Στρατηγικές ανάπτυξης ανθεκτικών καινοτομιών

16:09 20/2/2019 - Πηγή: Sigma Live

Στη δίνη των πολλαπλών προκλήσεων, των ραγδαίων αλλαγών, του έντονου ανταγωνισμού, της πολυπλοκότητας, της αβεβαιότητας, των ασύμμετρων κινδύνων, των καταστροφικών ρίσκων και των χιλιάδων προβλέψιμων και τυχαίων εμποδίων που πρέπει να ξεπεραστούν, ποσοστό πέραν του 98% των νέων καινοτομιών/Startups –σε παγκόσμιο επίπεδο– αποτυγχάνουν να γίνουν βιώσιμες. Χρειάζονται νέα εργαλεία για εμβάθυνση της στρατηγικής, διεύρυνση της δημιουργικότητας και ενίσχυση της καινοτομικότητας.

Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα νέο

Υπόδειγμα Καινοτομίας το οποίο βοηθά τους Οργανισμούς να δημιουργούν πιο ανθεκτικές καινοτομίες. Η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος ακολουθεί μια πιο ολιστική, πολυπαραμετρική προσέγγιση η οποία ταξινομεί και συνδυάζει / συνθέτει ιδέες, έννοιες, στοιχεία, χαρακτηριστικά και διακριτές ικανότητες από τους τέσσερεις βασικούς τύπους καινοτομίας: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασιών, οργανωσιακή καινοτομία, καινοτομία μάρκετινγκ.

Οι εναλλακτικές προτάσεις –νέες καινοτομίες– αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένα δημιουργικά και στρατηγικά κριτήρια: αυθεντικότητα, μοναδικότητα, αντίκτυπος, ελαστικότητα, προσαρμοστικότητα, επεκτασιμότητα με προοπτική για διεθνές, ισχυρό αποτύπωμα, δημιουργία αμοιβαίου οφέλους, ικανοποίηση μιας πραγματικής ανάγκης, συγχρονισμός (timing), διαφοροποίηση, δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, αποτελεσματικό branding, διαχείριση ρίσκου κ.ά.

Το πρότυπο αυτό «διεπιστημονικό» εργαλείο –τόσο το θεωρητικό πλαίσιο όσο και τα πεδία και οι τρόποι εφαρμογής του– παρουσιάζεται σε ένα Πρακτικό Οδηγό ο οποίος καθοδηγεί τους Οργανισμούς στο πώς να δημιουργούν εξαιρετικές ιδέες και να τις μετατρέπουν σε βιώσιμες καινοτομίες. Το νέο Μοντέλο Καινοτομίας μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα, τομείς και κλίμακες: Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη», Δημόσιες Υπηρεσίες, Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιχειρήσεις, Branding, Βασική και Εφαρμοσμένη Έρευνα, Εθνικό Σύστημα Ασφάλειας, Πολιτικό Μάρκετινγκ κ.ά. Πιο κάτω αναλύεται επιγραμματικά η νέα αυτή στρατηγική προσέγγιση.

Η δομή, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός μιας νέας καινοτομίας, πρέπει να είναι τέτοιος που να παρέχει τη δυνατότητα τροποποίησης της έκθεσης (modify the exposure) σε πιθανούς κινδύνους ή/και ευκαιρίες. Ο στόχος είναι διπλός: Απ’ τη μια να ελαχιστοποιείται το ρίσκο και η ζημιά από αρνητικές ασυμμετρίες και απ’ την άλλη να μεγιστοποιείται το όφελος από θετικές ασυμμετρίες. Η διττή αυτή στρατηγική επιτρέπει στις καινοτομίες να αξιοποιούν το άγνωστο, την αβεβαιότητα, την αλλαγή, το χρόνο, τα τυχαία συμβάντα και τις νέες ευκαιρίες που προκύπτουν, ενώ ταυτόχρονα να αποφεύγουν πιθανούς κινδύνους, να ελαχιστοποιούν τα ρίσκα. Με τον τρόπο αυτό οι νέες καινοτομίες δεν είναι απλά ανθεκτικές (robust) αλλά γίνονται καλύτερες με το χρόνο, είναι «antifragile». Η θεωρία «Αntifragility» –παρουσιάστηκε από τον Nassim Taleb, τον κορυφαίο παγκοσμίως ειδικός στο Risk Management– μας επιτρέπει να ελαχιστοποιούμε την πιθανή ζημιά από αρνητικούς «Μαύρους Κύκνους» και να αξιοποιούμε τα οφέλη από θετικούς «Μαύρους Κύκνους».

Σύμφωνα με τον Nassim Taleb, ο «Μαύρος Κύκνος» συνιστά ένα απροσδόκητο γεγονός με τεράστιο αντίκτυπο, είτε αρνητικό είτε θετικό, που μπορεί να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα. Υπάρχουν θετικοί «Μαύροι Κύκνοι» (ευκαιρίες) και αρνητικοί «Μαύροι Κύκνοι» (με καταστροφικές συνέπειες). Μια από τις ιδιότητες του «Μαύρου Κύκνου» είναι η ασυμμετρία στις συνέπειες – θετικές ή αρνητικές. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του «Μαύρου Κύκνου» είναι ο τεράστιος αντίκτυπος και οι πολύ σοβαρές συνέπειες που επιφέρει.

Στην εποχή της αλλαγής, της ρευστότητας, της αβεβαιότητας, της τυχαιότητας, της πολυπλοκότητας, των αλληλεξαρτήσεων, των ασυμμετριών και των εκρηκτικών ρίσκων, το «φαινόμενο της πεταλούδας» και οι «Μαύροι Κύκνοι» βρίσκονται παντού – σε ολόκληρο το οικοσύστημα και σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής της καινοτομίας. Ο νομπελίστας Daniel Kahneman μελέτησε και αποσαφήνισε τα είδη των παρερμηνειών της τυχαιότητας που τροφοδοτούν πολλές από τις συνηθισμένες πλάνες, τις λανθασμένες εκτιμήσεις και τα σφάλματα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Είναι σημαντικό να διακρίνουμε ανάμεσα στα μοτίβα που μπορούν να αποτελέσουν το πρώτο βήμα της διαίσθησης και της καινοτομικότητας (τα μοτίβα που έχουν νόημα) και τα τυχαία μοτίβα.

Οι τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες. Οι αρχές και οι αξίες πρέπει να ενσωματώνονται στο DNA των τεχνολογικών καινοτομιών. Η τοποθέτηση κοινωνικών αξιών ως προτεραιότητα της διακυβέρνησης μπορεί να βοηθήσει σε ποια κατεύθυνση και με ποιο τρόπο οι τεχνολογικές καινοτομίες θα χρησιμοποιηθούν και ποιον θα ωφελήσουν. Οι τεχνολογίες είναι λύσεις και προϊόντα που έχουν αναπτυχθεί μέσα από κοινωνικές διαδικασίες οι οποίες ήδη αντανακλούν εμπεδωμένες προτεραιότητες και αξίες.

Χρειάζονται καινοτομίες με «κοινωνική συνείδηση» – καινοτομίες που παράγουν συνεργιστικά οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική αξία. Η επιστήμη και η καινοτομία οφείλουν να προάγουν την κοινωνική ευημερία. Χρειάζονται σαφείς και εμπνευσμένοι στόχοι με ευρύ κοινωνικό αντίκτυπο και πολλαπλές λύσεις από κάτω προς τα πάνω. Απαιτείται μια πολυεπίπεδη συνεργασία μεταξύ διάφορων τομέων των επιστημών και φορέων καινοτομίας.

Η καινοτομία ενισχύει την ανάπτυξη: α) Παράγοντας νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέες επιχειρήσεις, νέες βιομηχανίες, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, νέες αγορές και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας και β) βελτιώνοντας την αποδοτικότητα.

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com

*Σύμβουλος Στρατηγικής &Καινοτομίας