνει το συντομότερο σε όλη τη δημόσια υπηρεσία και παράλληλα με τις υπόλοιπες διαδικασίες μεταρρυθμίσεων».

«Τέτοια προγράμματα, όχι μόνο θα βοηθήσουν στο να αντιμετωπίσουμε προβλήματα, αλλά θα δημιουργήσουν μια καινούργια νοοτροπία στην Κυβέρνηση μέσα στους ίδιους τους δημοσίους υπαλλήλους για να αναγνωρίζουν ότι πρέπει να προσφέρουν αντίστοιχης ποιότητα επιπέδου υπηρεσία με αυτό που αμείβονται», υπογράμμισε.

Σημείωσε πως καλό σημείο εκκίνησης είναι να γίνει σύγκριση πού δαπανούν οι Ευρωπαίοι εταίροι της Κύπρου σε διάφορους τομείς της οικονομίας και τι ποσοστό από αυτά καταλήγει σε απολαβές προσωπικού στον δημόσιο τομέα.

Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου τόνισε ότι «τα σοβαρότερα προβλήματα» είναι, μεταξύ άλλων, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα που παρουσιάζει η Κύπρος, κάτι που φαίνεται κυρίως από το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αυξάνεται και θα συνεχίσει να αυξάνεται όσο ενισχύεται η οικονομία και η κατανάλωση.

Επίσης, ο κ. Γεωργιάδης επεσήμανε την ανάγκη να γίνουν μεταρρυθμίσεις για να γίνουμε φιλικοί προς τις επιχειρήσεις, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «βλέπουμε ακόμη πόσο δύσκολο είναι κάποιος να εξασφαλίσει μια άδεια».

«Έχουμε τις πιο γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες και τις πιο άσχημες πόλεις της Ευρώπης», τόνισε, προσθέτοντας ότι «αν κάποιος θέλει να αδειοδοτηθεί για να κάνει μια επιχείρηση στην Κύπρο, πρέπει να περάσει μέσα από διαδικασίες που είναι αβέβαιες».

Αποτέλεσμα αυτού, είναι ότι οι σοβαροί επενδυτές έχουν άλλες επιλογές και θα πάνε σε άλλες χώρες, είπε ο κ. Γεωργιάδης, ο οποίος έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι στο παρελθόν «είχαμε ένα τραπεζικό κολοσσό και λόγω των εμποδίων που του βάλλαμε σε θεσμικό πλαίσιο, τον διώξαμε και φέραμε μια άλλη τράπεζα που δεν ήταν καν τράπεζα στην Ελλάδα και τα αποτελέσματα όλοι τα ζούμε σήμερα».

Ο κ. Γεωργιάδης εξέφρασε την έντονη ανησυχία του Δημοσιονομικού Συμβουλίου «διότι άρχισαν να καταγράφονται φαινόμενα όπου οργανωμένα σύνολα αρχίζουν τις διεκδικήσεις και βλέπουμε είτε παραχωρήσεις είτε υποσχέσεις για παραχωρήσεις και συνήθως τα επιχειρήματα που επικαλούνται κάποιοι είναι ότι ο άλλος παίρνει περισσότερα από μένα».

«Έπρεπε ήδη, παράλληλα με τις άλλες μεταρρυθμίσεις, να έχει δημιουργηθεί ένας μηχανισμός αξιολόγησης και καθορισμού με επιστημονικό και διαφανή τρόπο το πώς πρέπει να αμείβεται η κάθε θέση σε όλο τον δημόσιο τομέα», ανέφερε, σημειώνοντας ότι «αν γίνει αυτό, όχι μόνο θα γνωρίζει ο δημόσιος υπάλληλος με τι πρέπει να αμείβεται, αλλά η εκάστοτε εξουσία θα μπορεί να απαντά με επιχειρήματα και ταυτόχρονα θα μπορεί να δικαιολογεί στον φορολογούμενο όταν και πού πρέπει να δώσει αυξήσεις».

Σε σχέση με τα χαμηλά επίπεδα αποταμιεύσεων των νοικοκυριών, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι «ακόμη και στις καλές περιόδους για την οικονομία, «η Κύπρος συγκαταλέγεται σε μια ομάδα προβληματικών χωρών με πολύ χαμηλά ποσοστά αποταμίευσης, διαθέτοντας το μισό του μέσου όρου της Ευρωζώνης και το ένα τρίτο της Γερμανίας».

Όσον αφορά στη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου είπε πως «ό,τι και να δείχνουν οι αναλογιστικές μελέτες για το ΤΚΑ, ό,τι μέτρα και αν έχουμε λάβει για το συνταξιοδοτικό της Κυβέρνησης, υπάρχει κίνδυνος μη επαρκών συντάξεων» και πρόσθεσε ότι τη διετία 2013-2014 είχαν καταβληθεί στα μέλη των Ταμείων Προνοίας που έχουν διαλυθεί 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλα 500 εκατομμύρια ευρώ έχουν δοθεί από ασφαλιστικά συμβόλαια που έχουν εξαργυρωθεί την τελευταία 4ετία».

«Όχι μόνο είχαμε χαμηλή αποταμίευση, αλλά 2 δις. ευρώ από αυτά που αποταμιεύσαμε πήγαν στα χέρια των ιδιοκτητών αυτών των ασφαλιστικών ταμείων», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «τον θεσμό των Ταμείων Προνοίας τον κάναμε για τη σύνταξη μας και όχι για να αυξάνουμε την κατανάλωση μας στη διάρκεια της εργασίας μας».

Αναφορικά με τις δαπάνες για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια (αστυνομία), ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι δαπανούμε περίπου το ίδιο με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, αλλά 25% περισσότερα σε δαπάνες προσωπικού.

Είπε ακόμη ότι σύμφωνα με στοιχεία 2010 – 2012 της Eurostat, στην Κύπρο έχουμε 631 αστυνομικούς ανά 100.000 κατοίκους, που είναι με διαφορά η υψηλότερη αναλογία στην ΕΕ, ενώ η Μάλτα, που είναι επίσης μικρό νησί και σε περιοχή που γίνεται το εμπόριο ανθρώπων, έχει 460 αστυνομικούς ανά 100.000 κατοίκους.

Σε σχέση με τις δημογραφικές αλλαγές, ο κ. Γεωργιάδης υπογράμμισε ότι για κάθε εξαρτώμενο πρόσωπο έχουμε 4,9 εργαζόμενους, ενώ μέχρι το 2060 η αναλογία θα μειωθεί στο 2,2, δηλαδή, όπως εξήγησε, το κομμάτι του εισοδήματος που πηγαίνει στα παιδιά μας ή με φόρους για κοινωνικές παροχές και για συντάξεις χωρίς οποιανδήποτε άλλη αλλαγή θα διπλασιαστεί».

Δημόσιο χρέος

Το μέλος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου Δαμιανός Δαμιανού είπε ότι το δημόσιο χρέος, αν και βρίσκεται ακόμη σε υψηλό επίπεδο, στο 108% του ΑΕΠ, από τα στοιχεία φαίνεται ότι προγραμματίζεται η μείωση του και υπολογίζεται ότι το 2028 θα υποχωρήσει κάτω από το 60% του ΑΕΠ.

Ο κ. Δαμιανού είπε ότι «με βάση τον προγραμματισμό του ΥΠΟΙΚ, λόγω της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων και των ρευστών διαθεσίμων, είναι υλοποιήσιμος ο στόχος της μείωσης του δημοσίου χρέους».

Ανέφερε ότι η εξυπηρέτηση του χρέους είναι σημαντικός παράγοντας για τη δημοσιονομική σταθερότητα και για τις αξιολογήσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Δημοσιονομικοί στόχοι

Ο κ. Δαμιανού είπε ότι με βάση τις εκτιμήσεις για το 2017, αλλά και τις προβλέψεις για τα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά, αναμένεται οι στόχοι να επιτευχθούν, προσθέτοντας ότι διαφαίνεται πως «θα έχουμε πρωτογενή πλεονάσματα και για τα επόμενα έτη, που είναι σημαντικά για να οδηγήσουν στη μείωση του χρέους».

ΓεΣΥ

Αναφορικά με το ΓεΣΥ, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζεις το κόστος, γιατί θα έχεις νέες ασθένειες, νέες θεραπείες και νέα φάρμακα, αλλά αυτό που ανησυχεί, όπως σημείωσε, είναι πως «δεν φαίνεται να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες και μηχανισμοί που να ελέγχουν αυτό το κόστος».

Είπε ότι στο πρώτο νομοσχέδιο υπήρχε μια τριετής μεταβατική περίοδος, όπου το κράτος θα κάλυπτε τα ελλείμματα στα αυτονομημένα νοσοκομεία και με μειωμένο ποσοστό κατά την τριετία».

«Στο τελευταίο νομοσχέδιο βλέπουμε να έχει επεκταθεί στα πέντε χρόνια, χωρίς κανέναν περιορισμό», πρόσθεσε.

Ανέφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι στα δημόσια οικονομικά, όπου υπάρχουν οι λεγόμενοι δημοσιονομικοί κανόνες, με τους οποίους δεν επιτρέπεται σε μια Κυβέρνηση να πραγματοποιεί έλλειμμα πέραν ενός ποσοστού του ΑΕΠ και πρόσθεσε ότι αυτό θα μπορούσε να τεθεί και στα αυτονομημένα νοσοκομεία και θα μπορούσε να είναι μια επιλογή που θα πρέπει να εξετάσουμε.

Παιδεία

Ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι οι κρατικές δαπάνες της Κύπρου στην παιδεία είναι ανάμεσα στις τρεις υψηλότερες της ΕΕ και οι υψηλότερες στην Ευρωζώνη, ως ποσοστό του ΑΕΠ.

«Προσθέτοντας τις κρατικές δαπάνες στην παιδεία και τον ιδιωτικού τομέα, το μέσο νοικοκυριό στην Κύπρο ξοδεύει 50% περισσότερα από το μέσο νοικοκυριό της Ευρωζώνης», ανέφερε, προσθέτοντας ότι σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται το συνταξιοδοτικό όφελος που σίγουρα συγκρίνεται ευνοϊκά.

Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου επικαλέστηκε έρευνα καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Κύπρου, σύμφωνα με την οποία Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται στην κορυφή της ομάδας κρατών της Νότιας Ευρώπης όπου ανθεί η παραπαιδεία ή «σκιώδης παιδεία», ενώ ανέφερε ότι έκθεση της UNESCO το 2007 συγκαταλέγει την Κύπρο «στην προβληματική ομάδα, όπου η παραπαιδεία κυρίως παρέχεται από διορισμένους εκπαιδευτικούς, μαζί με την Ινδονησία, τον Λίβανο, τη Νιγηρία και τη Ρωσία.

Ανέφερε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τις υψηλές δαπάνες στον τομέα της παιδείας και τα συγκριτικά φτωχά αποτελέσματα, τη χαμηλή συμμετοχή σε πρόγραμμα επαγγελματικής μόρφωσης και την απόκτηση πολλών και ψηλών τίτλων σπουδών, αλλά όχι σε θέματα καινοτομίας και τεχνολογίας.

Είπε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθετεί τις διαπιστώσεις της Κομισιόν, επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα της Κύπρου επιδεινώνονται και αναφέρει ότι «δεν υπάρχει συνάφεια με το τι χρειάζεται η αγορά εργασίας και με το τι σπουδάζουμε».

CYTA

Ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι η Cyta συνεχίζει να χάνει μερίδια αγοράς και πρόσθεσε ότι έχει να αντιμετωπίσει και τον εξωτερικό ανταγωνισμό, όπως η πρόσφατη οδηγία της ΕΕ που κατάργησε τα τέλη περιαγωγής, ενώ μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών άλλης χώρας μπορεί να επεκτείνει τις εργασίες της σε άλλη χώρα.

Ανέφερε ότι οι Κυπριακές Αερογραμμές και η Eurocypria δεν έκλεισαν γιατί έχασαν όλο το μερίδιο αγοράς τους, αλλά γιατί έφθασε η κερδοφορία τους στο μηδέν και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο καθιστά δύσκολο να ενισχυθεί με δάνειο ή κεφάλαια μια εταιρεία.

«Αν φθάσουμε στο σημείο να πιέζεται η κερδοφορία και η ρευστότητα της cyta, τότε όχι μόνο θα μειωθεί η αξία της, αλλά δεν θα μπορεί να προχωρεί σε τεχνολογικές αναβαθμίσεις, με αποτέλεσμα να πλήττεται και η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου, που είναι ήδη προβληματική», πρόσθεσε.

Πηγή: ΚΥΠΕ