Περί φορολογικού συστήματος και δημοσίων εσόδων, στην εποχή των μνημονίων

11:37 31/12/2012 - Πηγή: Olympia

Του Καλλίνικου Κ. Νικολακόπουλου

Με το υπό ψήφιση φορολογικό νομοσχέδιο η κυβέρνηση, στα πλαίσια υπεράσπισης των μνημονίων και των συμφερόντων των δανειστών, επιδιώκει την φορολογική επιδρομή στα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων και ευρέων λαϊκών μαζών που έρχεται να συμπληρώσει την άγρια περικοπή μισθών, συντάξεων και κοινωνιών παροχών. Με αυτόν τον τρόπο εξυπηρετείται ο κύριος στόχος των μνημονίων, που δεν είναι άλλος από την τεράστια επιχειρούμενη αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των υψηλών εισοδηματικών τάξεων, υπερασπίζοντας τα οικονομικά και άλλα συμφέροντα των εγχώριων και υπερεθνικών

ευρωπαϊκών νεοφιλελεύθερων ελίτ. Αποδεικνύει έτσι την αδιαφορία της, για την διάλυση της όποιας κοινωνικής συνοχής και την αποσάθρωση της κοινωνίας, που έχουν προκληθεί από την πελώρια ύφεση και ανεργία, την διάλυση του εθνικού συστήματος υγείας και κοινωνικού κράτους πρόνοιας, την μαζική φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, την τεράστια αύξηση των αυτοκτονιών κλπ. Είναι γνωστό ότι το φορολογικό μας σύστημα, θεωρείται από τα πλέον παρωχημένα, αντιπαραγωγικά και άδικα σε επίπεδο ΕΕ, από άποψη απόδοσης και αναπτυξιακής προοπτικής. Τα φορολογικά έσοδά μας, υπολείπονται του μέσου όρου της ΕΕ κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και με σχέση αμέσων / εμμέσων φόρων αντίστροφο των ισχυόντων στην ΕΕ, λόγω της τεράστιας φοροδιαφυγής – φοροαποφυγής και εκτεταμένης διαφθοράς. Δεν μπορεί βέβαια να ισχυρισθεί κάποιος, ότι τα ισχύοντα στην συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ φορολογικά συστήματα διεκδικούν δάφνες φιλολαϊκότητας. Η υστέρηση αυτή των φορολογικών εσόδων, αποτελεί την ουσία της ύπαρξης των ελλειμμάτων και του χρέους, καθώς και των ανεπαρκών κοινωνικών δαπανών.Ο μνημονιακός στόχος αυτού τον φορολογικού νομοσχεδίου, είναι η εισροή στα κρατικά ταμεία 3 περίπου δις ευρώ το 2013 και 7 δις ευρώ έως το 2016. Η στόχευσή του είναι, η πλειοψηφία των μισθωτών και συνταξιούχων, των μικρομεσαίων στρωμάτων των αυτοαπασχολούμενων, ελευθέρων εισοδηματιών, μικροεπιχειρηματιών και μικροϊδιοκτητών, η μικρής κλίμακας γεωργική επιχείρηση καθώς και οι «ελαστικές» μορφές απασχόλησης των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας. Τα υψηλά εισοδήματα, οι μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις, οι πολυεθνικοί όμιλοι, οι μεγαλοϊδιοκτήτες, οι εφοπλιστές, οι τράπεζες, οι μεγαλοεισοδηματίες, η εκκλησία και λοιπές «αναξιοπαθούσες» ομάδες θα έχουν ουσιαστική ελάφρυνση της φορολογικής τους επιβάρυνσης αντί της φορολογικής τους επιβάρυνσης. Η πρωτοφανής, προκλητική και άνιση φορολογική επιβάρυνση, που θα πλήξει τα μικρά και μεσαία εισοδήματα της κοινωνίας, είναι σαφές ότι θα έχει ωφελημένους αυτούς που κατεξοχήν θεωρούνται από τους κύριους υπεύθυνους της παρούσας οικονομικής κρίσης.Οι σχεδιαζόμενες νέες φορολογικές ρυθμίσεις, θα επιβαρύνουν οικονομικά ακόμη περισσότερο τις αισθητά μειωμένες, από τις συνεχείς περικοπές, αποδοχές των μισθών και συντάξεων. Οι φορολογικοί συντελεστές θα μειωθούν σε τρεις από οκτώ που ήταν (22% για εισοδήματα έως 25.000 ευρώ, 32% έως 42.000 και 42% για τα άνω των 42.000 ευρώ εισοδήματα), ψαλιδίζοντας ακόμη περισσότερο την προοδευτικότητα στην φορολογική επιβάρυνση που πρέπει να διακρίνει μια δίκαιη άμεση φορολογία. Επιπλέον περικόπτονται δραστικά οι ισχύουσες φοροαπαλλαγές, για τις οικογένειες με παιδιά και οι δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και καταργείται η συντριπτική πλειοψηφία των ισχυουσών έως σήμερα φοροαπαλλαγών (τόκοι στεγαστικών δανείων, ασφάλιστρα ζωής, δαπάνες φροντιστηρίων κλπ). Είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ στην Γαλλία ο φορολογικός συντελεστής για εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ είναι 75%, στην Ελλάδα μειώνεται ακόμη περισσότερο από 45% σε 42%. Άμεση επίπτωση αυτού του συστήματος, θα είναι η ελάφρυνση των υψηλών εισοδημάτων σε βάρος των μεσαίων.Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα, για να γίνουν πρακτικά κατανοητά τα παραπάνω, είναι τα εξής. Μισθωτός με ετήσιο μικτό εισόδημα 30.000 θα πληρώσει αυξημένο φόρο το 2013, για τα εισοδήματα που απέκτησε το 2012 :- 580 ευρώ χωρίς παιδί,- 780 ευρώ νυμφευμένος με ένα παιδί,- 660 ευρώ με 2 παιδιά,- 884 ευρώ με 3 παιδιά και- 1.292 ευρώ με 4 παιδιά.Αν ο μισθωτός έχει ετήσιο μικτό εισόδημα 40.000 ευρώ, θα πληρώσει επιπλέον φόρο :

- 1.280 ευρώ χωρίς παιδί,

- 1.480 ευρώ με ένα παιδί,

- 1.680 ευρώ με δύο παιδιά,

- 2.064 ευρώ με τρία παιδιά και

- 3.132 ευρώ με τέσσερα παιδιά.

Αν ένας μισθωτός με ετήσιο μικτό εισόδημα 100.000 ευρώ, έχει δύο παιδιά θα πληρώσει επιπλέον φόρο 3.280 ευρώ (35.300-32.020).

Η επιπλέον φορολογική επιβάρυνση, ως ποσοστό του ετήσιου μικτού εισοδήματος, με δύο παιδιά, είναι στην πρώτη περίπτωση 22%, στην δεύτερη 42% και στην τρίτη 32,8%. Για τους νέους ως 25 ετών (όσους από αυτούς εργάζονται ακόμη σε συνθήκες τρομακτικής ανεργίας >50%), ισχύει η μείωση του κατώτατου μικτού μισθού σε 510 ευρώ από 562 ευρώ. Ακόμη για αυτούς που εμφανίζονται τυπικά ως τηρούντες βιβλία εσόδων-εξόδων, αλλά αμείβονται ουσιαστικά ως μισθωτοί για να φορολογηθούν ως τέτοιοι, θα πρέπει να έχουν εργασθεί σε 3 εργοδότες το πολύ έχοντας λάβει το 75% του δηλωθέντος εισοδήματός τους από έναν εργοδότη, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση φορολογούνται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ. Το ισχύον αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ, καταργείται και προβλέπεται επιστροφή φόρου 2.100 ευρώ για εισόδημα έως 21.000 ευρώ, που όμως μειώνεται βαθμιαία έως την ολοσχερή εξάλειψή της πάνω από ένα όριο.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρές επιχειρήσεις, φορολογούνται με συντελεστή 26% για τα εισοδήματα έως 50.000 ευρώ από το πρώτο ευρώ, ενώ για εισοδήματα άνω των 50.000 ο φορολογικός συντελεστής είναι 33%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα, θα πληρώσουν σημαντικότατα μειωμένους φόρους, λόγω μείωσης του ανώτατου φορολογικού συντελεστή από 45% σε 33%. Υπάρχει μεν πρόβλεψη για μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 13% για τα τρία πρώτα έτη άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει αύξηση του «τέλους επιτηδεύματος» από 500 ευρώ σε 650 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και από 500 ευρώ σε 1.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις. Επιβαρύνεται υπέρμετρα η μικρή ιδιοκτησία, με την θέσπιση της αυτοτελούς φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια με συντελεστή 10% έως 12.000 ευρώ και 33% άνω των 12.000 ευρώ. Ουσιαστικά ο φόρος για τα μικρά και μεσαία εισοδήματα αυξάνεται, ενώ υπάρχει ουσιαστική ελάφρυνση της μεγάλης ιδιοκτησίας που φορολογούνταν με συντελεστή 45% για ποσά άνω των 50.000 ευρώ και αντικαθίσταται με τον συντελεστή 33%. Ας λάβουμε ακόμη υπόψη το «ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών» (το γνωστό σε όλους μας χαράτσι), που εξακολουθεί ισχύον εισπραττόμενο από την ΔΕΗ. Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων συμπληρώνεται πλέον με φόρο υπεραξίας κατά την μεταβίβαση, όταν προκύπτει διαφορά στην τιμή μεταξύ αγοράς και πώλησης, λαμβανομένου υπόψη ενός συντελεστή παλαιότητας. Αυτός ο φόρος επεκτείνεται και στις δωρεές και γονικές παροχές, με εξαίρεση όμως των εταιρειών που πραγματοποιούν αγοραπωλησίες ακινήτων και των κερδών από πώληση ακινήτου ως πάγιου περιουσιακού στοιχείου ενός νομικού προσώπου (ΑΕ-ΕΠΕ κλπ).Ο ΦΑΠ εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ, ενώ η ρύθμιση των θεμάτων φορολογίας της ακίνητης περιουσίας παραπέμπεται σε φορολογικό νομοσχέδιο που θα νομοθετηθεί την άνοιξη του 2013. Το εισόδημα από αγροτικές εκμεταλλεύσεις, το 2013 θα φορολογηθεί παρόμοια με το εισόδημα τωνμισθωτών.Από το 2014 προβλέπεται όμως, τήρηση βιβλίου εσόδων-εξόδων και φορολόγησή τους με συντελεστή 13%. Να επισημάνουμε ότι οι προβλέψεις του νέου μνημονίου, θα επιφέρουν συνολική μείωση του αγροτικού εισοδήματος μέσω μείωσης επιστροφής ΦΠΑ, μείωσης επιστροφής φόρου στο πετρέλαιο των αγροτικών μηχανημάτων, κατάργησης δώρων των συντάξεων, αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών του ΟΓΑ, μείωσης κονδυλίου στήριξης νέων αγροτών κλπ., εκτιμωμένου ύψους 1 δις ευρώ.

Ο φορολογικός συντελεστής των εταιρειών που τηρούν πλήρες λογιστικό διπλογραφικό σύστημα συναλλαγών, αυξάνεται σε 26% από 20%, αλλά μειώνεται η φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών – μερισμάτων σε 10% από 25%. Ως αποτέλεσμα επέρχεται στην πράξη, μείωση του μέσου συντελεστή φορολογικής τους επιβάρυνσης σε 32,8% από 40% από την 1/1/12013. Είναι προφανέστατη, η επιεικώς ευνοϊκότατη μεταχείριση των μεγάλων επιχειρήσεων ΑΕ και ΕΠΕ και των πολυεθνικών ομίλων. Για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες), προβλέπεται αναβολή του φόρου των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων τους (ενόψει ανακεφαλαιοποίησης 48-50 δις ευρώ) και συμψηφισμός των ζημιών που υπέστησαν από το PSI+ με μελλοντικά κέρδη τους, σε βάθος τριακονταετίας, εκτιμωμένου οφέλους πέριξ των 4,5 δις ευρώ. Το παγκόσμιας πρωτοτυπίας και χαριστικό καθεστώς φορολογικής ασυλίας του εφοπλιστικού κεφαλαίου, με δεκάδες απαλλαγών και ειδικών ρυθμίσεων, παραμένει αναλλοίωτο. Το 2010 το κράτος έβαλε στα κρατικά ταμεία το «ιλιγγιώδες» ποσό των 52 εκατομμυρίων ευρώ από την φορολόγηση των εφοπλιστών, όταν μόνο από την ανανέωση της πράσινης κάρτας των νόμιμων μεταναστών έλαβε 54 εκατομμύρια ευρώ. Διατηρείται ως έχει το ευνοϊκό καθεστώς φορολόγησης της ελληνικής Εκκλησίας, με ρυθμίσεις που μειώνουν νόμιμα το ύψος των φορολογητέων εσόδων της. Καταφανέστατα ωφελημένοι του «νέου» φορολογικού συστήματος άμεσης φορολογίας, είναι τμήματα της εγχώριας οικονομικής ελίτ όπως μεγαλοϊδιοκτήτες, μεγάλοι ελεύθεροι επαγγελματίες και εισοδηματίες, μεγάλες εταιρείες και πολυεθνικοί όμιλοι, τραπεζικά ιδρύματα, Εκκλησία κλπ.

Θεωρούμε ότι αυτό το φορολογικό σύστημα, παραβιάζει ουσιαστικά την θεμελιώδη συνταγματική επιταγή που προβλέπει ότι «όλοι οι έλληνες συνεισφέρουν στα φορολογικά βάρη ανάλογα με το εισόδημά τους». Προϋπόθεση υλοποίησης αυτής της συνταγματικής επιταγής είναι, ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος, με καταγραφή του πλούτου από όλες τις πηγές και ύπαρξη περιουσιολογίου και πραγματικού «πόθεν έσχες» και η ενιαία φορολογική επιβάρυνσή του με προοδευτική κλίμακα φορολόγησής. Για την φορολογική ανακούφιση των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων, που επωμίζονται τις συνέπειες τις κρίσης ενώ δεν έχουν συντείνει στην δημιουργία της, απαιτείται η αντιστροφή της ισχύουσας σχέσης άμεσων/έμμεσων φόρων υπέρ των πρώτων (είναι γνωστό ότι η έμμεση φορολογία πλήττει τα μικρά και μεσαία εισοδήματα λειτουργώντας στην πράξη ως αντίστροφα προοδευτική), η ισχυρή πολιτική βούληση για αποτελεσματική πάταξη της φοροδιαφυγής και φοροκλοπής και η κατάργηση της νόμιμης φοροαποφυγής, που με σκανδαλώδεις αντικοινωνικές ρυθμίσεις παρέχεται σε τμήματα του μεγάλου κεφαλαίου. Μία ανατρεπτική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος προς δίκαιη κατεύθυνση, πρέπει να λαμβάνει υπόψη εκτός της απλότητας του, την διαφανή λειτουργία του, την αναπτυξιακή και ταμειακή του διάστασή και την κοινωνική δικαιοσύνη, μέσω της ορθής και δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών. Η ανατροπή των αναποτελεσματικών και κραυγαλέα κοινωνικά άδικων μνημονίων και η διαγραφή του απεχθούς μέρους του χρέους (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε προηγούμενα άρθρα μας), αποτελεί την βασική και αναγκαία συνθήκη για την ύπαρξη ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος.

* Οικονομολόγος (πτυχιούχος οικονομικών επιστημών, 2ετέςμεταπτυχιακό διοίκησης επιχειρήσεων στην τραπεζική/χρηματοοικονομική) – Αναλυτής Πληροφοριακών Συστημάτων, email : [e-mail], website : www.kallinikosnikolakopoulos.blogspot.com