Σταυραετός του Μαχαιρά – 65 χρόνια από το «Μολών Λαβέ» του Υπαρχηγού

11:44 3/3/2022 - Πηγή: Sigma Live

Γρηγόρης Αυξεντίου ο Σταυραετός του Μαχαιρά, ο «Ζήδρος», ο «Μάστρος», ο ήρωας του Ελληνισμού.

Σαν σήμερα 3 Μαρτίου του 1957 πέφτει νεκρός ο υπαρχηγός της ΕΟΚΑ μέσα στο κρησφύγετο του κοντά στην Ιερά Μονή Μαχαιρά, αρνούμενος να παραδοθεί στους Άγγλους αποικιοκράτες.

Ο Ζήδρος γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στο χωριό Λύση. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και κατόπιν στο Γυμνάσιο της Αμμοχώστου, το πλησιέστερο προς τη Λύση.

Αφού αποφοίτησε από το Γυμνάσιο, πήγε στην Ελλάδα με σκοπό να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όμως στις εξετάσεις δεν κατάφερε να εισαχθεί. Κατατάχθηκε στον Ελληνικό στρατό και πέρασε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού. Απολύθηκε από το Στρατό ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πεζικού και στη συνέχεια υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα για λίγους μήνες, προτού και επιστρέψει στην Κύπρο το 1952, όπου εργάστηκε μαζί με τον πατέρα του και αρραβωνιάστηκε.

Διαβάστε ακόμη: Για 1η φορά αμοντάριστη συνέντευξη μάνας Αυξεντίου:"Θέλω 2 λόγια"

Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον αρχηγό της ΕΟΚΑ Γεώργιο Διγενή Γρίβα και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Ο Διγενής έκρινε ότι, από τη στιγμή που ο Γρ. Αυξεντίου είχε δώσει τον όρκο του Έλληνα Αξιωματικού, δεν χρειαζόταν να ορκιστεί για μύησή του στην Οργάνωση. Με την έναρξη του αγώνα, του ανατέθηκε η διοίκηση του τομέα Αμμοχώστου. Την άνοιξη του ιδίου χρόνου συμμετείχε στις επιθέσεις κατά της Ηλεκτρικής Εταιρείας και του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Λευκωσίας.

«Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος» είναι τα γνωστά ψευδώνυμα που δόθηκαν στον Υπαρχηγό της ΕΟΚΑ.

Οι Άγγλοι έκαναν πολλές προσπάθειες για να τον συλλάβουν και τον επικήρυξαν με 5.000 λίρες. Γνωστή είναι η ιστορία όπου μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και κέρασε τους άγγλους κατακτητές χωρίς να τον αναγνωρίσουν.

Στα τέλη Φεβρουαρίου 1957 οι αγγλικές δυνάμεις έλαβαν πληροφορία ότι ο Αυξεντίου και η ομάδα του βρίσκονταν σε μια σπηλιά κοντά στη Μονή Μαχαιρά. Αμέσως, 60 στρατιώτες έφθασαν εκεί το απόγευμα της 2ας Μαρτίου. Περικύκλωσε τη σπηλιά και κάλεσε τον Αυξεντίου να παραδοθεί. Ο επικεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος, ανθυπολοχαγός Μίντλετον, πλησίασε την είσοδο της σπηλιάς και φώναξε: «Ρίξε τα όπλα σου και παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε». Κάποιος απάντησε: «Καλά παραδινόμαστε». Τέσσερις άνδρες βγήκαν έξω, όχι και ο Αυξεντίου. Ο Μίντλετον τον κάλεσε και πάλι να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντηση «Μολών λαβέ».

Διαβάστε επίσης: Τα τελευταία Χριστούγεννα του Γρηγόρη Αυξεντίου (ΒΙΝΤΕΟ)

Αμέσως, τέσσερις στρατιώτες όρμησαν μέσα στην σπηλιά. Ο Αυξεντίου τους υποδέχτηκε με καταιγιστικά πυρά. Οι τρεις Βρετανοί οπισθοχώρησαν έντρομοι, ο τέταρτος, ένας δεκανέας, έπεσε νεκρός. Ο Μίντλετον ζήτησε ενισχύσεις, οι οποίες κατέφθασαν αμέσως με ελικόπτερα. Η μάχη συνεχίσθηκε για 10 ώρες, χωρίς αποτέλεσμα για τους επιτιθέμενους. Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος του Αυξεντίου και αφού χρησιμοποίησαν όλων των ειδών τα όπλα, οι Βρετανοί έριξαν στη σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες κάλυψαν το σπήλαιο, για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του Αυξεντίου.

Η μάχη τελείωσε στις 2 το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957. Το πτώμα του Ζήδρου βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε στα Φυλακισμένα Μνήματα. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν μόλις 29 ετών.

Μιλώντας στους συναγωνιστές του ο Αυξεντίου (αναπαράσταση σε βίντεο) είπε:

Διαβάστε επίσης: Μαχαιράς και Αυξεντίου – Η σχέση του Ζήδρου με τη Μονή

Το Αυξέντιο

Η ηρωική θυσία του Σταυραετού του Μαχαιρά τιμάται από τον απανταχού Ελληνισμό. Στην Ξάνθη, οι Μικρασιάτες πρόσφυγες του οικισμού του Νέου Κατραμίου, συγκινημένοι από τη θυσία του, ζήτησαν από την ελληνική Πολιτεία την αλλαγή του ονόματος του οικισμού τους, τον οποίο ονόμασαν Αυξέντιο το 1960 προς τιμήν του. Το 2000 έγινε αδελφοποίηση του Δήμου Βιστωνίδας και του Δήμου Λύσης κι εγκαινιάσθηκε η προτομή του Γρηγόρη στον οικισμό.

Διαβάστε επίσης: Ο Σταυραετός του Μαχαιρά:Σπάνια συνέντευξη της συζύγου κι άγνωστα ντοκουμέντα

Το 2008, ο Δήμος Βιστωνίδας και ο Σύλλογος Κυπρίων Ξάνθης ίδρυσαν το «Κέντρο Ανάδειξης της Λαογραφικής και Ιστορικής Ενότητας Θράκης - Κύπρου «Γρηγόρης Αυξεντίου», με την απόλυτη στήριξη του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-59 του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Πρόκειται για έναν ιερό χώρο, όπου μιλάει ανάγλυφα η ιστορία του Γρηγόρη και ο προαιώνιος πόθος του αδούλωτου κυπριακού Ελληνισμού για Ένωση με τη Μάνα Ελλάδα.

Σε Ιστορικό Μουσείο-Φυλάκιο «Γρηγόριος Αυξεντίου» μετατράπηκε το φυλάκιο στο οποίο υπηρετούσε ο Γρηγόριος Αυξεντίου, στο ποντιακό χωριό Ακρίτας Κιλκίς, το οποίο εγκαινιάστηκε την Κυριακή, 3 Απριλίου 2016, από τον Υπουργό Άμυνας της Κύπρου και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στην παρουσία των δημάρχων Λύσης και Κιλκίς και σύσσωμων των κοινωνικών φορέων της περιοχής.