Σαν σήμερα το 1994 "έφυγε" ο Μάνος Χατζηδάκις

18:21 15/6/2016 - Πηγή: Sigma Live

Σαν σήμερα πριν από 22 χρόνια έφυγε για τη δική του Οδό Ονείρων ο Μάνος Χατζιδάκης, ο οποίος γεννήθηκε στην Ξάνθη στις 23 Οκτωβρίου 1925 και έσβησε στις 15 Ιουνίου 1994 στην Αθήνα, για την οποία έγραψε ένα από τα πιο γνωστά του τραγούδια αποκαλώντας την “χαρά της γης και της αυγής, μικρό γαλάζιο κρίνο”.

Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του συνθέτη, “η σύγχρονη

ελληνική κοινωνία, αναπτύχθηκε και τράφηκε από την προσωπικότητα του Μάνου Χατζιδάκι, που δεν δίστασε ούτε μια στιγμή να προβάλλει τα οράματά του στη πιο ακραία τους μορφή για να φανερώσει έτσι το βαθύτερο νόημα της τέχνης”.

Ασυμβίβαστος και πρωτοπόρος, εχθρός της σοβαροφάνειας και των παγιωμένων αντιλήψεων, λάτρης της “νεότητας” και της συνεχούς αμφισβήτησης και με όπλο του την ελληνική αλλά και την οικουμενική παιδεία, συνέδεσε τη λόγια με τη λαϊκή μουσική, δημιουργώντας έτσι ένα “νέο” ήχο, ένα “νέο” τραγούδι που έχει τις ρίζες του τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση.

Ο ίδιος είχε γράψει για τον εαυτό του ότι “αδιαφορώ για τη δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ. Πιστεύω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ` αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας. Περιφρονώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα `επώνυμους` πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα”.

“Έτσι κατάφερα να ολοκληρώσω την τραυματισμένη από την παιδική μου ηλικία προσωπικότητα, καταλήγοντας να πουλώ `λαχεία στον ουρανό` και προκαλώντας τον σεβασμό των νεωτέρων μου μια και παρέμεινα ένας γνήσιος Έλληνας και Μεγάλος Ερωτικός”.

Tα παιδιά του Πειραιά

Η διεθνής αναγνώριση για τον Μάνο Χατζηδάκη έρχεται το 1960 όταν του απονέμεται το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι “Τα παιδιά του Πειραιά” από την ταινία του Ζιλ Ντασέν “Ποτέ την Κυριακή” και ταυτόχρονα γίνεται ο πρώτος `Ελληνας συνθέτης που κάνει γνωστό το ελληνικό τραγούδι έξω από τα σύνορα της χώρας.

“Τα παιδιά του Πειραιά” θα συμπεριληφθούν στα δέκα εμπορικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα και θα βραβευθούν στο Αμβούργο το 1987 ενώ η συνεργασία του με τον Ζιλ Ντασέν θα συνεχισθεί και στο “Τοπκαπί” το 1963.

Σταθμός στην καριέρα του Μάνου Χατζηδάκη το 1962 όταν ανεβάζει στην Αθήνα την “Οδό Ονείρων”, προσπαθώντας να απαλύνει τις πληγές της μετεμφυλιακής Ελλάδας, μέσα από μια παράσταση-σταθμό για το ελληνικό μουσικό θέατρο σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, σκηνικά και κοστούμια Μίνου Αργυράκη και τον Δημήτρη Χορν στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Αντισυμβατικός και πνεύμα ανήσυχο, στραμμένος ανέκαθεν στην αναζήτηση του καινούργιου και του αυθεντικού, χρηματοδοτεί το Διαγωνισμό Πρωτοποριακής Σύνθεσης “Μάνος Χατζιδάκις” του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Δοξιάδη και προσκαλεί τον Αμερικανό συνθέτη, Lucas Foss, να προεδρεύσει της κριτικής επιτροπής και το βραβείο απονέμεται στον Ιάννη Ξενάκη, άγνωστο τότε στο ελληνικό κοινό.

Ιδρύει και διευθύνει την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών (ορχήστρα συμφωνικής μουσικής, 1963-66) και στο σύντομο χρονικό διάστημα της λειτουργίας της δίνει 20 συναυλίες με πρώτες παρουσιάσεις δεκαπέντε έργων Ελλήνων συνθετών.

Η παρουσία της ορχήστρας δημιουργεί νέα δεδομένα στη μουσική ζωή του τόπου, προσελκύοντας το ενδιαφέρον του κοινού για την «άγνωστη» μέχρι τότε σύγχρονη μουσική.

Η μακρόχρονη και εποικοδομητική συνεργασία με τα Μπαλέτα του 20ού Αιώνα του “Maurice Béjart”, αρχίζει στις Βρυξέλλες το 1965 με τους Όρνιθες του Αριστοφάνη και συνεχίζεται διευθύνοντας διάφορα έργα.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1966, ο Μάνος Χατζιδάκις φεύγει για την Αμερική για ν` ανεβάσει στο Broadway με τον Ζιλ Ντασέν και τη Μελίνα Μερκούρη τη θεατρική διασκευή του “Ποτέ την Κυριακή” με τον τίτλο “Illya Darling”.

Στην Αμερική θα παραμείνει μέχρι το 1972 και η μουσική του αντίληψη θα επηρεαστεί σημαντικά από τη μουσική ποπ και αποτέλεσμα αυτής της επίδρασης είναι ο κύκλος τραγουδιών “Reflections” με το συγκρότημα “New York Rock and Roll Ensemble”.

Εκεί, εκτός των άλλων έργων του (Ρυθμολογία op. 26 για πιάνο, Μεγάλος Ερωτικός op. 30 - κύκλος τραγουδιών σε στίχους αρχαίων και νέων Ελλήνων ποιητών), αρχίζει να γράφει τα λιμπρέτα για τρία μουσικά έργα (Μεταμορφώσεις, Όπερα για Πέντε, Ντελικανής), ηχογραφεί το “Χαμόγελο της Τζοκόντα” και αρχίζει να συνθέτει την “Εποχή της Μελισσάνθης”, μια μουσική ιστορία βασισμένη σε αυτοβιογραφικά στοιχεία που διαδραματίζεται τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης.

To 1972, τον πιο σκοτεινό χρόνο της χούντας, επιστρέφει στην Αθήνα και ιδρύει το “Πολύτροπο” μουσικό καφεθέατρο και αποπειράται να ανοίξει εκφραστικές διόδους στο μουσικό τέλμα της εποχής, “φιλοδοξώντας” όπως έλεγε ο ίδιος, “μια τελετουργική παρουσίαση του τραγουδιού, μ` όλα τα μέσα που μας παρέχει η σύγχρονη θεατρική εμπειρία”.

Δύο χρόνια αργότερα με την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας αναλαμβάνει πάλι ενεργό δράση στην πολιτιστική ζωή της χώρας και διορίζετai Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Λυρικής Σκηνής (1975-77) και Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας (1975-82).

Παράλληλα, αναλαμβάνει τη Διεύθυνση του κρατικού ραδιοσταθμού Τρίτο Πρόγραμμα (1975-81) τον οποίο, σε συνεργασία με μια ομάδα νέων και ταλαντούχων δημιουργών, μετατρέπει σε σημείο αναφοράς, ποιότητας και ιδεών.

Το 1980 εγκαινιάζει τον “Μουσικό Αύγουστο” στο Ηράκλειο της Κρήτης, ένα Φεστιβάλ που παρουσίαζε τα νέα ρεύματα σ` όλους τους τομείς της καλλιτεχνικής έκφρασης (μουσική, χορός, κινηματογράφος, ζωγραφική, θέατρο).

Θέλοντας να προστατέψει το ελληνικό τραγούδι από την φθορά του εμπορίου, συστήνει το 1985, την ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία “Σείριος”, η οποία λειτουργεί μέχρι και σήμερα.

Το 1989-93 ιδρύει την “Ορχήστρα των Χρωμάτων” για να παρουσιάσει «”πρωτότυπα προγράμματα που συνήθως δεν καλύπτονται από τις συμβατικές συμφωνικές ορχήστρες”, την οποία διηύθυνε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το απόγευμα της 15ης Ιουνίου του 1994, ο Μάνος Χατζιδάκις “άρχισε το ταξίδι του προς τα άστρα”, για να ανταμώσει τον κυρ Αντώνη, “που μες το όνειρό του θέλησε πια ζει” και αφήνοντάς μας μόνους να κοιτάμε “Το Χάρτινο το Φεγγαράκι...”.

Πηγή: ΚΥΠΕ