Ποιοί είμαστε ;

10:50 31/8/2011 - Πηγή: Olympia

http://wp.me/p1eZr9-2Idτου Γεώργιου Πρεβελάκη, καθηγητή στη Σχολή Γεωγραφίας της Σορβόννης (Paris I) και στο Iνστιτούτο Πολιτικών Σπουδών (Sciences Po) στο Παρίσι.Το 2004, μια δεκαετία μετά τo « Clash of Civilizations », ο Samuel Huntington δημοσίευσε το βιβλίο « Who are we ? ». Το έργο αυτό, όπου τίθεται το ζήτημα των πολιτισμικών μετασχηματισμών της αμερικανικής κοινωνίας, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων• όμως, η σημερινή βαθύτατη κρίση της Αμερικής μοιάζει να το δικαιώνει. Οι μηχανισμοί τους οποίους ο Huntington επεσήμανε ως διαβρωτικούς για την

αμερικανική πολιτισμική και κοινωνική συνοχή αφορούν τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και, πρωτίστως, την ευεπηρέαστη Ελλάδα.Κατ’αρχήν αμφισβητήθηκε το melting pot, δηλαδή η ένταξη των μεταναστών στο αμερικανικό έθνος διά των αγγλο-προτεσταντικών αξιών. Η πολυ-πολιτισμικότητα, δηλαδή μια κοινωνία-μωσαϊκό, προωθήθηκε από την « προοδευτική » διανόηση και υποστηρίχτηκε σθεναρά από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις με έδρα στην Αμερική. Οι ιστορικοί αντικατέστησαν την διδασκαλία της Επανάστασης και του Εμφυλίου με την τοπική Ιστορία, την Ιστορία των αυτοχθόνων πληθυσμών, των μεταναστών, των γυναικών. Η αμερικανική ταυτότητα υπεχώρησε.Η μαζική μετανάστευση ισπανοφώνων πληθυσμών τείνει να συγκροτήσει ένα συμπαγές πολιτισμικό « αντίπαλον δέος » έναντι της αγγλόφωνης πλειονότητας, διασπώντας την γλωσσική ενότητα της αμερικανικής κοινωνίας. Όμως, η ενιαία γλώσσα αποτελεί τον κύριο λειτουργικό εθνικό σύνδεσμο. Ειρωνία της ιστορίας ; η αγγλική επικρατεί ανά τον κόσμο, υποχωρεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.Τέλος, αυξάνεται η απόσταση ανάμεσα σε μια κοσμοπολιτική ιθύνουσα τάξη, η οποία επωφελείται και αξιοποιεί την Παγκοσμιοποίηση, και τις μάζες του αμερικανικού πληθυσμού, οι οποίες οχυρώνονται αμυντικά πίσω από την παραδοσιακή αμερικανική ταυτότητα και τα σύμβολά της, καθώς διαπιστώνουν την καθίζιση του βιωτικού τους επιπέδου.Τα ρήγματα της κοινωνίας, λιγότερο εμφανή όσο διαρκούσε η διά του δανεισμού τεχνητή ευημερία, κινδυνεύουν σήμερα να οδηγήσουν σε εκτεταμένες εντάσεις, με αναπάντεχους γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς μετασχηματισμούς.Η Ελλάδα λειτούργησε επίσης…ως melting pot : « ελληνοποίησε » ελληνοφώνους, αλβανοφώνους, βλαχοφώνους, σλαβοφώνους και τουρκοφώνους Χριστιανούς Ορθοδόξους, γηγενείς και επήλυδες, χάρη στην ισχύ της ελληνικής γλώσσας και την αίγλη της ελληνικής Ιστορίας. Η επιβίωσή της στηρίζεται στην συνεχή ανανέωση του άθλου αυτού. Όμως, στις πρόσφατες εγχώριες εξελίξεις καταχωρίζεται ήδη μια σοβαρή γλωσσική υποβάθμιση• επιπλέον, επιχειρείται η « αποδόμηση » της εθνικής Ιστορίας, χωρίς εθνική εναλλακτική πρόταση.Οι σκέψεις του Huntington δείχνουν την σημασία που προσλαμβάνουν οι βαθύτερες τάσεις, υλικές ή πνευματικές, έκφραση των οποίων αποτελεί η πολιτική καθημερινότητα. Χωρίς εμβάθυνση η πολιτική περιορίζεται σε απλοϊκές εξηγήσεις, δαιμονοποίηση προσώπων, μυωπικές και επιδερμικές αναλύσεις. Κατά συνέπεια, αδυνατεί να διακρίνει τις επερχόμενες προκλήσεις και, ακόμα λιγότερο, να προετοιμάσει σχετικά την κο