Η μειονεξία της ετερόφωτης ξενομανίας

22:42 22/2/2012 - Πηγή: Olympia

Γράφει ο ΑΠΕΛΛΗΣ

Σε συνέχεια του προηγούμενου άρθρου, σχετικά με την ανάπηρη αρχαιολατρία, και προκειμένου να μην αφήσουμε το πρόσωπο της ουτοπίας μονόφθαλμο, θα ήταν παράλειψη μας, αν δεν βάζαμε στη θέση του και τον έτερο οφθαλμό της. Την ετερόφωτη δηλαδή αδελφή της, την ξενομανία. Πρόκειται πραγματικά για ένα εξαμβλωματικό διφυές τέρας, που καθηλώνει τη σύγχρονη εθνική αυτοσυνειδησία και εμποδίζει τον επαναπροσδιορισμό της.

Τι είναι όμως η ξενομανία; Ο συμβατικός ορισμός της ξενομανίας σε ένα λεξικό, είναι η μίμηση

του ξένου τρόπου ζωής και η απάρνηση των οικείων ηθών και εθίμων. Πρόκειται για ένα πανάρχαιο κουσούρι, που επισημάνθηκε ήδη από τους εξοχότερους των αρχαίων προγόνων μας. Είναι σαν το χούι, που λέει και ο λαός μας, που βγαίνει τελευταίο μαζί με την ψυχή.

Αλλά ας επιχειρήσουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο φαινόμενο της ξενομανίας. Ο Λυκούργος, προνοώντας πολύ σοφά για τη διαβρωτική της δύναμη απέναντι στο ήθος και τους νόμους της πολιτείας, πήρε μέτρα και θεσμοθέτησε περιορισμούς εναντίον της. Η τακτική όμως των απαγορεύσεων σε ένα κόσμο που ανοίγεται στο εμπόριο και στην αναπόφευκτη επαφή των ανθρώπων, αποδείχθηκε μακροπρόθεσμα ανεπαρκής. Έτσι, δεν κατάφερε να κρατήσει μακριά από την διαλυτική της επιρροή, ούτε καν την ίδια την αυστηρή Σπάρτη, που στους τελευταίους παρακμιακούς αιώνες της, αν και τελευταία από τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις υπέκυψε και αυτή στους ξένους τρόπους. Οι Αθηναίοι, οι Κορίνθιοι και πριν από όλους οι Έλληνες της Ιωνίας, είχαν ήδη από τον 4ο-3ο π.Χ αιώνα, υιοθετήσει πλήθος τρόπων και ηθών από την ανατολή. Ήταν η εποχή, που σταδιακά είχε
αρχίσει να εγκαταλείπεται το γνήσιο ελληνικό ήθος και το μεγαλείο των κλασικών χρόνων, που είχε ανδραγαθήσει την εποχή των Μηδικών πολέμων.

Τα συμπόσια των πλουσίων της εποχής επεφύλασσαν ευχάριστες εκπλήξεις στους συνδαιτημόνες τους. Πέρα από τις γαστρονομικές απολαύσεις, τους διασκέδαζαν με διάσημους χορευτές από την Κιλικία ή την Συρία, με ακροβάτες και ζογκλέρ από την Σκυθία, ακόμη και με κάποιον φημισμένο μουσικό ή αοιδό από τις αποικίες. Γενικά, τηρουμένων των αναλογιών, δεν διέφεραν και πολύ από αυτό που συμβαίνει και σήμερα. Στην αγορά πωλούνταν, όπως και τώρα, εισαγόμενα ακριβά υφάσματα που εκτιμώνταν ως καλύτερα των εγχωρίων, μεθυστικά αρώματα της ανατολής, τεχνουργήματα, μόδες, κομμώσεις, πλήθος κοσμημάτων με ανατολική τεχνοτροπία, περόνες, κάτοπτρα και πολυτελή μικρά σκεύη. Όλα αυτά έχουν βρεθεί. Η ξενομανία της εποχής εκείνης ήταν σταθερά προσανατολισμένη προς την Ασία και γενικά προς την ανατολή.

Η επέκταση αργότερα του μεγάλου Αλεξάνδρου και η υιοθέτηση ακόμη και Περσικών συνηθειών, είχε ως αποτέλεσμα και παρά την αμφίδρομη επίδραση των πολιτισμών, να σημειωθεί κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής ένας επαμφοτερίζων συγκρητισμός και μια ακόμη μεγαλύτερη εισβολή ανατολικών επιδράσεων, ιδεών ακόμη και θεοτήτων. Έπειτα, ήρθε η ρωμαϊκή κατοχή. Αυτή δημιούργησε με τη σειρά της μια νέα μορφή ξενομανίας ανάμεσα στους εύπο