Απέλλα…η “Συνέλευση των Ομοίων”

12:52 24/6/2012 - Πηγή: Olympia

Το πολίτευμα της αρχαίας Σπάρτης ήταν «αριστοκρατικό» (ο χαρακτηρισμός αφορά στο πνεύμα/χαρακτήρα και όχι στην κοινωνική προέλευση/καταγωγή). Βασικοί πυλώνες του πολιτεύματος ήταν οι εξής:

α. Γερουσία……απαρτίζετο από είκοσι οκτώ άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών (βασική σύνθεση) ήταν ισόβιας θητείας και σε αυτήν συμμετείχαν επιπλέον και οι εκάστοτε δύο βασιλείς της Σπάρτης (συνολικά τριάντα άτομα). Ως έργο είχε την άσκηση εσωτερικής πολιτικής με ότι αυτό συνεπάγεται  (νομοθεσία, εφαρμογή νόμων κ.λ.π).

β. Έφοροι …….ήταν ομάδα πέντε αξιωματούχων που είχε ως στόχο την εποπτεία των βασιλέων

και των κατοίκων της πόλης, σε ότι αφορούσε στην τήρηση των παραδόσεων και ειδικότερα τη διατήρηση της δημόσιας τάξης, τον έλεγχο των κρατικών αξιωματούχων και βασιλέων, την εποπτεία τήρησης των ηθών, καθώς και την εποπτεία άσκησης εξωτερικής πολιτικής και την εφαρμογή των αποφάσεων της Απέλλας.

γ. Απέλλα…….είναι περισσότερο γνωστή ως «συνέλευση των Ομοίων»

και σε αυτήν συμμετείχαν οι άρρενες Σπαρτιάτες οι οποίοι είχαν πολιτικά δικαιώματα (ηλικία των είκοσι ή τριάντα ετών). Ως αποστολή είχε την επιλογή των μελών της Γερουσίας, των Εφόρων, των παιδονόμων και τον ορισμό στρατηγού σε περίοδο πολέμου. Επίσης  επεκύρωνε ή ακύρωνε τις αποφάσεις της Γερουσίας, των Βασιλέων και των Εφόρων που αφορούσαν κυρίως σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, πολέμου, ειρήνης, απελευθέρωσης ειλώτων, κά.

Η Απέλλα σκιαγραφείται ιστορικά ως ένα «σώμα» το οποίο απαρτίζετο από «ανώριμα» πιθανώς αναλφάβητα, άβουλα στελέχη και γενικά αποστολή της ήταν «η τυπική επισφράγιση στις αποφάσεις των Βασιλέων, της Γερουσίας και των Εφόρων. Η εν λόγω άποψη βασίζεται στις περιορισμένες συνταγματικές αρμοδιότητες, την απουσία μυστικής ψηφοφορίας (εγένετο δια βοής) και την παραδοχή ότι οι διαβόητοι στρατιώτες της Σπάρτης «έδιδαν εντολές» στην Απέλλα όπως ακριβώς έκαναν στο πεδίο της μάχης.

Εν πρώτοις θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι  καλύτεροι στρατιώτες δεν είναι «οι άβουλοι» που αναμένουν διαταγές, αλλά αυτοί που σκέπτονται, έχουν αυτοπεποίθηση, παίρνουν πρωτοβουλίες και ενεργούν χωρίς – ή ακόμα και ενάντια – στις διαταγές, εφόσον είναι απαραίτητο.

Χαρακτηριστική είναι η περίφημη υπόθεση του Αμομφάρετου*, ο οποίος αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές του Παυσανία, την παραμονή της μάχης των Πλαταιών είναι μια εξαιρετική περίπτωση, η οποία όμως αποδεικνύει ότι οι Σπαρτιάτες δεν υπάκουαν πάντα στις εντολές – ούτε καν στο πεδίο της μάχης. Τονίζεται επίσης το γεγονός ότι οι διοικητές στο σπαρτιατικό στρατό δεν απαιτούσαν υπακοή (ο Αμομφάρετος δεν εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες, ούτε απαλλάχθηκε των καθηκόντων του). Αντίθετα ο Παυσανίας προσπάθησε πρώτα να συνεννοηθεί μαζί του και κατόπιν διέταξε το υπόλοιπο του στρατού να κινηθεί). Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Σπάρτη είχε εμπιστοσύνη στην κρίση των διοικητών της και αποδεικνύεται ότι είχε στείλει επανειλημμένα άνδρες της ως σύμβουλους σε ξένες δυνάμεις, όπως π.χ τον Γύλιππο** στις Συρακούσες.

Κατά δεύτερον η Απέ