Το Κυπριακό σήμερα

09:23 9/1/2023 - Πηγή: Sigma Live

Καθώς πλησιάζουμε μισό αιώνα από την εθνική τραγωδία του 1974, η πληγή της τουρκικής στρατιωτικής κατοχής παραμένει ανοικτή και χαίνουσα.

Ούτε η ωραιοποίηση των δυσχερειών, ούτε η απόκρυψη των κινδύνων, συνιστούν ωφέλιμη και χρήσιμη προσφορά.

Ποια είναι τα σημερινά δεδομένα;

Σαράντα ενηά χρόνια μετά τη προδοσία και το έγκλημα σε βάρος της Κύπρου, ο Κυπριακός Ελληνισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της

πορείας προς μια λύση που θα τερματίζει τα δεινά του και θα αποτελεί αφετηρία ενός ιστορικού κύκλου προοπτικής και ελπίδας για το μέλλον.

Είναι ώρα μιας αναδρομής στο παρελθόν, αποτίμησης επιτευγμάτων, παραλείψεων και λαθών και ενατένισης προς το μέλλον με διαμόρφωση των επιβαλλόμενων πολιτικών, που θα οδηγήσουν στη σωτηρία της Κύπρου και του λαού μας.

Αναμφίβολα το μέγα επίτευγμα των 49 χρόνων υπήρξε η διαφύλαξη της οντότητας του Κυπριακού Κράτους, η ματαίωση διεθνούς αναγνώρισης του παράνομου μορφώματος που εγκαθιδρύθηκε στα κατεχόμενα και η παγίωση διεθνώς της άποψης ότι το Κυπριακό όσο συνεχίζεται η τουρκική κατοχή, εγκυμονεί κινδύνους για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Κορυφαία επιτυχία της Κύπρου αλλά και της Ελλάδας και ενίσχυση των ερεισμάτων του Κυπριακού Κράτους σε διεθνές επίπεδο, υπήρξε η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε.

Η ένταξη ενίσχυσε την πολιτική θέση της Κύπρου και ταυτόχρονα αποδυνάμωσε τις προσπάθειες της Τουρκίας να περιθωριοποιήσει το κυπριακό πρόβλημα και να υποβαθμίσει και να εξουδετερώσει το κυπριακό κράτος.

Η αποτίμηση όμως των 49 χρόνων  για να είναι ολοκληρωμένη θα πρέπει να εντοπίσει και τα λάθη και τις παραλείψεις. Απουσίασε δυστυχώς η διαχρονική στρατηγική με συνέχεια και συνέπεια, βασισμένη στον πραγματικό χαρακτήρα του Κυπριακού, που να αναδεικνύει αξιόπιστα σε διεθνές επίπεδο τις βαρύτατες ευθύνες της Τουρκίας για την κατ’ εξακολούθηση παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας. Η απουσία μιας τέτοιας στρατηγικής οδήγησε σε χειρισμούς που εκτροχίασαν το Κυπριακό από τη σωστή διεθνή αντικατοχική του βάση και επέτρεπαν την εμφάνιση του σαν δικοινοτικής διαφοράς.

Λάθος υπήρξε και η εγκατάλειψη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ως χώρου ανάδειξης των ευθυνών της Τουρκίας για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Παρά την αποδυνάμωση της, λόγω της κατάρρευσης του  παγκόσμιου διπολικού συστήματος, η Γενική Συνέλευση εξακολουθεί να αποτελεί τη διεθνή κολυμβήθρα, στην οποία η εμβάπτιση των διεθνών προβλημάτων τα αναδεικνύει ως υπαρκτές κρίσεις που απειλούν την ειρήνη και για τα οποία η εφαρμογή των αρχών του Διεθνούς Οργανισμού είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση και τη λύση τους.

Στον αμυντικό τομέα υπήρξαν αναμφίβολα σημαντικά βήματα ενίσχυσης της μαχητικής ικανότητας των ενόπλων δυνάμεων με νέα οπλικά συστήματα και με την οργάνωση μιας αριθμητικά υπολογίσιμης και καλά εκπαιδευμένης εφεδρείας. Το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου  υπήρξε ένας σημαντικός σταθμός για την περαιτέρω ισχυροποίηση των αμυντικών δυνατοτήτων, αλλά και για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής  ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δυστυχώς οι παλινδρομήσεις που ακολούθησαν με την ακύρωση των κοινών ασκήσεων Κύπρου – Ελλάδας καθώς και με τη δραστική περικοπή των πιστώσεων για νέα εξοπλιστικά προγράμματα, έχουν μειώσει τη συνεισφορά της αμυντικής παραμέτρου στην όλη εθνική στρατηγική. Παράλληλα είναι αναγκαία μια εκ θεμελίων επανεκτίμηση – ¬ επαναξιολόγηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων μετά τη Ρωσοουκρανική κρίση και την εξ’ αντικειμένου αδυναμία της Ρωσίας να συντηρεί τα Ρωσικά οπλικά συστήματα που διαθέτει η Κύπρος. Όπως και η αξιοποίηση άρσης του αμερικανικού εμπάργκο.

49 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και 19  χρόνια μετά το  Δημοψήφισμα του 2004 και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. βρισκόμαστε μπροστά σε καινούργια δεδομένα.

Η τελευταία σημαντική εξέλιξη στο Κυπριακό ήταν οι διαπραγματεύσεις που κορυφώθηκαν με τις συναντήσεις του Μόν Πελεράν, τη Διάσκεψη της Γενεύης και του Κραν – Μοντανά.

Πραγματοποιήθηκαν εν μέσω αλληλοσυγκρουόμενων απόψεων για τη σύνθεση τους και το επίπεδο αντιπροσώπευσης. Είναι ακόμα προφανές ότι δεν τηρήθηκε η πάγια θέση της Ελληνοκυπριακής πλευράς ότι θα  έπρεπε να υπάρξει «ακτίνα συμφωνίας» σε όλα τα κεφάλαια της εσωτερικής πτυχής για να πραγματοποιηθεί διάσκεψη για την ασφάλεια και της εγγυήσεις.

Σε ότι αφορά τη σύνθεση της είναι γεγονός ότι απουσίαζαν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ η Ε.Ε. είχε ρόλο παρατηρητή. Με θετική και παρεμβατική ωστόσο συμμετοχή.

Σε ότι αφορά το επίπεδο αντιπροσώπευσης των τριών εγγυητριών δυνάμεων, είναι προφανές ότι η μη συμμετοχή στο ανώτατο επίπεδο, περιόρισε δραστικά τις προοπτικές οποιουδήποτε θετικού αποτελέσματος της διάσκεψης για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις.

Η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά την ορθή δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Διάσκεψη ότι την εκπροσωπεί, εξακολούθησε να είναι νεφελώδης και όχι απολύτως κατοχυρωμένη και θεσμικά αδιαμφισβήτητη.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Τουρκία, δια του Τσαβούσογλου, δεν περιορίστηκε στη Διάσκεψη να εμμένει στις γνωστές της θέσεις για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις αλλά προχώρησε σε δύο σημαντικές αξιώσεις που αφορούν ευθέως την Ε.Ε. Την κήρυξη της λύσης σε πρωτογενές δίκαιο και την απόδοση δικαιωμάτων ευρωπαίων πολιτών στους Τούρκους υπηκόους εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η συνολική αποτίμηση, διαδικαστική και ουσιαστική, δεν είναι προφανώς θετική. Θα ήταν ωστόσο λάθος να συνεχίζεται μια εσωτερική συζήτηση, χωρίς χρησιμότητα, που αποπροσανατολίζει από το βασικό καθήκον. Που είναι η χάραξη της περαιτέρω στρατηγικής και τακτικής σε πλήρη συντονισμό και συνεννόηση με την Ελλάδα.

49 χρόνια από το έγκλημα και την προδοσία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον με αποφασιστικότητα, εγκαταλείποντας φοβίες, αναστολές και δισταγμούς του παρελθόντος και υιοθετώντας με αυτοπεποίθηση μια διεκδικητική στρατηγική.

Οι νέες θρασύτατες αξιώσεις Τουρκίας και υποχείριας Τ/Κ ηγεσίας περί «κυριαρχικής ισότητας» και «λύσης δύο κρατών» πρέπει να αντιμετωπιστούν με σχέδιο και πρόγραμμα στα πλαίσια μιας διεθνούς εκστρατείας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βάση   διαπραγμάτευσης πρέπει να αποτελούν τα περί Κύπρου ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στις ατομικές και διακρατικές προσφυγές της Κύπρου  εναντίον της Τουρκίας και οι συμφωνίες υψηλού επιπέδου του 77 και 79. Χωρίς βέβαια τις αυθαίρετες ερμηνείες αυτών τω συμφωνιών ως προνοούσες εθνοτικό διαχωρισμό. Λύση ομοσπονδίας όπως περιγράφεται στο ομόφωνο ανακοινωθέν του Ε.Σ. του Σεπτεμβρίου του 2009.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να επιδιώξουμε συστηματικά την αναβάθμιση της επικουρικής συνδρομής της Ε.Ε. στις προσπάθειες για την επίτευξη λύσης. Να δοθεί το μήνυμα ότι η λύση θα πρέπει να στηρίζεται αδιαπραγμάτευτα σε ένα δίκτυο κανόνων δικαίου που τυγχάνουν εφαρμογής στην Ε.Ε.

Αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο δεν είναι ούτε νοητές, ούτε αποδεκτές μέσα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Επιπλέον, η Τουρκία θα πρέπει να κατανοήσει ότι η διαμόρφωση του όποιου ευρωπαϊκού της μέλλοντος περνά μόνο μέσα από τη δίκαιη, δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος. Και συνεπώς ανάλογη θα πρέπει να είναι η στάση μας στα Ευρωπαϊκά Συλλογικά Θεσμικά Όργανα.

Παρά τη συνεχιζόμενη αδιαλλαξία της Τουρκίας, η ευρωπαϊκή ιδιότητα της Κύπρου σε συνδυασμό με τις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας δημιουργούν δυνατότητες και ευκαιρίες όπως και η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Καθήκον μας να αποφύγουμε τους κινδύνους και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες. Τα νέα γεωστρατηγικά, γεωπολιτικά και γεωοικονομικά δεδομένα στην περιοχή μας είναι το νέο πεδίο οικοδόμησης της στρατηγικής μας.

Η αποτίμηση των 49 χρόνων που πέρασαν, με την τουρκική κατοχή να ακρωτηριάζει το σώμα της πατρίδας μας, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την ευκαιρία για ανασύνταξη δυνάμεων και υπέρβαση των αδυναμιών μας, για να ανταποκριθούμε στα καθήκοντα που βρίσκονται μπροστά μας. Η μακρά προεκλογική περίοδος δεν πρέπει να αποπροσανατολίσει από αυτά τα καθήκοντα.

Μπορούμε με πρόγραμμα, σχέδιο και σκληρή δουλειά να ανοίξουμε ένα καινούργιο δρόμο προοπτικής και ελπίδας για το μέλλον.

ΣΗΜ.: Το κείμενο του ανεπίσημου εγγράφου της Έκθεσης του Γ.Γ του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ επιβεβαιώνει με τον πιο οδυνηρό τρόπο τον πλήρη εκτροχιασμό του Κυπριακού. Από πρόβλημα εισβολής και κατοχής μετατρέπεται από τον ΟΗΕ σε διακοινοτική διαμάχη. Πρόκειται για θλιβερή κατολίσθηση. Δυστυχώς και με δικές μας ευθύνες. Άραγε θα συνέλθουμε έστω και την υστάτη;