Τουρκία - Πυρηνική ενέργεια στον 21ο αι.

11:52 24/5/2016 - Πηγή: Sigma Live

Στις 10 Απριλίου, 2016 δημοσιεύθηκαν στην επίσημη Εφημερίδα της τουρκικής Κυβέρνησης οι αποφάσεις για απαλλοτρίωση γης που θα επιτρέψει την κατασκευή δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας 380kVA.

Σύμφωνα με τον κρατικό φορέα ηλεκτρισμού και εκμετάλλευσής του δικτύου μεταφοράς TEİAŞ, μετά και την κρατική έγκριση μπορεί να απαιτήσει την πώληση γης σε μια ακτίνα 240 χλμ προκειμένου να κατασκευαστούν 3 δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από το Άκοuγιου NGS προς το Ermenek, Ικόνιο και Seydişehir αντίστοιχα.

Τα έργα υποδομής

σχεδιάστηκαν για να μεταφέρουν μελλοντικά την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τον υπό κατασκευή πυρηνικό σταθμό στην περιοχή Günlar-Άκουγιου της Μερσίνας-Büyükeceli, στις νοτιοανατολικές ακτές της Μεσογειακής Τουρκίας.

Τον Ιούνιο του 2015 η τουρκική κυβέρνηση παραχώρησε προκαταρτική άδεια στην ρωσικής ιδιοκτησίας εταιρεία JSC Akkuyu NPP, υπεύθυνη για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία, εξουσιοδοτώντας την να ξεκινήσει την επένδυση.

Ο πυρηνικός σταθμός στο Άκουγιου είναι προγραμματισμένο να καταστεί πλήρως επιχειρησιακός το 2023, έτος που η Τουρκική Ρεπούμπλικα θα συμπληρώνει ένα αιώνα ζωής.

Ένα παρελθόν γεμάτο αποτυχίες

Η ιδέα να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας έχει απασχολήσει την Τουρκία από τα μέσα της δεκαετίας ’80. Η εμμονή της Άγκυρας να χτίσει σταθμούς πυρηνικής ενέργειας εκπορεύθηκε διαχρονικά τόσο για την κάλυψη ρεαλιστικών ενεργειακών αναγκών όσο και σε επίπεδο συμβολισμού. Ως μία από τις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου μέχρι πρότινος, πάγια επιθυμία της ήταν και είναι να γίνει μέλος του μικρού κλαμπ των χωρών που χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια.

Παρά ταύτα, κατά το παρελθόν οι όποιες προσπάθειες ναυάγησαν και σε βάθος μισού αιώνα η Τουρκία μετρά τέσσερις αποτυχημένες προσπάθειες για να αποκτήσει πυρηνική ενέργεια.

1973-1976: Η πρώτη απόπειρα για κατασκευή πυρηνικού σταθμού (NPP) 80 MWe στο Άκουγιου από την τουρκική Αρχή Ηλεκτρισμού (ΤΕΚ) ,μετά από άδεια που παραχώρησε για την περιοχή η τουρκική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας. Η απόφαση ακυρώθηκε λόγω αναθεωρημένης πρότασης να κατασκευάσει μεγαλύτερός ισχύος 600 MWe.

1977-1980: Το 1977, ενώ οι σουηδικές εταιρείες ASEA-ATOM και STAL-LAVAL επελέγησαν ως οι καλύτεροι πλειοδότες, η σουηδική κυβέρνηση τον Σεπτέμβριο του 1980 αποφάσισε να μην προσφέρει την απαραίτητη χρηματοδότηση σε δάνεια για το έργο στο Άκουγιου.1980: Τέσσερις πυρηνικοί σταθμοί αποφασίστηκε να κατασκευαστούν από τρεις εταιρείες 1 μονάδα CANDU (εταιρεία AECL) και 1 μονάδα PWR (εταιρεία KWU) στο Άκουγιου και 2 μονάδες PWR (εταιρεία GE) στη Σινώπη. Τελικά, η προτίμηση της Τουρκίας στο μοντέλο BOT οδήγησε στην παραίτηση της KWU από την προσφορά. Σε συνδυασμό με την άρνηση της τουρκικής κυβέρνησης να δώσει εγγύηση στην AECL για το μοντέλο BOT ανάγκασαν συνδυαστικά σε νέα ακύρωση.1993-2000: Το Ανώτατο Συμβούλιο Επιστήμης και Τεχνολογίας αναβάθμισε την ανάγκη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ως μία από τις υψηλότερες προτεραιότητες της Τουρκίας το 1993. Ως αποτέλεσμα, το 1995, παραχωρήθηκε η άδεια στην κορεατική συμβουλευτική εταιρεία KAERI να προετοιμάσει τις προδιαγραφές της προσφοράς. Δύο χρόνια αργότερα οι εταιρείες AECL, NPI και Westinghouse κατέθεσαν τις προτάσεις τους. Όμως στις 25 Ιουλίου 2000, η τουρκική κυβέρνηση μετά από πολλές καθυστερήσεις αποφάσισε να αναβάλει την κατασκευή κυρίως λόγω οικονομικών λόγων (η υψηλή φορολογική επιβάρυνση των ξένων πιστώσεων για τη σταθεροποίηση της οικονομίας και το υψηλό ποσοστό πληθωρισμού).

Τελευταία απόπειρα (5η κατά σειρά) και πιο «ελπιδοφόρα» ήταν η συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας-Τουρκίας που υπεγράφη στις 12 Μαΐου 2010 στην Άγκυρα.

Η Ρωσική εταιρεία Atomenergoproekt JSC, θυγατρική της κρατικής Rosatom εξουσιοδοτήθηκε με επίσημη επικύρωση της διακυβερνητικής συμφωνίας από το τουρκικό Κοινοβούλιο για την κατασκευή στο Άκουγιου 4 αντιδραστήρων πεπιεσμένου βαρέως ύδατος 1.200 MWe VVER/493 PWR το καθένα (συνολικής ισχύος 4.800MWe) με κόστος $22 δις για να καλύψει το 17% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρικό ρεύμα σε βάθος 60 ετών. Η Rosatom ανέλαβε το πλήρη έλεγχο στην κατασκευή και το 51% της ιδιοκτησίας ενώ το υπόλοιπο 49% θα πωληθεί μετά την ολοκλήρωση σε υποψήφιους επενδυτές ιδιώτες στην Τουρκία.

Οδεύοντας σε ακόμα μια αποτυχία;

Η καταστροφή στη Φουκουσίμα ήταν το πρώτο συμβάν που προκάλεσε ανησυχίες και αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό με διαδηλώσεις (οικολογικών οργανώσεων, τοπικών αρχών και ΜΚΟ), αρνήσεις της αντιπολίτευσης όσο και στο εξωτερικό για το Ακούγιου που βρίσκεται σε σεισμογενή περιοχή. Η οικονομική κρίση και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν συνέβαλαν στο να απαξιωθεί η δυναμική και η αποδοχή σε κοινωνικό επίπεδο του έργου.

Η Τουρκία επί Ερντογάν με τις νέο-Οθωμανικές τις «ονειρώξεις» κατάφερε με την εμπλοκή της στο Συριακό να καταστρέψει το καλό κλίμα εμπιστοσύνης με την Ρωσία, με ταφόπλακα την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού.

Παρά τις διαβεβαιώσεις του περασμένου Μαρτίου για συνέχιση του έργου από Ρώσους εκπροσώπους της εταιρείας και ενώ έχουν ήδη επενδυθεί $3 δις σε μελέτες και προπαρασκευαστικές ενέργειες διαφαίνεται πως η κατάρρευση των Ρωσο-τουρκικών σχέσεων θα επηρεάσει αρνητικά εάν όχι απαγορευτικά την υλοποίηση του σταθμού ως μέρος του ρωσικού εμπάργκο προς την Τουρκία. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες στον Τύπο κάνουν λόγο για πάγωμα των διαδικασιών από πλευράς Ρωσίας.

Στην Τουρκία ήδη προσανατολίζονται προς νέους επενδυτές για το Άκουγιου ενώ βρίσκονται επί χάρτου άλλα 2 project σε Σινώπη και İğneada (Ανατολικής Θράκης-Τουρκο-βουλγαρικά σύνορα στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας) σε προχωρημένες συνομιλίες με γαλλικές, ιαπωνικές, κορεατικές και αμερικανικές εταιρείες.

Ο Ιωακείμ Δ. Αμπαρτζίδης είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Παν. Λευκωσίας σε ζητήματα Ενεργειακής Ασφάλειας και Διπλωματίας με μεταπτυχιακές σπουδές σε Ισραήλ και Τουρκία