Στο «κόσκινο» της Επιτρόπου

07:56 8/12/2015 - Πηγή: Sigma Live

Παραδόθηκε χθες η Ετήσια Έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως για το 2014 στον Πρόεδρο Αναστασιάδη
Για «χρονιά-πλήγμα» στα ανθρώπινα δικαιώματα έκανε λόγο η Ελίζα Σαββίδου, την οποία απέδωσε, σε μεγάλο βαθμό, στο μεγάλο προσφυγικό κύμα από τη Συρία

Την ανάγκη δημιουργίας κουλτούρας, που αποσκοπεί στην προστασία και στη διαφύλαξη από καταχρήσεις των δικαιωμάτων του πολίτη, έκανε λόγο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, κατά την παραλαβή

της ετήσιας έκθεσης της Επιτρόπου Διοικήσεως Ελίζας Σαββίδου, για το 2014, χθες στο Προεδρικό Μέγαρο. Επιδίδοντας την έκθεση, η κ. Σαββίδου είπε ότι «το 2014 ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τόπο μας», ενώ από την πλευρά του ο Πρόεδρος συνεχάρη το έργο της Επιτρόπου που, όπως είπε, ενεργεί αυτεπάγγελτα.

Ο κ. Αναστασιάδης επεσήμανε, παράλληλα, και τη σημασία του να λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψιν οι Εκθέσεις της Επιτρόπου. Η κ. Σαββίδου, κληθείσα να προβεί σε μια σύγκριση με προηγούμενες εκθέσεις όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο, με τη φετινή, ανέφερε πως «το 2014 ήταν μια ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδος, ιδιαίτερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εξαιτίας του μεγάλου προσφυγικού κύματος από τη Συρία και όχι μόνο».

Ερωτηθείσα σε ποιον άλλον τομέα εντοπίζονται παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κ. Σαββίδου ανέφερε πως παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπάρχουν παντού και ιδιαίτερα στον τομέα της υγείας. Σε ερώτηση, αν ο κόσμος πλέον αποτείνεται με μεγαλύτερο θάρρος στο Γραφείο της, είπε πως ο κόσμος πάντα είχε το θάρρος να μιλά, με μιαν αύξηση βέβαια να σημειώνεται τα τελευταία χρόνια. Επεσήμανε ότι αυτή η αύξηση σημειώθηκε μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, οπότε και παρατηρήθηκε το φαινόμενο του κλονισμού της εμπιστοσύνης του κοινού, τόσο προς τη δημόσια διοίκηση όσο και προς τα δημόσια νοσηλευτήρια.

«Πρωτιά» για το Υπουργείο Εσωτερικών
Σύμφωνα με την έκθεση, κατά τη διάρκεια του 2014 υποβλήθηκαν στο Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2.597 παράπονα, γεγονός που καταδεικνύει αύξηση στην υποβολή παραπόνων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ο συνολικός αριθμός των παραπόνων που ήταν προς διεκπεραίωση κατά το 2014 ήταν 4.381 παράπονα. Από αυτά, ολοκληρώθηκε η εξέταση 2.795 παραπόνων, με μηνιαίο μέσο όρο διεκπεραιωθέντων παραπόνων να ανέρχεται στα 232.

Όπως συνέβη και κατά τα προηγούμενα έτη, ένας μεγάλος αριθμός παραπόνων που υποβλήθηκαν κατά το 2014 στρέφονταν κατά Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών. Αντίθετα, μικροί αριθμοί παραπόνων αφορούν το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, και το Υπουργείο Άμυνας.

Στον αντίποδα, ο συγκριτικά πολύ μεγάλος αριθμός παραπόνων εναντίον Τμημάτων και Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών είναι, εν μέρει, φυσιολογικός, δεδομένου ότι πρόκειται για Τμήματα, όπως το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης κτλ., ή Υπηρεσίες όπως οι Επαρχιακές Διοικήσεις, που έχουν, εξ ορισμού, αυξημένου βαθμού επαφή με το κοινό και εξετάζουν πολλά αιτήματα.

Από τα στοιχεία που παρατίθενται στην έκθεση της Επιτρόπου, προκύπτει ότι τα περισσότερα παράπονα στράφηκαν κατά του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως.

Περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Όπως ανέφερε και κατά την παράδοση της έκθεσης στον Πρόεδρο η κ. Σαββίδου, το 2014 ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, για τον τομέα της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με την έκθεση, στο πλαίσιο της δράσης της Ανεξάρτητης Αρχής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξετάστηκαν παράπονα πολιτών που αφορούσαν θέματα βίας κατά των γυναικών, και πιο συγκεκριμένα το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την πορνεία στην Κύπρο, την πρόληψη και την ποινική μεταχείριση της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών, την ανάγκη για ποινικοποίηση της παρενοχλητικής παρακολούθησης, αλλά και τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων.

Σημαντικές θέσεις υποβλήθηκαν και για το θέμα της μεταχείρισης μητέρων και ανήλικων παιδιών μεταναστευτικής προέλευσης για σκοπούς απέλασης. Παράλληλα, διατυπώθηκαν εισηγήσεις για τις διαδικασίες εξέτασης αιτημάτων ασύλου από Σύρους υπηκόους. Εκφράστηκε, επίσης, η ανάγκη ρύθμισης του νομικού καθεστώτος και των δικαιωμάτων των προσώπων χωρίς ιθαγένεια. Ταυτόχρονα, κατά τη δράση της Αρχής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξετάστηκε η σοβαρή πτυχή του φαινομένου της σεξουαλικής κακοποίησης κρατουμένων των κεντρικών φυλακών, με την Επίτροπο Διοικήσεως να εκφράζει σημαντικές ανησυχίες για τον τρόπο που η Διεύθυνση των Φυλακών χειρίζεται τέτοιου είδους περιστατικά.

Αρχή Προώθησης Δικαιωμάτων με Αναπηρίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στην έκθεση, οι δράσεις της Αρχής Προώθησης Ατόμων με αναπηρίες εντός του 2014, είχαν διευρυμένο χαρακτήρα, και αφορούσαν τομείς της ζωής των ατόμων με αναπηρίες, ειδικότερα εκείνους τους τομείς όπου κυριαρχούν περισσότερο τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις σχετικά με την αναπηρία.

Οι Εκθέσεις και οι τοποθετήσεις της Αρχής, σκοπός των οποίων ήταν τόσο η προστασία όσο και η προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, ήταν αποτέλεσμα είτε αυτεπάγγελτης διερεύνησης διαχρονικών ζητημάτων που αφορούν τα δικαιώματα αυτών των ατόμων, είτε της διερεύνησης παραπόνων που υποβλήθηκαν από πολίτες και οργανωμένα σύνολα, και αφορούσαν ισχυρισμό για διάκριση λόγω αναπηρίας.

Από τις πιο αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις που εξετάστηκαν, ήταν ο αποκλεισμός ατόμων με αναπηρίες από τη δυνατότητα εισδοχής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου. Μετά την υποβολή της έκθεσης της Επιτρόπου Διοικήσεως και τις διαβουλεύσεις που ακολούθησαν με τις Πρυτανικές Αρχές του Πανεπιστημίου Κύπρου, τα κριτήρια εισδοχής, εν τέλει αποσύρθηκαν.

Τομέας Κοινωνικής Ασφάλισης και Θεμάτων Οικονομικής Υφής
Σύμφωνα με την έκθεση, τα παράπονα που στρέφονται κατά των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων αφορούσαν, κυρίως, απορρίψεις αιτήσεων για παροχές, καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση αιτήσεων για παροχές, το ύψος των παροχών, το ύψος των εισφορών αυτοτελώς εργαζόμενων προσώπων, την αναδρομική αναζήτηση χρημάτων κα την επάρκεια αιτιολόγησης απορριπτικών αποφάσεων. Στον τομέα των υποθέσεων οικονομικής υφής εντάσσονται κυρίως παράπονα, το αντικείμενο των οποίων έχει να κάνει με την επιβολή φορολογιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με τελωνειακούς δασμούς, με τέλη και επιβαρύνσεις, με διαγωνισμούς προσφορών και δημοσίων συμβάσεων, με χορηγίες, αποζημιώσεις κ.ο.κ.

Περιβάλλον, ιδιοκτησία, ανάπτυξη και τοπική αυτοδιοίκηση
ΤΑ ΥΠΟ διερεύνηση παράπονα αναφορικά με τους τομείς του περιβάλλοντος, της ιδιοκτησίας και ανάπτυξης, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης άπτονται κυρίως του συνταγματικού δικαιώματος της ιδιοκτησίας, της συνυφασμένης με αυτό το δικαίωμα ανάπτυξης της ιδιοκτησίας, και της ορθολογικής ένταξης της ανάπτυξης στο περιβάλλον.

Μια άλλη κατηγορία παραπόνων που εμπίπτει στους προαναφερθέντες τομείς συνδέεται, κυρίως, με την κοινωνική πολιτική και συγκεκριμένα με τα ισχύοντα στεγαστικά σχέδια, ιδίως για τους εκτοπισθέντες. Το προσωπικό του γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως, από τη διερεύνηση των εν λόγω παραπόνων, διαπίστωσε αδυναμίες και παθογένειες στη δημόσια διοίκηση. Από τα στοιχεία που προκύπτουν φαίνεται ότι υποτιμάται από τις δημόσιες Αρχές η ευθύνη προστασίας ειδών πανίδας και δημόσιων αγαθών, όπως και η κρατική ιδιοκτησία και η ζώνη προστασίας της παραλίας.

Διαπιστώνονται, επίσης, δυσλειτουργίες ως προς την εξυπηρέτηση των πολιτών από τις αρμόδιες Αρχές, στις οποίες αποτείνονται με αιτήσεις και αιτήματα αναφορικά με την ιδιοκτησία, αλλά και τον σκοπό στέγασης. Όσον αφορά στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, από το σύνολο των παραπόνων που διερευνήθηκαν κατά το 2014, καταδείχθηκαν ξανά παραβιάσεις της νομοθεσίας από τις τοπικές Αρχές, ενώ ανησυχία προκαλεί η παρατεταμένη καθυστέρηση αναδιαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης.