«Πράξεις Κυβερνήσεως» και η Δικαστική τους Ασυλία

20:02 25/10/2017 - Πηγή: Sigma Live

Οι «πράξεις κυβερνήσεως» δεν καλύπτονται από τις διατάξεις του Άρθρου 146 του Συντάγματος ΚΔ και άρα ξεφεύγουν από την αναθεωρητική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Σε αυτή την κατηγορία πράξεων θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν συγκεκριμένες εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων κρατικών οργάνων, οι οποίες συνήθως προβλέπονται από το Σύνταγμα ή από κάποιο Νόμο και τείνουν να ρυθμίζουν θέματα πολιτικής και/ή κυβερνητικής λειτουργίας.

Θα πρέπει να τονισθεί, πως γενικά δεν υπάρχει κάποιο σταθερό

και γενικά αποδεκτό κριτήριο για το ποια πράξη θεωρείται «πράξη κυβερνήσεως» (βλέπε Χριστοδούλου Μυρτώ και άλλοι ν. Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου και άλλων, (2013) 3 Α.Α.Δ. 427). Ωστόσο, μπορούμε να ανατρέξουμε στη νομολογία, για να λάβουμε καθοδήγηση. Σχετική και βοηθητική με το εν λόγω θέμα, είναι η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ).

Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία, ως «πράξεις κυβερνήσεως» ορίζονται οι πράξεις της Διοίκησης που περιβάλλονται με δικαστική ασυλία γιατί ανάγονται στη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας. Σύμφωνα με τον Επίτιμο Καθηγητή Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Επαμεινώνδα Π. Σπηλιωτόπουλο, «πράξεις κυβερνήσεως» θεωρούνται «…..ορισμένες πράξεις του Αρχηγού του Κράτους ή κυβερνητικών οργάνων, (που) αν και έχουν όλα τα στοιχεία της διοικητικής πράξης, αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία, επειδή δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο με αίτηση ακυρώσεως».

Για σκοπούς κατανόησης, θα μπορούσαμε ενδεικτικά να αναφερθούμε στην περίπτωση όπου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλείτε να ασκήσει το συνταγματικό του προνόμιο και να αποφασίσει για απονομή χάρης σε κατάδικο (με τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα). Επιπλέον, πράξεις που σχετίζονται με την εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια του κράτους όπως, η κήρυξη πολέμου και/ή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καλύπτονται και αυτές υπό τον μανδύα «πράξεις κυβερνήσεως». Τέλος, πράξεις που αφορούν στις διεθνείς σχέσεις του κράτους, επίσης δεν δύνανται να προσβληθούν βάσει του Άρθρου 146 Σύνταγμα ΚΔ.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, σε σχετικές με το εν λόγω θέμα αποφάσεις του, έχει καταλήξει πως στην έννοια «πράξεις κυβερνήσεως» συμπεριλαμβάνονται:

α) η απόφαση απονομής ή άρνηση απονομής προεδρικής χάρης σε κατάδικο
β) ο διορισμός του Προέδρου και των μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
γ) ο διορισμός και η παύση Αρχηγού και Υπαρχηγού της Αστυνομίας, σχετική η υπόθεση Νίκος Σερδάρης v. Προέδρου Δημοκρατίας 2005.

Πράξεις οι οποίες σχετίζονται με τις εκλογές, επίσης δεν δύνανται να θεωρηθούν ως διοικητικές πράξεις και άρα δεν υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Για παράδειγμα, δεν θα ήτο δυνατή μια προσφυγή ενώπιον του Ανωτάτου, σε μια ενδεχόμενη άρνηση του Εφόρου Εκλογής σε κάποιον για υποβολή υποψηφιότητας. Οι πράξεις αυτές μπορούν να προσβληθούν μόνο με την λεγόμενη «Εκλογική Αίτηση».

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να τονίσουμε ότι γενική τάση που επικρατεί είναι να περιορίζεται εννοιολογικά το εύρος και η έκταση των «πράξεων κυβερνήσεως», καθώς η απουσία δικαστικού έλεγχου επί συγκεκριμένων πράξεων της εκτελεστικής εξουσίας, συνιστά θεσμική στρέβλωση και επιπλέον αντίκειται στην έννοια του Κράτους Δικαίου. Μια ανεξέλεγκτη αύξηση του αριθμού των «πράξεων κυβερνήσεως» θα είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ακυρωτικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η οποία κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα, και ταυτόχρονη παραβίαση του δικαιώματος παροχής δικαστικής προστασίας - (Άρθρο 30 του Συντάγματος και Άρθρο 6 της ΕΣΔΑ).

*Δικηγόρος/Νομικός Σύμβουλος / THEOCHARIDOU &ASSOCIATES LLC

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com