Παρέα με το άγχος

16:16 19/5/2021 - Πηγή: Sigma Live

Πρωταγωνιστής στη ζωή πολλών, το άγχος δηλώνει συχνά την παρουσία του στις καθημερινότητές μας. Κάποτε σαν ένα συναίσθημα που προκύπτει από κάποιο γεγονός που μας αναστάτωσε ή μια σκέψη που μας τάραξε την ηρεμία, άλλοτε έχοντας μια περισσότερο απροσδιόριστη η γενικευμένη μορφή, η άφιξη του άγχους σηματοδοτεί για πολλούς την ανάγκη για άμεση δράση και την έναρξη του αγώνα για την αντιμετώπισή του. Κι αν ο απώτερος σκοπός είναι η μείωση του άγχους, ποια μέθοδος τελικά

μπορεί να προσφέρει αυτή την ανακούφιση και ποιοι μηχανισμοί από την άλλη μπορεί να κρύβουν μια παγίδα; 

Ωφέλιμη και κατατοπιστική μπορεί να θεωρηθεί η προσπάθεια μέσα από την οποία το άτομο έρχεται σε επαφή, αναγνωρίζοντας αυτές τις σκέψεις που του προκαλούν την εσωτερική αναστάτωση που βιώνει. Το ψάξιμο και η αναγνώριση των σκέψεων που πυροδοτούν ή ενισχύουν το άγχος, αποτελεί μηχανισμό που θα επιτρέψει μια πιο ρεαλιστική αξιολόγηση και αναπροσαρμογή τους μέσα από ένα λογικό φίλτρο. Φυσικά, αυτή η προσπάθεια από την άλλη μπορεί να αυξήσει παρά να περιορίσει το άγχος, στην περίπτωση που η εσωτερική εξερεύνηση των σκέψεων δεν οδηγήσει στην πιο ρεαλιστική αναδόμησή τους, αλλά σε μια αέναη πεσιμιστική υπερανάλυση, η οποία έχει τη δύναμη να εγκλωβίσει το άτομο σε ασφυκτικά δωμάτια αρνητικότητας (Καλπάκογλου, 2013, Niels et al., 2017).  

Η άρνηση της ύπαρξης του άγχους και το «κρυφτό» με την πραγματικότητα, αποτελεί για αρκετούς μια άλλη μέθοδο αντιμετώπισής του. Αυτή όμως η μαγική ακύρωση της ύπαρξής του και η απόκρυψη των σκέψεων, των προβληματισμών, του άγχους και της ανησυχίας κάτω από το χαλί, αντικατοπτρίζει μια μη αποτελεσματική τεχνική, αφού είναι θέμα χρόνου το άτομο «άοπλο» να «σκουντουφλήσει» ξανά στις κρυμμένες σκέψεις και συναισθήματά του. 

Ποια βήματα όμως μπορούν να φανούν αποτελεσματικά, όταν απροσκάλεστο το άγχος μας επισκέπτεται; Σε ένα αρχικό στάδιο, η αναγνώριση της επίσκεψης αυτής είναι απαραίτητη… Δεν «είμαστε» όμως οι καλεσμένοι μας (ειδικά οι απρόσκλητοι). Δεν «είμαστε» απαραίτητα αγχωμένοι, όταν ένα κομμάτι μας αγχώνεται. Άρα, με πρώτο βήμα την αναγνώριση του άγχους, το άτομο μπορεί να προχωρήσει στην αλλαγή της σχέσης του με αυτό το συναίσθημα, μέσα από την αποδοχή της ύπαρξής του και της ταυτόχρονης όμως διατήρησης μιας απόστασης από αυτό. Αφήνοντας κάτω τα όπλα της μάχης με σκοπό την εξάλειψή του, και κάτω από ένα ειρηνευτικό κλίμα αποδοχής και συμφιλίωσης να επιτρέψει στο απρόσκλητο άγχος να συνυπάρξει στο χώρο μαζί του, δίνοντας επίσης χώρο στις σκέψεις να εκφραστούν. 

Αυτή η αναγνώριση της ύπαρξης του άγχους, η διερεύνηση της διαδρομής που το έφερε στην πόρτα μας, η απόσταση και διαφοροποίηση μεταξύ του άγχους και του εαυτού μας, πιο εύκολα μπορεί να οδηγήσει σε μια διαφορετική σχέση μαζί του. Μια σχέση ανάμεσα στον εαυτό μας και το άγχος, όπου είμαστε ελεύθεροι να υπάρξουμε δίπλα του, χωρίς όμως να επηρεαστούμε και να γίνουμε ένα με αυτό. Να υπάρξουμε δίπλα του, αλλά όχι μέσα του (Mahdavi et al., 2017; Shapiro, 2019).  

Περπατώντας αυτό το μονοπάτι της συμφιλιωμένης συνύπαρξης με το άγχος, της προστασίας και παρότρυνσης του εαυτού να συνεχίσει τη διαδρομή του σε μια απόσταση από αυτό, μπορεί να επιτρέψει σιγά-σιγά σε αυτό το συναίσθημα να ακολουθήσει μια άλλη διαδρομή, ή ακόμα και να συμπορευθεί σιωπηλά δίπλα μας, αφήνοντας μας το χέρι και απελευθερώνοντάς μας από τη σκιά του!

Ιφιγένεια Στυλιανού, Σχολική Ψυχολόγος

Μέλος Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου