Στρεβλώσεις στην παροχή επιδομάτων σε δικαιούχους ανάπηρους

18:08 8/1/2019 - Πηγή: Sigma Live

Στρεβλώσεις σε ό,τι αφορά την παροχή επιδομάτων σε δικαιούχους ανάπηρους διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία.

Ειδική έκθεση της Υπηρεσίας, που έγινε στο πλαίσιο ελέγχου του Ταμείου Ανακουφίσεως Παθόντων (ΤΑΠ), αναφέρει πως δικαιούχοι ανάπηροι της μηνιαίας ειδικής σύνταξης από το ΤΑΠ λαμβάνουν μηνιαία επιδόματα και από άλλες Υπηρεσίες/Τμήματα για την κάλυψη των ειδικών αναγκών

τους λόγω της αναπηρίας τους, που ενδέχεται να αφορούν πλήρως ή μερικώς την ίδια φύση αναπηρίας που καλύπτει και το ΤΑΠ, αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεσή της στο πλαίσιο του ελέγχου του Ταμείου.

Σύμφωνα με την έκθεση, 12 δικαιούχοι μηνιαίας σύνταξης από το ΤΑΠ, που παίρνουν επίδομα βαριάς αναπηρίας από το ΤΑΠ, παίρνουν και επίδομα βαριάς κινητικής αναπηρίας από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες (ΤΚΕΑΑ), εκ των οποίων οι εννέα παίρνουν επιπρόσθετα από το ΤΚΕΑΑ και επίδομα φροντίδας ως παραπληγικά άτομα ή ως τετραπληγικά άτομα, ενώ 1 εκ των 9 παίρνει και την ειδική χορηγία σε τυφλούς.

Επίσης, 9 δικαιούχοι ανάπηροι ειδικής μηνιαίας σύνταξης από το ΤΑΠ λαμβάνουν Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, στο οποίο περιλαμβάνεται μηνιαίο ποσό ύψους €226 ως αναπηρικό επίδομα και ποσό ύψους €142,38 επιπρόσθετο μηνιαίο επίδομα στα πλαίσια εφαρμογής μέτρων κοινωνικής συνοχής ατόμων με αναπηρίες, ενώ 3 εκ των 9 λαμβάνουν και χορήγημα βαριάς αναπηρίας από το ΤΑΠ.

‘Όπως αναφέρεται, προκαταρκτική διερεύνηση που διενεργήθηκε στο Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων για 12 περιπτώσεις που λάμβαναν τον Δεκέμβριο του 2016 ειδική μηνιαία σύνταξη αναπηρίας από το ΤΑΠ με διάφορα ποσοστά αναπηρίας, κατέδειξε ότι τον εν λόγω μήνα λάμβαναν και σύνταξη ανικανότητας από το ΤΚΑ με ποσοστό ανικανότητας 100% (ποσοστό εξ αρχής ή όπως διαχρονικά αναθεωρήθηκε).

«Παρόλο που δεν διερευνήθηκε περαιτέρω κατά πόσο η ασθένεια/ασθένειες βάσει των οποίων κρίθηκαν από το αρμόδιο Ιατροσυμβούλιο ανίκανοι για εργασία για σκοπούς παροχής της σύνταξης ανικανότητας από το ΤΚΑ είναι ίδια/ίδιες με εκείνες βάσει των οποίων κρίθηκαν δικαιούχοι για την παροχή της ειδικής μηνιαίας σύνταξης από το ΤΑΠ, σημειώσαμε ότι μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι περιπτώσεις αυτές λαμβάνουν ίδιας φύσης παροχές από δύο Ταμεία με ανεξάρτητη αξιολόγηση, χωρίς συνεκτίμηση της γενικής κλινικής εικόνας που παρουσιάζουν, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που δίνονται σε ποσοστά που στο σύνολό τους υπερβαίνουν το 100% αν αυτά συνεκτιμούνταν ή πολύ χειρότερα στις περιπτώσεις που δίνονται παροχές για τον ίδιο λόγο», αναφέρεται στην έκθεση.

Ακόμη, σημειώνεται πως για μονήρεις δικαιούχους ανάπηρους με βαθμό αναπηρίας 100% καταβάλλεται σήμερα από το ΤΑΠ ειδική μηνιαία σύνταξη ύψους €2,067, πλέον επίδομα βαριάς αναπηρίας €815, δηλαδή συνολικό ποσό ύψους €2.882. Για έγγαμους με οικογενειακές υποχρεώσεις η ειδική μηνιαία σύνταξη αυξάνεται ανάλογα.

«Τα άτομα αυτά εξασφαλίζουν επιπρόσθετα μηνιαία επιδόματα/χορηγήματα (επειδή δεν υπάρχουν οποιαδήποτε εισοδηματικά κριτήρια) και από άλλες Υπηρεσίες/Τμήματα (υποδείχθηκε πιο πάνω), καθώς επίσης και άλλα χορηγήματα που καλύπτουν άλλες ανάγκες (εφάπαξ ποσά για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή/και αγορά οργάνων, μέσων κ.ά.) και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν άτομα που εξασφαλίζουν ψηλά συνολικά μηνιαία εισοδήματα», αναφέρεται.

Ακόμη πιο ψηλά μηναία εισοδήματα, προστίθεται, «εξασφαλίζονται από δικαιούχους ανάπηρους του ΤΑΠ οι οποίοι είναι/ήταν μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι (που ανεξάρτητα από τον βαθμό αναπηρίας τους προσλήφθηκαν στο δημόσιο και εργάζονται/εργάζονταν κανονικά) και παίρνουν, επιπρόσθετα με τα ποσά που λαμβάνουν από το ΤΑΠ, τον μηνιαίο μισθό ή σύνταξή τους».

Στην έκθεση αναφέρεται πως η Υπηρεσία σύστησε και πάλι την επανεξέταση και τον εκσυγχρονισμό του όλου θεσμικού πλαισίου παροχής ειδικών συντάξεων, ειδικών επιδομάτων και άλλων βοηθημάτων από το Ταμείο σε παθόντες, "ώστε να μην οδηγούμαστε σε δημιουργία στρεβλώσεων, όπως για παράδειγμα να δίνονται ίδιας ή παρόμοιας φύσης παροχές για την ανικανότητα για εργασία σε ποσοστά που στο σύνολό τους υπερβαίνουν το 100% αν αυτά συνεκτιμώνταν ή πολύ χειρότερα να δίνονται παροχές για τον ίδιο ή παρόμοιο λόγο/ανάγκη, καθώς και εξασφάλιση ψηλών εισοδημάτων χωρίς κάποιο περιορισμό".

Υπογραμμίζεται πως η Υπηρεσία δεν παρεμβαίνει σε θέματα πολιτικής, αλλά εισηγείται την ανάγκη συνεκτίμησης των δεδομένων όπως έχουν εξελιχθεί διαχρονικά (θεμελίωση παροχής θεσμοθετημένης σύνταξης ή σύνταξης ανικανότητας, πρόσληψη στο δημόσιο με ειδικά κριτήρια, ή/και κάλυψη αναγκών μέσω άλλων Σχεδίων που διαχρονικά εγκρίθηκαν και που υλοποιούνται από άλλες Υπηρεσίες/Τμήματα/Φορείς). Συστήνει, επίσης, όπως δημιουργηθεί σχετικό μητρώο ή/και τήρηση συνοπτικής κατάστασης στους επί μέρους φακέλους των δικαιούχων με το τι επωφελήθηκε/επωφελείται διαχρονικά κάθε δικαιούχος σε έκτακτα ωφελήματα ή χορηγήματα για καλύτερη παρακολούθηση και έλεγχο.

Όσον αφορά στα έκτακτα χορηγήματα που παραχωρούνται μέσω του ΤΑΠ (σύμφωνα με τους Κανονισμούς ή με τις από καιρού εις καιρό εκδοθείσες Αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου), η Υπηρεσία θεωρεί ότι αυτά χρήζουν επίσης επαναξιολόγησης/επανεξέτασης. Θα πρέπει επίσης να υιοθετηθούν μηχανισμοί που να διασφαλίζουν ότι οι ανάγκες αυτές αποδεδειγμένα δεν καλύπτονται από άλλους πόρους.

Η έκθεση αφορά έλεγχο που έκανε η Ελεγκτική Υπηρεσία για τα έτη 2015 και 2016. Κατά το 2016 η συνολική δαπάνη για τις ειδικές συντάξεις και τα διάφορα ειδικά χορηγήματα παρουσίασε μείωση ύψους €123.427 ή 0,8%, σε σχέση με το 2015 και μείωση ύψους €710.183 ή 4,2% σε σχέση με το 2014. Ωστόσο, αναφέρεται, ο μέσος όρος της ειδικής μηνιαίας σύνταξης που παραχωρήθηκε το 2016 ανέρχεται σε €8.385 ετησίως και παρουσιάζει αύξηση 2,4% σε σχέση με το 2015 (μέση ειδική σύνταξη: €8.192 ετησίως), και αύξηση 8,4% σε σχέση με το 2014 (μέση ειδική σύνταξη: €7.738 ετησίως).

Οι εισπράξεις του Ταμείου το 2016 και το 2015 ήταν €17.399.206 και €17.439.660, αντίστοιχα, σε σύγκριση με €17.538.939 το 2014. Οι πληρωμές για το 2016 και 2015 ήταν ισάξιες με τις εισπράξεις και ως εκ τούτου στις 31.12.2016 και 31.12.2015 το Ταμείο δεν παρουσίαζε οποιοδήποτε υπόλοιπο.

Σε ό,τι αφορά το επίδομα σε φοιτητές του Πανεπιστημίου Κύπρου, στην έκθεση αναφέρεται πως οι παθόντες φοιτητές (κατά την έννοια του περί Ανακουφίσεως Παθόντων Νόμου) που φοιτούν σε εκπαιδευτικά ιδρύματα (εκτός του Πανεπιστημίου Κύπρου και του ΤΕΠΑΚ) όπως ρητά καθορίζονται στις σχετικές ανακοινώσεις του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου (ΙΚΥΚ) λαμβάνουν χρηματικό σπουδαστικό βοήθημα για την απόκτηση πρώτου καταληκτικού τίτλου σε ύψος πολύ μεγαλύτερο από το βοήθημα των €854,30 χωρίς κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.

Τα ποσά καθορίζονται ανάλογα με το κατά πόσο το εκπαιδευτικό ίδρυμα είναι στην Κύπρο ή στο εξωτερικό, αν ο φοιτητής καταβάλλει δίδακτρα ή όχι, καθώς και την κατηγορία των παθόντων ή/και τον βαθμό αναπηρίας και κυμαίνονται μεταξύ €1.540-€7.690.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι μέσω του ΙΚΥΚ παραχωρείται και χρηματικό σπουδαστικό βοήθημα για μεταπτυχιακές σπουδές σε όλους τους παθόντες φοιτητές, δηλαδή είτε φοιτούν σε δημόσια πανεπιστήμια στην Κύπρο ή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού, επίσης χωρίς κοινωνικοοικονομικά κριτήρια (με κάποιες προϋποθέσεις, όπως ορίζονται στην ανακοίνωση του ΙΚΥΚ).

Πηγή: ΚΥΠΕ