Ζητούμενο μια αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης

13:04 10/3/2017 - Πηγή: Sigma Live

Περί τα τέλη του 2012 η Κύπρος βρέθηκε σε μια εξαιρετικά δεινή θέση: μεγάλες ανάγκες του τραπεζικού συστήματος για ανακεφαλαιοποίηση, μη εξυπηρετούμενα δάνεια γύρω στο 25% του συνόλου, ψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα γύρω στο 6,3% και δημόσιο χρέος γύρω στο 85,8% με ανοδική πορεία.

Υπήρχαν επίσης αλόγιστες δαπάνες, υπέρμετρος δανεισμός, συνεχής οικονομική συρρίκνωση και αυξανόμενη ανεργία ενώ ταυτόχρονα κράτος και κοινωνία ζούσαν πέραν των δυνατοτήτων τους.

Η χώρα οδηγείτο σε κατάρρευση.

Τον Δεκέμβριο του 2012, λίγες βδομάδες πριν τις προεδρικές εκλογές, σχεδόν ομόφωνα, λήφθηκαν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Μπορεί τα μέτρα αυτά να μην αρκούσαν αλλά είχε συνειδητοποιηθεί ότι έπρεπε να υπάρξει περισυλλογή καθώς και μια νέα οικονομική πολιτική.

Μετά την εκλογή Νίκου Αναστασιάδη στην Προεδρία αναμένετο ότι η πορεία της εξυγίανσης θα συνεχιζόταν με τη στήριξη της ΕΕ. Άλλωστε εθεωρείτο ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διέθετε πολιτικό κεφάλαιο στην ΕΕ και ιδίως στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει στην εξασφάλιση ενός βιώσιμου Μνημονίου. Ταυτόχρονα υπήρχαν προσδοκίες για μια πολιτική με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, την επαναφορά της ρευστότητας, την ενθάρρυνση της οικονομικής δραστηριότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

Οι αποφάσεις του Eurogroup όμως τον Μάρτιο του 2013 για κούρεμα καταθέσεων ήταν εγκληματικές και εμβάθυναν την κρίση. Σύμφωνα με τον Γερμανό Υπουργό Οικονομικών κ. Β. Σόϊμπλε η κυβέρνηση Αναστασιάδη όχι μόνο είχε συναινέσει αλλά και είχε εισηγηθεί το συγκεκριμένο περιεχόμενο του κουρέματος καταθέσεων στις 13 Μαρτίου 2013. Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε ότι υπήρξε επιβολή με «το πιστόλι στον κρόταφο». Ενώ υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες για την κατάρρευση της οικονομίας ο λαός εξακολουθεί να αναμένει την απονομή δικαιοσύνης.

Η κυβέρνηση θα είχε καλύτερα αποτελέσματα εάν υπήρχε η απαιτούμενη σοβαρότητα, υπευθυνότητα, προετοιμασία, μια στάση αξιοπρέπειας και συνεχούς διεκδίκησης, ψυχικό σθένος καθώς και η επιστράτευση της επιστημονικής τεκμηρίωσης. Αντί τούτου μοιραίως ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χ. Γεωργιάδης δήλωνε ότι θεωρεί ότι το πρόγραμμα της Τρόικας θα μπορούσε να ήταν το Μανιφέστο της κυβέρνησης. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας M. Μορατίνος υπογράμμισε ότι η ΕΕ έδρασε μυωπικά και λανθασμένα. Πολύ χειρότερο είναι ότι η Καγκελάριος Μέρκελ χρησιμοποίησε το ζήτημα της Κύπρου για τις γερμανικές εκλογές και για τον παραδειγματισμό άλλων χωρών. Εν ολίγοις η χώρα μας χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο και θεωρήθηκε αναλώσιμη.

Πέρα από την απώλεια πλούτου οι αποφάσεις στο Eurogroup στέρησαν από την κυπριακή οικονομία τον πιο ισχυρό τομέα. Σήμερα μόνο η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα είναι ένα καθαρά κυπριακό τραπεζικό ίδρυμα. Αλλά το μέλλον του εξακολουθεί να είναι ακόμα αβέβαιο. Επιπρόσθετα, ακόμα δεν έχουν δημιουργηθεί νέοι μοχλοί οικονομικής ανάπτυξης.

Παρά τους σημερινούς θετικούς δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης η σταθεροποίηση έχει επέλθει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Οι επιδόσεις της Κύπρου αποτελούν «success story» μόνο όταν γίνεται σύγκριση με τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα. Σήμερα στην Κύπρο πέραν του 25% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, η ανεργία και η υποαπασχόληση είναι σε ψηλά επίπεδα παρά τη συνεχιζόμενη μετανάστευση, πολλές μικροεπιχειρήσεις έχουν κλείσει ενώ ταυτόχρονα ο κοινωνικοοικονομικός ιστός της χώρας συντρίβεται και η ανισότητα διευρύνεται. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι γύρω στα €24 δισεκατομμύρια και εξακολουθούν να είναι σχεδόν στο 50% του συνόλου. Ως ποσοστό του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος είναι γύρω στο 110% και το ιδιωτικό γύρω στο 350%. Προφανώς τα δεδομένα είναι πολύ δύσκολα ιδίως εάν ληφθούν υπ’ όψιν η βαθειά αξιακή κρίση και πάνω απ’ όλα το υπαρξιακό ζήτημα του Κυπριακού.

Τέσσερα χρόνια μετά τις εγκληματικές αποφάσεις του Μαρτίου του 2013 και ενώ η χώρα ετοιμάζεται να εισέλθει σε προεκλογική εκστρατεία για ανάδειξη Προέδρου, η Κύπρος δεν έχει ακόμα ένα νέο οικονομικό υπόδειγμα. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει ούτε πυξίδα για τα άλλα κρίσιμα ζητήματα που μας απασχολούν ενώ πολλές από τις κακές νοοτροπίες του παρελθόντος εξακολουθούν να υφίστανται. Εκ των πραγμάτων το ζητούμενο είναι μια αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης η οποία να μπορεί να αντιμετωπίσει πειστικά και αποτελεσματικά τις πολυδιάστατες προκλήσεις.

*Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com