Ποιες είναι οι θρυλικές ιρανικές ειδικές «Δυνάμεις Quds»;

15:03 3/1/2020 - Πηγή: Sigma Live

Ο Στρατηγός Qassem Soleimani σκοτώθηκε μαζί με έξι άλλους, μετά από αμερικανική επίθεση στο Αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Σύμφωνα με το «Al Jazeera», o Σουλεϊμάνι είχε αποφύγει αρκετές απόπειρες δολοφονίας εναντίον του από δυτικές, ισραηλινές και αραβικές υπηρεσίες τα τελευταία 20 χρόνια.

Οι «Δυνάμεις Quds» δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ ως ειδική μονάδα των «Islamic Revolutionary Guard Corps», γνωστότερων στα ελληνικά ως «Φρουρών της Επανάστασης». Χαρακτηρίστηκαν ως «υβρίδιο της CIA και των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων»,

ως προς την φύση των επιχειρήσεων. Το «Quds» παραπέμπει στην Ιερουσαλήμ, το αραβικό όνομα της πόλης και μήλο της έριδος μεταξύ μουσουλμάνων και εβραίων.

Κατ’ αρχάς, οι Φρουροί της Επανάστασης ιδρύθηκαν αμέσως μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979 και αποτελούν παρακλάδι των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Ιρανικός Στρατός προστατεύει τα σύνορα και της εσωτερική τάξη, σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας. Οι Φρουροί της Επανάστασης είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια του πολιτικού συστήματος της ισλαμικής δημοκρατίας. Από αυτό φαίνεται η υψηλή πολιτική σημασία των Φρουρών, αφού αποτελεί καθήκον τους η πρόληψη ξένων παρεμβάσεων, στρατιωτικών πραξικοπημάτων και άλλων επικίνδυνων κινημάτων. Οι Φρουροί της Επανάστασης στόχευαν στον εκφοβισμό και την καταστολή όσων πολιτικών δυνάμεων δεν ήταν κάτω από τον έλεγχο του Επαναστατικού Συμβουλίου και του Ισλαμικού Δημοκρατικού Κόμματος που αποτελούσαν θρησκευτικές οργανώσεις πιστές στον Χομεϊνί. Επίσημα, αναγνωρίζονται ως τμήμα του ιρανικού στρατού, βάση του άρθρου 150 του συντάγματος.  

Οι Φρουροί, πέραν την εθνικής ασφάλειας, έχουν και καθήκοντα συνοριοφυλακής, επιβολής του νόμου και της τάξης, ελέγχου των Στενών του Χορμούζ, ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων, αλλά και διαχείρισης των ιρανικών πυραυλικών δυνάμεων. Σαν συνδυασμένη δύναμη, η IRGC διαθετει δικές της δυνάμεις ξηράς, ναυτικού, αεροπορίας, ειδικών δυνάμεων και πληροφοριών. Ενισχύονται επίσης από την εθελοντική δύναμη Basij που αριθμεί περίπου 90000 άνδρες και 300000 εφέδρους. 

Ενώ ο ιρανικός στρατός εστιάζει σε πιο παραδοσιακούς ρόλους, οι Φρουροί επικεντρώνονται σε ανορθόδοξο και ασύμμετρο πόλεμο. Σε αυτό τον τομέα μπορούν να χαρακτηριστούν πρωτοπόροι, ιδιαίτερα στον πόλεμο δια αντιπροσώπου, γνωστό ως «proxy warfare». Εδώ είναι που οι ειδικές «Δυνάμεις Quds» παίζουν κομβικό ρόλο.

Τα μέλη τους είναι επιλεγμένα με κριτήρια, τόσο την κατάρτισή τους, όσο και την πίστη τους στις αρχές και το δόγμα της Ισλαμικής Επανάστασης και θεωρούνται η αφρόκρεμα των Φρουρών. Ο πραγματικός τους αριθμός δεν είναι γνωστός, και υπολογίζεται στις 2000 περίπου άτομα, με 800 βασικούς επιχειρησιακούς, αν και άλλοι ανεβάζουν τους αριθμούς μεταξύ 3000 και 50000. Μια από τις έδρες τους είναι το πρώην κτίριο της Πρεσβεία των ΗΠΑ, η οποία καταλήφθηκε κατά την επανάσταση του 1979. Λέγεται πως είναι απευθείας υπόλογοι στον Μέγα Αγιατολάχ, παρακάμπτοντας ακόμα και τον εκάστοτε Πρόεδρο του Ιράν.

Η Δύναμη Quds χωρίζεται σε οκτώ διευθύνσεις, αναλόγως της γεωγραφίας: 1) Δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων και χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, 2) Πρώην ΕΣΣΔ, 3) Ιράκ, 4) Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ινδία, 5) Ισραήλ, Λίβανο, Ιορδανία, 6) Βόρεια Αφρική, 7) Αραβική χερσόνησο, 8) Τουρκία.

Κατά τη διάρκεια του περσοϊρακινού πολέμου, οι Quds βοηθούσαν τους Κούρδους στην μάχη τους κατά του Σαντάμ Χουσεΐν. 

Αναμφίβολα, μια από τις «επιχειρήσεις» των Δυνάμεων Quds με μεγαλύτερη επιρροή είναι η δημιουργία της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολλάχ στον Λίβανο το 1982. Η Χεζμπολλάχ έχει καταφέρει να γίνει κράτος εν κράτει στον Λίβανο. Με την στήριξη των Quds και των Φρουρών, η Χεζμπολλάχ διεξήγαγε ένα «υβριδικό πόλεμο» στο 2006, ο οποίος χαρακτηρίστηκε από καινοτόμες επιχειρήσεις ψυχολογικού πολέμου. 

Στο Αφγανιστάν, στήριξαν την δεκαετία του 1980 τις σιιτικές δυνάμεις κατά της κυβέρνησης και πιο μετά την Βόρεια Συμμαχία κατά των Ταλιμπάν. Τα τελευταία χρόνια φέρεται να στηρίζει απομεινάρια των Ταλιμπάν κατά της, στηριζόμενης από το ΝΑΤΟ, κυβέρνησης Καρζάι. Οι Δυνάμεις Quds φέρονται επίσης να στήριξαν τους Βόσνιους Μουσουλμάνους στους πολέμους κατά των Βόσνιων Σέρβων Χριστιανών κατά τους πολέμους που στον κατακερματισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Κατηγορήθηκαν για πολλές επιθέσεις και επιχειρήσεις σε ξένες χώρες, καθώς και για σχέσεις με την αλ-Κάιντα. Πιο πρόσφατη, το 2018, κατηγορήθηκαν από τις γερμανικές αρχές για κατασκοπία κατά ισραηλινών και εβραϊκών στόχων.

Από το 2014, δυνάμεις των Quds αναπτύχθηκαν σε Ιράκ και Συρία για να αντιμετωπίσουν την ISIS. Ο υποστράτηγος Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν επικεφαλής της επιχείρησης εκδίωξης της ISIS από το Τικρίτ του Ιράκ.

Μια άλλη μεγάλη επιτυχία του Σουλεϊμανί στην Συρία, ήταν η απελευθέρωση του Ρώσου πιλότου που αιχμαλώτισαν οι φιλοτουρκικές δυνάμεις, το μαχητικό του οποίου κατέρριψαν οι Τούρκοι τον Νοέμβριο του 2015. Ο Σουλεϊμαν ήταν αυτός που ετοίμασε ειδική μονάδα, την οποία αποτελούσαν άνδρες των Συριακών Ειδικών Δυνάμεων και της Χεζμπολλάχ, εκπαιδευμένους από το Ιράν. Ο ίδιος ηγήθηκε της ομάδας, με την αεροπορική και δορυφορική κάλυψη της Ρωσίας. Η ομάδα του Σουλεϊμανί μπήκε στο ελεγχόμενο από τους αντάρτες έδαφος, απελευθέρωσε τον πιλότο, εξουδετέρωσε την ομάδα τους, και επέστρεψαν στη βάση τους ανέπαφοι.

Οι Δυνάμεις Quds  είναι χαρακτηρισμένες ως «τρομοκρατική οργάνωση» από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αίγυπτο, το Μπαχρέιν και τη Σαουδική Αραβία.

Στο Ιράκ, οι Quds είχαν επιρροή πάνω στις σιιτικές πολιτοφυλακές, και αυτός ένας από τους λόγους που οδήγησαν στην εξουδετέρωσή του.