Οθωμανικά παζάρια με συμμάχους Κύπρου - Ελλάδας

09:48 10/5/2021 - Πηγή: Sigma Live

Διεθνή εκστρατεία διαφώτισης για το Κυπριακό» ανακοίνωσε η Κυβέρνηση, με στόχο να υπάρξουν οι ανάλογες αντιδράσεις από τον ΟΗΕ και την ΕΕ και άλλες χώρες, για τις θέσεις που κατέθεσε η τουρκική πλευρά στη Γενεύη. Γι’ ακόμη μια φορά όμως φαίνεται πως η Τουρκία βρίσκεται ήδη ένα βήμα πιο μπροστά καθώς ξεκίνησε από την επομένη της Γενεύης μια «επιθετική» διπλωματική αντεπίθεση με χώρες της περιοχής.

Η Άγκυρα, νιώθοντας τη διεθνή της εικόνα λαβωμένη μετά την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τις ΗΠΑ

και βλέποντας ότι οι περιφερειακές τις σχέσεις έχουν πληγεί δραματικά εξαιτίας της νεο-οθωμανικής της ατζέντας, επιχειρεί πλέον ένα γενναίο άνοιγμα προς ΕΕ και τον Αραβικό Κόσμο, αλλά και το Ισραήλ. Η διεθνής εκστρατεία άρχισε με τον Ερντογάν να πέφτει στην αγκαλιά της Μέρκελ και τις διπλωματικές του αποστολές να αλωνίζουν σε Λιβύη, Αίγυπτο. Την Τρίτη είναι προγραμματισμένη επίσκεψη Τσαβούσογλου στη Σαουδική Αραβία. Σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η Τουρκία είναι αυτή που κυρίως «καίγεται» για εξομάλυνση των σχέσεων. Αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τόσο η Αίγυπτος όσο και η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που θα προσμετρήσουν ασφαλώς και τα δικά τους εθνικά πριν δεχτούν τα τουρκικά παζάρια.

Οι όροι της Αιγύπτου

Την περασμένη Πέμπτη, Τούρκοι και Αιγύπτιοι αξιωματούχοι συναντήθηκαν στο Κάιρο. Οι διαφορές μεταξύ της Τουρκίας και της Αιγύπτου σχετίζονται πρωτίστως με το θέμα της Λιβύης, όπου εκεί υπάρχει μια σύγκρουση συμφερόντων μηδενικού αθροίσματος. Το πρόβλημα είναι πιο άμεσο για τους Αιγύπτιους, που δεν θέλουν σε καμία περίπτωση παρουσία τουρκικού στρατού στα δυτικά τους σύνορα. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γερμανό ομόλογό του, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας δήλωσε την Πέμπτη ότι η χώρα του είχε υπογράψει με την πρώην Κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας (GNA) αμυντικό μνημόνιο συμφωνίας τον Δεκέμβριο του 2019 και ότι η απόσυρση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων δεν θα είναι προς το συμφέρον της Λιβύης.

Ο Τσαβούσογλου επεσήμανε ότι οι ξένες δυνάμεις δεν πρέπει να αναμειχθούν με ξένους μισθοφόρους, λέγοντας ότι η χώρα του συμφωνεί με τη Γερμανία για την απόσυρση των τελευταίων. Πρόσθεσε ότι καμία τρίτη χώρα δεν θα αναμειχθεί με συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών.

Από την πλευρά της η Αίγυπτος φαίνεται να θέτει τρεις όρους για να ξεκινήσει η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων με την Τουρκία. Σύμφωνα με αραβικά ΜΜΕ, αυτοί είναι:

Πρώτος όρος: Θα δοθεί στην τουρκική αντιπροσωπία ο κατάλογος των μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που έχουν δικαστεί και καταδικαστεί στην Αίγυπτο και θα ζητηθεί να απελαθούν από την Τουρκία.

Δεύτερος όρος: Η Αίγυπτος θα ζητήσει επίσης να σταματήσει η κριτική που γίνεται εναντίον της Αιγύπτου από τουρκικά ΜΜΕ.

Τρίτος όρος: Ο τρίτος όρος του Καΐρου αφορά τη Λιβύη. Η Αίγυπτος θα απαιτήσει εμφατικά την απομάκρυνση από τη Λιβύη των μισθοφόρων που υποστηρίζει η Τουρκία.

Επιχείρηση Σαουδική Αραβία

Η επίσκεψη του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στη Σαουδική Αραβία θα είναι η πρώτη μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 στο προξενείο του βασιλείου στην Κωνσταντινούπολη. Υπενθυμίζεται ότι την Τρίτη ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν είχαν μια τηλεφωνική επικοινωνία.

Οι βασικοί λόγοι που η Τουρκία επιχειρεί να κλείσει τρύπες με τις χώρες του Κόλπου είναι οι εξής:

α) Επιδιώκει να διευκολύνει τη θέση της στις συγκρούσεις στις οποίες έχει εμπλακεί σε Λιβύη και Συρία. Στο ίδιο πλαίσιο η Τουρκία θεωρεί τη συμμαχία με τους Άραβες ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής της Μέσης Ανατολής, ειδικά μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτείων Αμερικής να αποσυρθούν από το Αφγανιστάν και το Ιράκ.

β) Η εξομάλυνση των σχέσεων θα διευκολύνει το εξαγωγικό εμπόριο, που έχει τόσο πολύ ανάγκη η ασθμαίνουσα τουρκική οικονομία. Η Σαουδική Αραβία, η οποία προμηθεύει την Τουρκία με πετρέλαιο και χημικά, ήταν μια από τις κορυφαίες περιφερειακές αγορές για τις τουρκικές επιχειρήσεις. Από πέρυσι οι Αρχές της Σαουδικής Αραβίας έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους να μπλοκάρουν τις τουρκικές εισαγωγές εν μέσω παρατεταμένων εντάσεων σχετικά με τη δολοφονία Κασόγκι. Αυτό οδήγησε σε μείωση άνω του 90% των τουρκικών εμπορευμάτων στη Σαουδική Αραβία τον Μάρτιο, σύμφωνα με στοιχεία των Τούρκων εξαγωγέων.

γ) Η Άγκυρα βλέπει με εκνευρισμό την προσέγγιση Αιγύπτου, Σαουδικής Αραβίας και ΗΑΕ με Κύπρο και Ελλάδα και γνωρίζει ότι περαιτέρω εμβάθυνση της πολιτικής, οικονομικής, στρατιωτικής και ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ τους μακροπρόθεσμα θα πλήξει τα περιφερειακά γεωπολιτικά της σχέδια.

δ) Η κίνηση θέλει να στείλει και ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον και τον νέο Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν ότι η Τουρκία μπορεί ακόμα να θεωρείται ένα αξιόπιστος σύμμαχος-γέφυρα στη Μέση Ανατολή.

Τα δύσκολα Εμιράτα

Υπό τη διακυβέρνηση Ερντογάν, η Τουρκία υπήρξε υποστηρικτής της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, του παν-ισλαμικού πολιτικού κινήματος που θεωρούν πολλές αραβικές κυβερνήσεις ως απειλή για τα καθεστώτα τους. Πρόσφατα η Άγκυρα επιχείρησε να περιορίσει την υποστήριξη της Αδελφότητας προκειμένου να κατευνάσει το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Τουρκία παραμένει η αποκατάσταση των σχέσεών της με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Άγκυρα γνωρίζει πολύ καλά ότι η όποια διαδικασία επανέναρξης των δεσμών της με Αίγυπτο και Σαουδική Αραβία δύσκολα μπορεί να προχωρήσει αν δεν συναίνεσει και η «μικρή» αδελφή των Αράβων. Οι διαφωνίες Τουρκίας-ΗΑΕ παραμένουν έντονες και έχουν ως σημείο αφετηρίας την ανακοίνωση της Τουρκίας για υποστήριξη των επαναστάσεων της Αραβικής Άνοιξης και της πτώσης ορισμένων αραβικών καθεστώτων πριν από 8 χρόνια. Τα ΗΑΕ αντιτάχθηκαν σθεναρά στις επαναστάσεις της Αραβικής Άνοιξης και αυτό επιδείνωσε τις σχέσεις τους με τον άμεσο γείτονά του, το Κατάρ, το οποίο υποστήριξε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και είναι σύμμαχος της Τουρκίας.

Με την πάροδο των ετών, η διαμάχη των ΗΑΕ με το Κατάρ και την Τουρκία κλιμακώθηκε, ενώ πέρυσι έφτασαν μέχρι την ανταλλαγή στρατιωτικών απειλών με την Ντόχα να κάνει επίδειξη στρατιωτικής δύναμης στη Μεσόγειο με συμμάχους την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο. Προς το παρόν, το τηλεφώνημα μεταξύ Τσαβούσογλου και του Υπουργού Εξωτερικών των Εμιράτων στα τέλη Απριλίου αφήνει αμυδρές ελπίδες για το άνοιγμα μιας νέας σελίδας στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Προξενιά Αζέρων σε Τουρκία-Ισραήλ

Η ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ είναι επίσης ένας από τους κύριους στόχους της εξωτερικής πολιτικής του Αζερμπαϊτζάν, η οποία στοχεύει ακόμη και στην προώθηση αυτής της τριμερούς συνεργασίας. Αυτό οφείλεται στο ότι οι βλαβερές σχέσεις μεταξύ του στρατηγικού εταίρου της Τουρκίας και του συμμάχου του Ισραήλ έχουν επιφέρει επιπλοκές στην εξωτερική πολιτική και για το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν. Ήδη τον περασμένο μήνα ο βοηθός του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Χικμέτ Χαλίγεβ, εξέφρασε την ετοιμότητα του Μπακού να φιλοξενήσει μια τριμερή σύνοδο κορυφής Τουρκίας και Ισραήλ, με στόχο την αναζωογόνηση του συντονισμού και της κοινής δραστηριότητας των τριών χωρών. Κάτι τέτοιο προς το παρόν φαντάζει σίγουρα δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, στο εγγύς μέλλον. Ήδη οι μεσολαβητές της εξομάλυνσης Αζέροι τονίζουν συνεχώς ότι τα τουρκικά drones Bayraktar TB2 και τα αεροσκάφη του Ισραήλ Harop συνέβαλαν στη διάσπαση της γραμμής άμυνας του αρμενικού στρατού, ενώ οι τουρκικές και ισραηλινές εταιρείες συνεργάζονται για την ανοικοδόμηση περιοχών που επανακατέλαβαν από τους Αρμενίους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αζέροι αναλυτές, που αρθρογραφούν συστηματικά το τελευταίο διάστημα στον τουρκικό Τύπο, προβάλλουν μάλιστα ως επιχείρημα για την εξομάλυνση Τουρκίας-Ισραήλ, τα οφέλη από μια ενδεχόμενη ενεργειακή συνεργασία. «Για πολύ καιρό, ορισμένα κράτη (Κύπρος-Ελλάδα) επωφελήθηκαν από τις εντάσεις στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, γεγονός που δεν πρέπει να επιτρέπουν και οι δύο χώρες. Τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ θα επωφεληθούν από τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια συμφωνία οριοθέτησης θα είναι πολύ επωφελής για τις δύο χώρες. Εξάλλου, η Τουρκία είναι η συντομότερη και φθηνότερη διαδρομή για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη», αναφέρει σε άρθρο του στη «Σαμπάχ» ο Επικεφαλής του Τμήματος στο Κέντρο Ανάλυσης Διεθνών Σχέσεων με έδρα το Μπακού (AIR Center), Καβίντ Βελίγεβ.

Δημοσιεύτηκε στην Σημερινή 09/5/21