Σταγόνες Ομήρου: Tεύκρος

15:21 27/11/2020 - Πηγή: Sigma Live

Ανάγνωση από τον Λάζαρο Μαύρο της «Σταγόνας Ομήρου» 27/11/20 στην Πρώτη Εκπομπή  με τίτλο «Τεύκρος» της δασκάλας Ελένης Σιούφτα. 

Οι χειριστές του τόξου δεν έχαιραν μεγάλης εκτιμήσεως λόγω των τοποθετήσεών τους κατά τη διάρκεια της μάχης. Ως τηλέμαχος, ο τοξότης αποφεύγει τον αντίπαλο, δε γίνεται ορατός στόχος του, δεν τον αγριοκοιτάζει ούτε νιώθει τον τρόμο του αντικρίσματος (ἐναντίβιον μαχέσασθαι  Θ255). Ενώ ο κονταρομάχος μονομαχεί δίκαια-ασπίδα με ασπίδα, δόρυ με δόρυ, ξίφος με ξίφος-,ο τοξότης μπορεί να πλήττει από μακριά και εκ του ασφαλούς. Αποφεύγοντας τη θανάσιμη συμπλοκή

σώμα με σώμα (ἐν σταδίῃ Ν514) εκτοξεύει τη σαϊτα του κρυμμένος και σκοτώνει-δολοφονεί πιο σωστά-εκ του αφανούς.», αναφέρει στο βιβλίο του «Ομηρική Μάχη», ο Κωστής Παπαγιώργης σχολιάζοντας στις σημειώσεις του πως  « Για τον Τεύκρο όμως ο Όμηρος κάνει μια τιμητική εξαίρεση.Δεν ήταν μόνο ο πιο σπουδαίος από τους Αχαιούς στο τόξο ( ἄριστος Ἀχαιῶν τοξοσύνῃ  Ν313), αλλά και γενναίος στη μάχη από κοντά.

Μια υπέροχη σκηνή μάχης στη ραψωδία Θ περιγράφει ο Ποιητής των Ποιητών με πρωταγωνιστές δύο ετεροθαλή αδέλφια ,τον Αίαντα και τον Τεύκρο, παιδιά του Τελαμώνα της Σαλαμίνας.

Ο Τεύκρος είχε πάρει θέση κάτω από την ασπίδα του αδελφού του Αίαντα ο οποίος την κινούσε αναλόγως με το ποιον είχε βάλει στο στόχαστρο. Όποτε έπληττε έναν αντίπαλο, επέστρεφε σαν παιδάκι στη μητέρα του για να ξανακαλυφθεί από τον Αίαντα ο οποίος τον σκέπαζε με γυαλιστερή ασπίδα.

Βλέποντάς τον ο άναξ ανδρών Αγαμέμνονας ,τον επαινεί παροτρύνοντάς τον να συνεχίσει να τοξεύει   αἴ κέν τι φόως Δαναοῖσι γένηαι (Θ282), για να δώσει ελπίδα στους Δαναούς και τιμή στον πατέρα του τον Τελαμώνα. Δε διστάζει μάλιστα ο αρχηγός της Τρωϊκής Εκστρατείας να  τάξει δώρα στον άξιο τοξότη πρώτῳ τοι μετ᾽ ἐμὲ πρεσβήϊον ἐν χερὶ θήσω(Θ289), πρώτου απ’ όλους να τα δώσει με την επιστροφή τους στην πατρίδα.

Ο Τεύκρος όμως δεν συγκινείται ούτε από τον  τρίποδα ,ούτε από την άμαξα με τα  δυο πουλάρια ούτε τη γυναίκα που του τάζει ο Αγαμέμνονας.  Θα τον ρωτήσει :«Ἀτρεΐδη κύδιστε, τί με σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις;» (Θ 293) δηλαδή , «γιατί με παροτρύνεις;» για να συνεχίσει λέγοντάς του πως και  μόνος του , όσο τον παίρνει η δύναμή του, δεν θα σταματήσει να μάχεται, ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ δηλαδή ΚΙΝΗΤΡΑ.

Αυτός ο γενναίος μαχητής , ο Τεύκρος , παρ’ όλη την ανδρεία και το ήθος που επέδειξε στη μάχη δεν κατάφερε να κάνει τον πατέρα του περήφανο. Σύμφωνα με την παράδοση , ο βασιλιάς της Σαλαμίνας, Τελαμώνας, όταν είδε τον Τεύκρο να επιστρέφει στην πατρίδα χωρίς τον αδελφό του τον Αίαντα, τον έδιωξε επιρρίπτοντάς του ευθύνες για τον θάνατό του.

 

Ο Τεύκρος τότε, πήρε  χρησμό από τον Απόλλωνα και ήρθε στην  στην Κύπρο, όπου και  ίδρυσε μια  πόλη, τη Σαλαμίνα ως ανάμνηση της πατρίδας του.

Ιστορικά επιβεβαιώνεται η ίδρυση της Σαλαμίνας γύρω στα 1100 π.Χ, χρονολογία που δεν απέχει πολύ από το τέλος του Τρωϊκού Πολέμου ,κάτι που ενισχύει τον  μύθο.

Υπήρξε πρωτεύουσα της Κύπρου για 1000  χρόνια, λόγω της προνομιακής της θέσης και τα αρχαιολογικά ευρήματα τεκμηριώνουν την ύπαρξη του λαμπρού πολιτισμού της.

Ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης , στην τραγωδία του «Ελένη»  βάζει τον Τεύκρο να συναντάει την Ελένη στην Αίγυπτο  πριν έρθει στην Κύπρο ζητώντας της να τον βοηθήσει να πάρει μαντείες πώς θα ταξιδέψει:

«ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ᾽ ἐθέσπισεν

οἰκεῖν Ἀπόλλων, ὄνομα νησιωτικὸν

Σαλαμῖνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτρας» (στ.148-150)

(στη θαλασσόζωστη να φτάσω Κύπρο,

που με χρησμό με πρόσταξεν ο Φοίβος

μια πόλη εκεί να ιδρύσω κατοικώντας

και να την ονομάσω Σαλαμίνα,

το πατρικό νησί μου έτσι τιμώντας)

Τον Τεύκρο και τις ελληνικές  γενιές που ακολούθησαν είχε ορίσει η μοίρα εκεί να κατοικούν μέχρι που  κύνας λυσσητήρας (Θ 299) , το  λυσσαλέο σκυλί, ο Αττίλας , ήρθε με τη βία και τους εκδίωξε από την πόλη τους την Αμμόχωστο κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης της τουρκικής  εισβολής.

Πριν λίγες μέρες ήρθαν οι απόγονοι αυτού του λυσσητήρα να γιορτάσουν ένα από τα πολλά τους εγκληματα: την ίδρυση του ψευδοκράτους τους.

Δε γνωρίζουμε σε ποιο σημείο στεκότανε κι έβλεπε το φαγοπότι τους  ο γενναίος ιδρυτής της Σαλαμίνας .

Δε γνωρίζουμε σε ποιο σημείο ΣΤΕΚΕΙ κι επαγρυπνεί...

Είμαστε σίγουροι όμως πως την φαρέτρα του την έχει  γεμάτη κι ίσως συλλαβίζει στίχους από το ποίημα «Σαλαμίνα της Κύπρος», η γης δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν...

Στίχοι του ίδιου ποιητή , του Γιώργου Σεφέρη που όταν τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963 στην ομιλία του στη Σουηδική Ακαδημία, είπε:

‘Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε… Και ένας από τους διδασκάλους μου, των αρχών του περασμένου αιώνα, (ο Στρατηγός Μακρυγιάννης) γράφει: «…θα χαθούμε, γιατί αδικήσαμε…». Αυτός ο άνθρωπος ήταν αγράμματος· είχε μάθει να γράφει στα τριάντα πέντε χρόνια της ηλικίας του. Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα, όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση.’ Το ίδιο, ενδεχομένως να ισχύσει και για την Τουρκία, ‘Θα χαθεί, γιατί αδίκησε’.